Radzimy, jakie prawa ma ojciec dziecka po rozstaniu

Jak podaje art. 93 § 1 k.r.o.: – Władza rodzicielska jest to ogół praw i obowiązków rodziców względem dziecka. Ma zapewnić małoletnim dbałość o ich bezpieczeństwo i interesy. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom w takim samym zakresie. Nie ma zatem żadnego odgórnego wskazania, z którym z rodziców powinno zostać dziecko po rozstaniu. Oboje rodzice mają taką samą władzę rodzicielską i przy decyzji o rozstaniu powinni porozumieć się na temat sprawowania opieki nad dziećmi. Oboje mają do niej takie samo prawo. Co więcej, nie ma znaczenia, czy rodzice byli po ślubie, czy nie.

Sąd może jednak ograniczyć władzę rodzicielską, np. ją zawiesić lub całkowicie jej pozbawić. Jest to uzależnione od relacji danego rodzica z dzieckiem. – Zawieszenie władzy rodzicielskiej jest możliwe w razie zaistnienia przemijającej przeszkody (np. pobytu rodzica za granicą, choroby). Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest możliwe, jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody, jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka – czytamy w „Gazecie Prawnej”.

Prawo nie wskazuje w żaden sposób na płeć rodzica, z którym powinno zostać dziecko. Rodzice są w świetle prawa równi. Jeśli to się zmienia i sąd decyduje inaczej, musi mieć ku temu wyraźne powody.

Jeśli podczas rozwodu lub po nim prawo do władzy rodzicielskiej ojca nie zostanie zakwestionowane i ograniczone przez sąd, ma on takie sama prawa do dziecka jak matka. Niemniej zdarza się, że rodzice nie mogą się porozumieć w sprawie kontaktów z dzieckiem, które stanowią nie tyle przywilej, ile obowiązek każdego z rodziców. Jeśli uda się wypracować wspólnie zasady dzielenia opieki nad dzieckiem oraz utrzymywania z nim kontaktów przez każde z rodziców, sąd powinien przyjąć zaproponowane rozwiązanie. Jeśli jednak nie ma między rodzicami zgody, każde z nich może zgłosić się do sądu po pomoc w ustaleniu zasad kontaktowania się z dzieckiem po rozwodzie.

Co ważne, prawo do kontaktów jest niezależne od władzy rodzicielskiej i rodzice są wobec niego równi. Jeśli jedno z rodziców uzna, że kontakt z dzieckiem drugiego rodzica jest sprzeczny z dobrem dziecka, może wystąpić o uregulowanie kontaktów do sądu. Niedopuszczalne jest bezprawne utrudnianie kontaktów rodzica z dzieckiem.

Jak podaje portal prawo.pl: – Pojęcie dobra dziecka z jednej strony obejmuje na przykład rozwój fizyczny i duchowy, odpowiednie kształcenie i wychowanie oraz przygotowanie do dorosłego życia, z drugiej zaś – ma ono wyraźny wymiar materialny. Polega na konieczności zapewnienia dziecku środków do życia i realizacji celów o charakterze osobistym, a w przypadku gdy ma ono swój majątek, także na dbałości o jego interes majątkowy. Sąd ma prawo odmówić rodzicom rozwodu, jeśli uzna, że znacząco wpłynie on na dobro dziecka, także jeszcze nienarodzonego. W wyroku powinna zawierać się decyzja, z którym z rodziców dziecko będzie mieszkać i w jaki sposób będzie wykonywana władza rodzicielska przez oboje rodziców.

Jak się okazuje, ślub nie ma wpływu na to, w jakim zakresie władza rodzicielska obowiązuje ojca i matkę. Mają oni równe prawa wobec swojego dziecka, nawet jeśli związek był nieformalny. Prawa ojca do dziecka po rozstaniu bez ślubu są takie same, jak prawa ojca do dziecka po rozwodzie. Dzielenie władzy rodzicielskiej z matką dziecka oznacza dla ojca również konieczność łożenia na jego utrzymanie, czyli płacenie alimentów. Wysokość alimentów ustalana jest przez sąd nie na podstawie zarobków, ale na podstawie możliwości zarobkowych i majątkowych oraz uzasadnionych potrzeb dziecka (leczenie, zajęcia dodatkowe itp.).

Ograniczanie władzy rodzicielskiej po rozstaniu czy rozwodzie musi być uzasadnione, a sąd podejmuje taką decyzję, opierając się na ocenie tego, co będzie dla dziecka najlepsze. Uwzględnia się wiele czynników: więź z rodzicami, stan zdrowia, wiek dziecka – np. dzieci malutkie, w wieku do kilkunastu miesięcy, najpewniej zostaną przy matce z uwagi na to, że dziecko w tym okresie jest bardziej przywiązane do matki niż do ojca. Ważne jest również, jakie warunki rodzic jest w stanie zapewnić dziecku – gdzie mieszka, jakie ma dochody oraz styl życia. Co ciekawe, samo nadużywanie alkoholu przez jednego z rodziców nie stanowi przyczyny do ograniczenia mu władzy rodzicielskiej. Jeśli jednak sąd uzna, że nadużywanie alkoholu przez rodzica odbija się negatywnie na dobru dziecka, może podjąć decyzję o ograniczeniu władzy rodzicielskiej.

Ograniczenie władzy rodzicielskiej nie wyklucza kontaktów z dzieckiem, jednak opieka nad dzieckiem nie zostanie przyznana rodzicowi, któremu ograniczono władzę rodzicielską.