Jak wyglądają migdałki? Jakie mają funkcje?

Migdałki, zaliczane do układu odpornościowego, są zbudowane z tkanki limfatycznej. Ich zadaniem jest obrona przed drobnoustrojami wnikającymi do organizmu ze środowiska zewnętrznego. Ich umiejscowienie w obrębie nosogardła nie jest przypadkowe.

Wszystkie migdałki, a więc podniebienne i trąbkowe, migdałek językowy, gardłowy, a także inne, mniejsze skupiska tkanek limfatycznych, wchodzą w skład tzw. pierścienia gardłowego Waldeyera. Umożliwia to zlokalizowanym w ich wnętrzu limfocytom B stały kontakt z bakteriami, wirusami czy grzybami wnikającymi do organizmu przez jamę ustną, a co za tym idzie, również kontakt z ich charakterystycznymi białkami, czyli antygenami. Migdałki, szczególnie u małych dzieci, mają za zadanie chronić organizm przed inwazją patogenów.

Chociaż migdałki bronią organizmu przed patogenami, to w niektórych sytuacjach mogą stanowić przyczynę problemów zdrowotnych dziecka. Przewlekłe narażenie na kontakt z wirusami oraz bakteriami może prowadzić do znacznego przerostu migdałków, szczególnie migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego. 

Ich powiększenie można zobaczyć, zaglądając dziecku do gardła. W ocenie przerostu wykorzystuje się czterostopniową skalę. Każdy kolejny stopień oznacza coraz bardziej zaawansowane powiększenie się migdałów. 

W najbardziej skrajnych przypadkach dojść może do połączenia się migdałków podniebiennych, co nie tylko utrudnia oddychanie, ale nawet przyjmowanie pokarmów stałych. Do innych objawów sugerujących nieprawidłowe powiększenie tkanki chłonnej gardła zalicza się:

• mówienie przez nos, 
• chrapanie, 
• nawracające bakteryjne zapalenia gardła,
• niedosłuch,
• nawracające zapalenia ucha środkowego.

Do powiększenia migdałów dojść może także w przebiegu infekcji. Typowym przykładem jest tutaj angina paciorkowcowa, która wymaga leczenia antybiotykiem. Warto podkreślić jednak, że nie każde powiększenie migdałów wymaga zastosowania antybiotyku, a decyzję o jego włączeniu podejmuje zawsze lekarz prowadzący dziecko.

Nie każde powiększenie migdałków stanowi wskazanie do podjęcia leczenia chirurgicznego. Wiele przypadków nawet znacznego zwiększenia ich rozmiarów można leczyć farmakologicznie i zachowawczo. 

Lekarz rodzinny lub pediatra, który z reguły jest pierwszą osobą stwierdzającą w badaniu powiększenie migdałów, powinien zastanowić się, co stanowi potencjalną przyczynę takiego stanu. 

Częstym powodem są różnego rodzaju alergie wziewne, dlatego też, w przypadku wykonania odpowiednich testów i ich potwierdzenia, wdrożenie leczenia antyalergicznego przynieść może pozytywne skutki. Pomocne mogą okazać się również leki działające miejscowo, jak np. sterydy donosowe, czy też postępowanie mające na celu oczyszczanie jamy nosowej maluszka, np. za pomocą popularnej gruszki lub przez płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej. 

W przypadku braku niepokojących objawów, jak bezdechy senne, nawracające infekcje ucha środkowego czy też niedosłuch, nie ma konieczności wykonywania zabiegu. Ostateczną decyzję podejmuje jednak lekarz laryngolog po dokładnym zbadaniu dziecka oraz zapoznaniu się z historią choroby.

Usunięcie migdałków odbywa się w znieczuleniu ogólnym, a więc pod narkozą. Jest to zabieg stosunkowo krótki, zazwyczaj nie trwa dłużej niż godzinę. W trakcie zabiegu lekarz usuwa naddatek tkanki limfatycznej, tym samym redukując rozmiary migdałków. By nie doszło do zachłyśnięcia, przed cięciem zakłada się specjalną siateczkę chroniącą przełyk. W pierwszych godzinach po zabiegu dziecko dostaje chłodne płyny, później rozdrobnione jedzenie. Większość operowanych mówi, że zoperowane miejsca podczas przełykania śliny bolą tak, jak w przypadku silnej anginy. Po tygodniu od wykonania zabiegu laryngolog ocenia, jak przebiega gojenie. Zalecenia, jak również szczegóły przebiegu samej operacji, zależą od placówki wykonującej zabieg, wszystko wyjaśni lekarz.