Infekcja intymna w ciąży – objawy, przyczyny, co stosować?  

Infekcja intymna to zaburzenie naturalnego składu mikroflory bakteryjnej pochwy, sromu i szyjki macicy przez chorobotwórcze drobnoustroje, takie jak bakterie czy grzyby. W ciąży infekcje tych miejsc są częstsze, ponieważ pod wpływem hormonów zmienia się pH pochwy i bytujące w niej bakterie mlekowe przestają ją chronić. Prowadzi to do obniżenia odporności i większej podatności na zakażenia. Najczęstszymi infekcjami intymnymi są: 

• grzybicze zakażenie pochwy i sromu, czyli drożdżyca; 
• waginoza bakteryjna, czyli zakażenie bakteriami; 
• zakażenie wirusowe, np. wirusem opryszczki; 
• rzęsistkownica, czyli zakażenie rzęsistkiem pochwowym. 

Większość infekcji intymnych w ciąży daje o sobie znać zmienioną wydzieliną z narządów rodnych. Pod wpływem drożdżaków, bakterii czy wirusów zmienia się jej konsystencja i przede wszystkim zapach. Dochodzą do tego także inne, niewystępujące wcześniej objawy, takie jak zaczerwienie czy swędzenie. 

Wśród infekcji płciowych najbardziej rozpowszechniona jest waginoza bakteryjna, która może dotyczyć nawet co trzeciej kobiety w wieku rozrodczym a występuje dwa razy częściej od zakażenia grzybiczego i zakażenia rzęsistkiem pochwowym.  

Na skutek obniżonej odporności do głosu dochodzą także patogeny, które wcześniej pozostawały uśpione, takie jak opryszczka czy wirus brodawczaka ludzkiego, które mogą być zagrożeniem dla przebiegu ciąży i zdrowia noworodka. Dlatego tak ważne jest, by nie lekceważyć żadnych zmian w obrębie narządów rodnych. 

Infekcje intymne należą do dość częstych dolegliwości ciężarnych. Przyczyną ich nasilenia właśnie w tym czasie jest zmniejszona ochrona mikroflory pochwy spowodowana zmianami hormonalnymi. Liczba bakterii kwasu mlekowego zmniejsza się pod wypływem gwałtownego wzrostu hormonów płciowych, infekcjom intymnym mogą w tym czasie sprzyjać także: 

• choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca czy otyłość,  
• zabiegi ginekologiczne,  
• niewłaściwa dieta,  
• stres, 

• leki. 

Bardzo duże znaczenie ma utrzymywanie prawidłowej higieny intymnej, choć wiele ciężarnych zauważa u siebie skłonność do stanów zapalnych okolic płciowych już przy niewielkich zaniedbaniach.  

Jak już wspominaliśmy, wspólną cechą większości infekcji intymnych w ciąży jest zmiana charakteru lub w ogóle pojawienie się wydzieliny z pochwy.  

Zakażenie bakteryjne charakteryzuje się wydzieliną z pochwy w kolorze białym lub szarym i nieprzyjemnym, rybim zapachu. W wielu przypadkach towarzyszy jej pieczenie i swędzenie krocza. Szczególnie dotkliwe jest to podczas współżycia. 

Zakażenie grzybicze powoduje obfite serowate upławy, a także silne swędzenie i pieczenie pochwy. Do tego dochodzi ból przy oddawaniu moczu.  

Rzęsistkowica, choroba przenoszona drogą płciową, przynosi obfite, zielonkawo-żółte pieniste upławy. Pierwotniak, który jest przyczyną zakażenia, zazwyczaj atakuje także układ moczowy, zakażeniu towarzyszy częstomocz.  

Zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki objawia się większą lub mniejszą ilością niewielkich zmian na skórze i błonach śluzowych, które wyglądają jak pęcherzyki wypełnione płynem czy owrzodzenia. Poza obrzękiem okolic krocza, łączy się z bolesnym powiększeniem węzłów chłonnych, a nawet gorączką i bólem mięśni.  

Zakażenie chlamydiami objawia się występowaniem tzw. kłykcin kończystych na narządach płciowych. Wśród objawów towarzyszących chorobie są bóle w dole brzucha i w krzyżu, nudności i gorączka.  

Zakażenie HPV w ciąży wcale nie jest rzadkim zjawiskiem, ponieważ manifestowaniu się choroby u kobiet, które są jej nosicielkami, sprzyja obniżenie odporności. Zakażenie przebiega bezobjawowo, dlatego badania w kierunku nosicielstwa wirusa brodawczaka ludzkiego wykonuje każda ciężarna na początku i w trakcie ciąży.  

Każda zmiana w okolicach narządów rodnych w czasie ciąży wymaga pilnej konsultacji z lekarzem ze względu na możliwe powikłania, jakie mogą być ich skutkiem nie tylko dla matki, ale przede wszystkim dla dziecka.  

Nieleczona waginoza bakteryjna zwiększa ryzyko samoistnego poronienia, przedwczesnego porodu, pęknięcia i zakażenia błon płodowych. Grzybicze zakażenie pochwy i sromu szczególnie niebezpieczne jest w czasie porodu – zarażony grzybami noworodek narażony jest na kandydozę. Zakażenie rzęsistkiem może przyczynić się do przedwczesnego porodu. Infekcja opryszczką  jest wskazaniem do porodu drogą cesarskiego cięcia, ponieważ  zakażenie noworodka może spowodować u niego zaburzenia neurologiczne. Zakażenie chlamydiami zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu i zarażenia dziecka. Prawidłowemu rozwojowi płodu zagraża także zakażenie HPV.  

Sposoby leczenia infekcji intymnych zależą przede wszystkim od źródła zakażenia, jakie je wywołały, ale także momentu ciąży. W przypadku zmian grzybiczych stosuje się leczenie miejscowe za pomocą środków przeciwgrzybiczych. Podaje się je dopochwowo. Infekcja bakteryjna w I trymestrze ciąży leczona jest antybiotykami – w I trymestrze klindamycyną doustnie lub dopochwowo, a w II i II trymestrze metronizadolem. Leczeniem obejmuje się także partnera ciężarnej. Antybiotyki dopuszczalne w ciąży stosuje się także przy chlamydiozie. Przy opryszczce narządów rodnych wskazane jest podanie leków przeciwwirusowych. Stwierdzenie u kobiety HPV skutkuje zakazem porodu siłami natury.  

Jak się szacuje, infekcje intymne w czasie ciąży występują kilka razy częściej, niż w u kobiet nie będących w ciąży. Ponieważ w tym wyjątkowym momencie życia organizm kobiety podlega wielu wyzwaniom, zwłaszcza hormonalnym, wielu infekcjom nie sposób zapobiec, o innych, np. o nosicielstwie HPV czy wirusa opryszczki można nawet wcześniej nie wiedzieć. Dlatego tak ważne jest wykonywanie badań zleconych przez lekarza, które pomogą  stwierdzić lub wykluczyć obecność tych zagrożeń.  

Duże znaczenie mają także dobre praktyki higieniczne – rozpulchnione i często podrażnione ścianki dróg rodnych są bardzo podatne na mikrouszkodzenia, które stają się drogą dostępu dla drobnoustrojów. Po konsultacji z lekarzem można stosować żele do higieny intymnej mające właściwe pH i zawierające pałeczki kwasu mlekowego, dobrym rozwiązaniem mogą być także probiotyki dopuszczone do stosowania w czasie ciąży.  

Duży wpływ na występowanie infekcji intymnych w ciąży ma także dieta. Na przykład przy skłonności do zakażeń grzybiczych kluczowe może być wykluczenie z diety węglowodanów a dodanie np. kiszonek, które są naturalnym źródłem pałeczek kwasu mlekowego, a także innych nieprzetworzonych produktów spożywczych, takich jak: pełnoziarniste pieczywo, jogurty naturalne, chude mięso i ryby, sezonowe warzywa, oliwa z oliwek, pestki dyni i słonecznika.  

Poza właściwą dietą wskazane jest także prowadzenie zdrowego stylu życia: 

• rozważna aktywność seksualna – warto wziąć pod uwagę, że wiele infekcji intymnych przenoszonych jest drogą płciową, może więc zostać zakażoną i przenieść problem na partnera; 
• unikanie stresu i nerwowego stylu życia – mają one wpływ na funkcjonowanie organizmu, szczególnie na jego odporność i skłonność do zakażeń;  
• poinformowanie lekarza o wszelkich zakażeniach i infekcjach intymnych w przeszłości a także wykonywanie zaleconych badań kontrolnych. 

Infekcje intymne w czasie ciąży, nawet te z pozoru pospolite, powinny być leczone pod kontrolą lekarza i za pomocą wskazanych przez niego środków. Choć zamykający szyjkę macicy czop śluzowy jest solidną barierą chroniącą rozwijający się płód od niekorzystnych czynników zewnętrznych, niektóre z drobnoustrojów nie pozostają obojętne na rozwój ciąży, inne dają o sobie znać w czasie porodu. Dlatego nie ma mowy o stosowaniu domowych sposobów na infekcje intymne w ciąży, bo takich nie ma. Każda nietypowa zmiana powinna być skonsultowana z lekarzem.  

Infekcje intymne w czasie ciąży mogą nie tylko utrudnić życie ciężarnej, ale także wpływać na prawidłowy przebieg ciąży. Dlatego tak ważne jest uważne obserwowanie swojego organizmu i reagowanie na wszelkie zmiany. Mamy wówczas większy wpływ na zdrowie zarówno matki, jak i dziecka.