Grzyby i pleśnie w jelitach dzieci. Czy warto się niepokoić?

Mikrobiota jelitowa to złożona i dynamiczna społeczność mikroorganizmów, które zamieszkują przewód pokarmowy, tworząc unikalny ekosystem, który jest niezbędny dla dobrego zdrowia i samopoczucia dzieci. Ta niewidoczna „wspólnota życia” składa się z bakterii, wirusów, grzybów i innych drobnoustrojów, które żyją w symbiozie z naszym organizmem.

Mikroorganizmy te odgrywają kluczowe role w wielu procesach fizjologicznych, takich jak trawienie pokarmów, produkcja witamin i innych związków bioaktywnych, budowanie odporności oraz ochrona przed patogenami. Są one odpowiedzialne za rozkład błonnika i innych składników pokarmowych, które są trudne do przyswojenia, przekształcając je w krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe i inne korzystne metabolity.

Dla dzieci mikrobiota jelitowa ma szczególne znaczenie. Od najwcześniejszych lat życia, te małe organizmy uczą układ odpornościowy dzieci, jak rozpoznawać i reagować na zagrożenia, co jest kluczowe dla prawidłowego rozwoju immunologicznego. Interakcje między mikrobiotą a układem odpornościowym są fundamentalne dla zdrowia, a dysbioza, czyli zaburzenie równowagi mikrobioty, bywa powiązana z rozwojem wielu chorób, takich jak alergie, astma, choroby autoimmunologiczne, otyłość i zaburzenia neurologiczne. Jej prawidłowy rozwój w dzieciństwie, ma więc kluczowe znaczenie na dalszym etapie życia.

Mikrobiota jelitowa kształtuje się w pierwszych latach życia dziecka, a różne czynniki, takie jak sposób porodu, karmienie piersią, dieta, antybiotyki i styl życia, mogą wpływać na jej skład i funkcje. Współczesny tryb życia sprawia, że dzieci coraz bardziej narażone są na te czynniki, a przez to na rozwój dysbiozy.

Grzyby i pleśnie, takie jak Candida, Saccharomyces i Aspergillus, są integralnymi składnikami mikrobioty jelitowej, odgrywając ważną, aczkolwiek często niedocenianą rolę w zdrowiu jelit. W zdrowych warunkach, grzyby i pleśnie współdziałają z innymi mikroorganizmami w jelitach, takimi jak bakterie, aby utrzymać równowagę i wspierać funkcje organizmu. Na przykład, Saccharomyces boulardii, probiotyczny szczep drożdży, jest dobrze zbadany ze względu na swoje korzystne działanie w profilaktyce i leczeniu biegunek infekcyjnych czy związanych ze stosowaniem antybiotyków oraz innych zaburzeń jelitowych.

Jednak, w pewnych sytuacjach, takich jak osłabienie układu odpornościowego, niewłaściwa dieta, stres lub długotrwałe stosowanie antybiotyków, grzyby i pleśnie mogą się rozrosnąć i stać się patogenne. Na przykład, nadmierna kolonizacja przez Candida może prowadzić do stanów zapalnych, infekcji i różnych dolegliwości, takich jak bóle brzucha, wzdęcia, nieregularne wypróżnienia czy zmęczenie. W takich przypadkach, odbudowa zdrowej mikrobioty jelitowej przez dietę, probiotyki i zmianę stylu życia jest kluczowa do osiągnięcia homeostazy jelitowej i zdrowia całego organizmu. Z kolei Aspergillus jest rodzajem pleśni, który w określonych warunkach może produkować mykotoksyny, które mogą być szkodliwe dla zdrowia. Dzieci z osłabionym układem odpornościowym są szczególnie narażone na infekcje wywołane przez Aspergillus, co może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.

Grzyby takie jak Saccharomyces odgrywają kluczową rolę w procesie trawienia, pomagając w rozkładzie składników pokarmowych, które są trudne do przyswojenia przez organizm. Dzięki temu przyczyniają się do lepszego wchłaniania składników odżywczych. Obecność tych mikroorganizmów w jelitach może także pomóc w ochronie przed infekcjami.

Zdrowa równowaga grzybów i pleśni w jelitach jest również ważna dla ogólnego zdrowia jelit – pomaga w utrzymaniu integralności bariery jelitowej, zapobiegając stanom zapalnym i innym problemom zdrowotnym.

Utrzymanie zdrowej równowagi grzybów i pleśni w jelitach jest kluczowe dla zdrowia i dobrostanu naszych dzieci. Zdrowa mikrobiota jelitowa, w której różnorodne mikroorganizmy współistnieją w harmonii, jest fundamentem zdrowia, odporności i prawidłowego rozwoju. Dbanie o równowagę mikrobioty jelitowej od najwcześniejszych lat życia może pomóc w prewencji wielu chorób i dolegliwości.

Aby sprawdzić, czy grzyby i pleśnie nie wymknęły się w mikrobiomie jelitowym dziecka spod kontroli można wykonać badanie mikrobiomu. Taką analizę wykonuje się na podstawie próbki kału. Obecnie istnieją możliwości, aby pobrać próbkę kału dziecka w domu, a następnie przesłać ją do ośrodka badającego mikrobiom. To rozwiązanie bezstresowe dla dziecka i wygodne dla rodziców. „W wieku 3 lat mikrobiom jelitowy dziecka jest już rozwinięty. Jeżeli dziecko cierpi na przewlekłe biegunki, zaparcia, skarży się na nudności czy bóle brzucha, warto wykonać takie badanie” – mówią specjaliści z Instytutu Mikrobiomiki.

Pierwszym krokiem jest zawsze diagnoza. Jeżeli nie wiemy do jakich przerostów doszło w mikrobiomie jelitowym dziecka, nie możemy działać precyzyjnie. Podawanie probiotyków „w ciemno”, a także wprowadzanie restrykcyjnych diet, może być nie tylko nieskuteczne, ale przede wszystkim wyczerpujące i stresujące dla całej rodziny.

Jeżeli jednak wiemy co dziecku dolega możemy działać bardziej precyzyjnie. „Dziś wiemy, że część szczepów probiotycznych ma umiejętność hamowania rozrostu grzybów i pleśni. Jednak aby można było skorzystać z tych właściwości, trzeba sięgnąć po konkretny szczep i ilość. Te stosowane przez nas są opatentowane i przebadane przez Polską Akademię Nauk. Wiemy więc, który z naszych szczepów i w jakiej kolejności należy podać, by przywrócić w jelitach eubiozę (równowagę), dziecku komfort, a rodzicom spokój” – mówią mikrobiolodzy z Instytutu Mikrobiomiki.

Probiotykoterapia, czyli lecznicze stosowanie probiotyków, jest jednym z najważniejszych sposobów na osiągnięcie i utrzymanie zdrowej równowagi mikrobiologicznej w jelitach. Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które, podane w odpowiednich ilościach, przynoszą korzyści gospodarzowi, poprawiając funkcje jelitowe, modulując odpowiedź immunologiczną i ochronę przed patogenami. Wprowadzanie probiotyków do diety dzieci może wspierać zdrowie jelitowe, zmniejszać ryzyko infekcji i chorób oraz sprzyjać prawidłowemu rozwojowi.

Jednak, sama probiotykoterapia może nie być wystarczająca. Ważne jest również wprowadzanie zrównoważonej i różnorodnej diety, bogatej w błonnik, witaminy, składniki mineralne i antyoksydanty, które wspierają zdrowie jelitowe i ogólne zdrowie. Dieta bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona i fermentowane produkty spożywcze, takie jak jogurt, kefir i kiszone warzywa, może dostarczać niezbędnych składników odżywczych, prebiotyków i probiotyków, które są kluczowe dla zdrowia mikrobioty jelitowej. Dobrze jest też unikać nadmiernej sterylizacji otoczenia. Istnieją również badania, które donoszą, że posiadanie psa również korzystnie wpływa na różnorodność mikrobiomu (to dobry argument dla dzieci, które chcą namówić rodziców na czworonożnego pupila).

Dodatkowo, unikanie antybiotyków, gdy nie są one absolutnie konieczne, regularna aktywność fizyczna, zdrowy styl życia i unikanie stresu są również kluczowymi elementami w utrzymaniu zdrowej mikrobioty jelitowej. Wspólne spacery i przebywanie na świeżym powietrzu, nie tylko dostarczą nam i dzieciom dobrych endorfin, ale korzystnie wpłyną na mikrobiom. Wszystkie te elementy, połączone razem, mogą pomóc w budowaniu silnego fundamentu dla zdrowia i dobrostanu naszych dzieci przez całe życie.