Formalności po porodzie – o czym należy pamiętać?

Urzędowymi formalnościami po porodzie najczęściej zajmuje się ojciec dziecka. Jeśli rodzice dziecka nie są małżeństwem, młody tata może od razu złożyć w urzędzie stanu cywilnego oświadczenie, że jest ojcem dziecka (musi mieć przy sobie własny akt urodzenia oraz dowód osobisty). Oświadczenie o uznaniu ojcostwa wymaga potwierdzenia przez matkę dziecka, nie musi to jednak nastąpić od razu po porodzie – kobieta ma na to trzy miesiące od chwili złożenia oświadczenia przez ojca dziecka.

Co zrobić w coraz powszechniejszej w obecnych czasach sytuacji, gdy kobieta decyduje się na samodzielne macierzyństwo albo z jakichś względów nie chce, by ojciec dziecka figurował w dokumentach malucha? W takim przypadku powinna sama dokonać rejestracji dziecka w USC. Musi udać się do urzędu ze swoim aktem urodzenia i dowodem osobistym. Czy ojciec i matka dziecka to jedyne osoby, które mogą dokonać rejestracji nowo narodzonego obywatela w USC?  Nie, może to także załatwić przedstawiciel ustawowy, pełnomocnik lub opiekun prawny (np. matka lub ojciec) matki.

Rejestracja dziecka w USC

Żeby tego dokonać, należy posiadać kartę urodzenia dziecka, którą szpital sporządza od razu po porodzie.  Jeśli dziecko rodzi się w domu, może to zrobić położna odbierająca poród. Na karcie znajdują się dane matki dziecka, data i miejsce porodu, informacje o stanie zdrowia noworodka, poprzednich ciążach i porodach matki dziecka, a także dane dotyczące miejsca zamieszkania rodziców. Od momentu wystawienia karty rodzice mają 21 dni na zgłoszenie dziecka do urzędu stanu cywilnego właściwego dla rejonu, w którym znajduje się szpital. Jeśli poród odbył się poza szpitalem, np. w domu, dziecko należy zgłosić w USC właściwym dla miejsca, w którym mieszkają rodzice lub jedno z nich.

Akt urodzenia zostaje sporządzony przez kierownika USC bardzo szybko – już w następnym dniu roboczym po dniu dostarczeniu karty urodzenia. Wraz z aktem dziecko otrzymuje wygenerowany automatycznie PESEL, czyli 11-cyfrowy numer identyfikacyjny, i zostaje zameldowane tam, gdzie zameldowani są na stałe lub czasowo jego rodzice lub jedno z nich – to, u którego dziecko będzie przebywać. 

Podczas rejestracji dziecka trzeba oczywiście podać jego imię. Wybrać można jedno lub najwyżej dwa. Jeśli rodzice spóźnią się z terminem rejestracji, muszą się liczyć z tym, że imię wybierze maluszkowi urzędnik USC. Zwykle jest to jedno z najpopularniejszych w danym okresie w Polsce. Na szczęście można je zmienić w ciągu sześciu miesięcy od daty wydania aktu urodzenia. 

Zgłoszenie dziecka do ubezpieczenia zdrowotnego

Tego zgłoszenia należy dokonać w ciągu siedmiu dni od dnia narodzin dziecka. Noworodka zgłaszamy do ubezpieczenia u pracodawcy któregoś z rodziców. Jeśli matka lub ojciec prowadzą własną działalność gospodarczą, muszą sami zgłosić fakt urodzenia do zakładu ubezpieczeń społecznych i wypełnić odpowiedni formularz (ZUS ZCNA). Jeśli żadne z rodziców nie pracuje i są zarejestrowani w urzędzie pracy jako bezrobotni, tam właśnie zgłaszają dziecko. Jeśli nie są zarejestrowani, obowiązek ubezpieczenia wnuka spoczywa na dziadkach.

Zapisanie dziecka do lekarza

W drugim–trzecim tygodniu życia dziecka trzeba zapisać je do poradni pediatrycznej. Rodzic wypełnia tam deklarację, w której wybiera lekarza prowadzącego dla synka lub córeczki. Pierwsza wizyta powinna mieć miejsce przed upływem czwartego tygodnia życia dziecka. Najczęściej lekarz odwiedza je w domu. 

Jakich formalności po porodzie należy dopilnować

Pozostałe formalności: wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski oraz o wypłaty rozmaitych należnych świadczeń są również bardzo ważne. 

Wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski

Urlop macierzyński przysługuje matkom zatrudnionym na podstawie stałej umowy o pracę. Przy urodzeniu jednego dziecka wynosi on 20 tygodni; gdy na świat przyjdą bliźnięta, wydłuża się on do 32 tygodni; przy pięcioraczkach mama może korzystać z niego przez 37 tygodni. Wniosek o urlop macierzyński składa się u swojego pracodawcy w terminie do 21 dni od dnia porodu. Konieczne dokumenty to zaświadczenie lekarskie potwierdzające datę porodu i kopia aktu urodzenia dziecka. 

Z 32-tygodniowego urlopu rodzicielskiego, który zaczyna się po urlopie macierzyńskim, może skorzystać również ojciec dziecka, jeśli jest zatrudniony na postawie stałej umowy o pracę. Może wykorzystać ten urlop sam lub podzielić się nim z matką dziecka, np. po połowie. Warto dodać, że urlop rodzicielski można podzielić na części i wykorzystywać go do chwili ukończenia przez dziecko sześciu lat. 

Urlop macierzyński i urlop rodzicielski to urlopy płatne. Na macierzyńskim kobieta dostaje 100 proc. swojego dotychczasowego wynagrodzenia, po 20 tygodniach (będąc na urlopie rodzicielskim) 80 proc., jeśli złożyła wniosek o taki urlop od razu. Jeśli podjęła taką decyzję później, jest to 60 proc. wynagrodzenia.

Wniosek o tzw. kosiniakowe

To świadczenie rodzinne w wysokości tysiąca złotych miesięcznie przyznawane jest matkom, które nie są zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Wypłacane jest przez 12 miesięcy od porodu. Wniosek należy złożyć w ciągu trzech miesięcy od tej daty. 

Wniosek o 500 plus 

Warto go złożyć jak najszybciej po urodzeniu dziecka. Jeśli wniosek ten trafi do urzędu miasta lub gminy nie później niż trzy miesiące od daty narodzin dziecka, świadczenie zostanie wypłacone z wyrównaniem. 

Wniosek o becikowe

Jednorazowa zapomoga w wysokości tysiąca złotych może zostać przyznana rodzinie nowonarodzonego dziecka, jeśli miesięczny dochód na osobę nie wynosi więcej niż 1922 zł netto. Wniosek wraz z wymaganymi dokumentami składa się w urzędzie miasta lub gminy nie później niż do momentu ukończenia przez dziecko pierwszego roku życia. 

Dokumenty po porodzie dla dziecka

Oto dokumenty po porodzie, które będą przydatne dziecku w przyszłości – warto je przechowywać na przykład w specjalnej teczce, żeby w razie potrzeby łatwo można było do nich dotrzeć.

• Skrócony akt urodzenia – gdy rejestrujemy dziecko w USC, jeden odpis otrzymujemy bezpłatnie. Za każdy kolejny (w formie papierowej lub elektronicznej) trzeba uiścić opłatę skarbową w wysokości 22 zł. 
• Powiadomienie o nadaniu dziecku numeru PESEL – jest on niezmienny od chwili narodzin.
• Książeczka zdrowia dziecka – dokument ten wydaje szpital zaraz po przyjściu noworodka na świat. Są w niej adnotacje o stanie zdrowia dziecka, o przebytych chorobach, a także o szczepieniach. Książeczkę należy mieć przy sobie podczas każdej wizyty lekarskiej aż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.

Oto terminy, w których trzeba dokonać formalności związanych z przyjściem dziecka na świat (lepiej jednak zrobić to szybciej niż zostawiać na ostatnią chwilę):

• do 7 dni – zgłoszenie do ubezpieczenia zdrowotnego;
• jak najszybciej po porodzie – wniosek o 500 plus;
• do 21 dni – rejestracja w USC, zapisanie do pediatry, wnioski o urlop macierzyński i ewentualnie rodzicielski;
• do 3 miesięcy – wniosek o kosiniakowe; 
• do 12 miesięcy – wniosek o becikowe.

Jeśli załatwiamy formalności osobiście, musimy odwiedzić urząd stanu cywilnego, urząd miasta lub gminy, ZUS, naszego pracodawcę. Niektóre formalności po porodzie możemy dziś załatwić przez Internet.

Aby zarejestrować dziecko online, ojciec lub matka muszą mieć e-dowód lub tzw. profil zaufany ePUAP. Można go założyć w banku lub na stronie www.pz.gov.pl. Rejestracji dokonujemy na stronie www.obywatel.gov.pl,  za pośrednictwem której możemy również zameldować dziecko. 

Mając profil zaufany, możemy również złożyć wniosek o 500 plus. Wystarczy wejść na stronę internetową empatia.mrpips.gov.pl.