Kiedy dziecko zaczyna raczkować?

Raczkowanie i poprzedzające je pełzanie to bardzo ważne etapy rozwoju niemowlęcia. Podczas naprzemiennych ruchów rąk i nóg dochodzi do tworzenia się połączeń między prawą i lewą półkulą. Ruch sprawia, że obie półkule są angażowane w kontrolowanie ciała. Ta niepozorna aktywność ma ogromne znaczenie dla rozwoju dziecka – wpłynie pozytywnie na mózg, kształtującą się koordynację ruchową, a także na koncentrację. Dzieci, które pomijają fazę raczkowania, w przyszłości częściej mają problemy z czytaniem i pisaniem, trudności w nauce, mogą u nich również wystąpić zaburzenia sensoryczne, osłabienie pamięci czy zaburzenia lękowe. 

Raczkowanie jest również przygotowaniem ciała do chodzenia. Podczas poruszania się na czterech kończynach maluch wzmacnia mięśnie i kręgosłup, ćwiczy sprawność, nabiera gibkości i wyrównuje ewentualne różnice w napięciu mięśniowym prawej i lewej części ciała. Taka gimnastyka pozwoli mu po kilku tygodniach stanąć pewnie na nogi.

Etapem poprzedzającym raczkowanie jest pełzanie (między 6. a 7. miesiącem), chociaż niektóre niemowlęta pomijają tę aktywność. Na ogół dzieci zaczynają raczkować około 8.-9. miesiąca życia. Przesunięcie tej granicy najczęściej jednak nie świadczy o problemach – maluch może zacząć raczkować w wieku 5. miesięcy lub potrzebować więcej czasu na wzmocnienie ciała i poruszać się w ten sposób dopiero w okolicy 13. miesiąca życia. 

Bywa, że od razu zaczyna chodzić. Szacuje się, że raczkowanie omija jedno na 10 dzieci. Warto wtedy zadbać, żeby maluch, który ominął ten etap, wrócił do niego w późniejszym okresie (rodzice mogą proponować zabawy na czworakach), ponieważ zarówno pełzanie, jak i raczkowanie stymulują rozwój intelektualny.

Raczkowanie jest raczej procesem podejmowanym przez dziecko samodzielnie, dlatego za najważniejszą zasadę można uznać: nie przeszkadzać. Warto jednak obserwować malucha, żeby wyłapać ewentualne nieprawidłowości w poruszaniu się – w razie wątpliwości można skorzystać z konsultacji specjalistycznej – lub pomóc, gdy widzimy, że pojawiają się trudności. Trzeba mieć na uwadze, że to bardzo aktywny okres i dziecko pewnie próbowało dotykać przedmiotów, które je zainteresują lub wdrapywać się na meble.

Istotne jest stwarzanie niemowlęciu bezpiecznych i sprzyjających okoliczności do raczkowania, dlatego należy spędzać dużo czasu na podłodze – podłoże nie może być za miękkie, ponieważ to utrudnia naukę i może prowadzić do rozwoju nieprawidłowości. Przeszkodą nie będzie jednak dywan lub specjalna mata (byleby nie sprawiała, że maluch będzie się ślizgał).

Wspomagać raczkowanie dziecka możemy zabawami i atrakcjami: stwórz tor przeszkód z zabawek lub turlaj piłkę, a maluch na pewno zareaguje na te zaczepki z entuzjazmem. Możesz również ułożyć ulubione pluszaki wokół niemowlęcia, żeby odwracało się w różne strony. Dobre będą wszystkie zabawy, przy których dziecko będzie musiało się wyciągnąć, po coś sięgnąć, trochę się podnieść, powspinać, „podejść”, a raczej przyczworakować do mamy i taty.

– Podnoście miednicę dziecka do góry, pomagając przyjąć pozycję czworaczą. Po przyjęciu pozycji czworaczej delikatnie kołyszcie dziecko w przód i w tył, tak żeby raz obciążało bardziej rączki, a raz kolana. Kiedy dziecko będzie miało trudność z napięciem brzuszka podczas wykonywania pozycji czworaczej, potrzymajcie go delikatnie rękoma. Wskazane są również różnego rodzaju oklepywania brzuszka, delikatne „szczypanie” – tak, aby zachęcić bobasa do pracy tą częścią ciała – zaleca fizjoterapeutka Izabella Malara, która prowadzi stronę fizjodladzieci.pl.

Jeżeli dziecko nie zaczyna raczkować, to w pierwszej kolejności warto przyjrzeć się, czy ma ku temu warunki – przestrzeń, twarde podłoże, bezpieczny teren, wygodne ubranie. Może przeszkadzają mu za ciasne spodenki lub śliska podłoga, która sprawia, że rozjeżdżają mu się nogi? Następnie zwróć uwagę na zachowanie niemowlęcia – czy ruch sprawia mu dyskomfort lub ból? 

Jeżeli maluch porusza się, obraca, rusza ciałem, jest w dobrej formie, chętnie wspina się na twoje nogi, to najpewniej nie ma powodu do niepokoju. Może być tak, że od razu zacznie chodzić. Spróbuj jednak zachęcić go do czworakowania atrakcyjnymi zabawkami lub przedmiotami, które wydają ciekawe dźwięki – może po prostu potrzebuje czegoś, co go zainteresuje.