Szczepienie pięciolatka – co musisz wiedzieć?

Dzięki wynalezieniu szczepionek choroby takie, jak: polio czy ospa prawdziwa znamy w Polsce jedynie z książek. Szczepienia na masową skalę pozwoliły ograniczyć również liczbę zachorowań, a co za tym idzie, także powikłań wynikających z infekcji takich, jak: krztusiec, odra czy różyczka. 

Zasady działania szczepionek i sposób, w jaki zapewniają odporność, są w ogólnych założeniach proste. Mają one za zadanie imitować zakażenie konkretnym patogenem bez wywoływania objawów charakterystycznych dla choroby, którą on powoduje. Jest to spowodowane znajdującymi się w środku specjalnymi białkami, zwanymi antygenami, które są unikatowe dla danego drobnoustroju. Mogą to być jedynie elementy bakterii lub wirusa lub cały, unieszkodliwiony lub zabity patogen. Po kontakcie z antygenem komórki układu odpornościowego zaczynają tworzyć swoiste przeciwciała. Przy ponownym kontakcie z danym drobnoustrojem układ immunologiczny rozpoznaje go i zaczyna niemal natychmiast produkować przeciwciała biorące udział w zwalczaniu wirusa lub bakterii. W ten sposób nie pojawiają się objawy charakterystyczne dla choroby, a zagrożenie w postaci patogenu jest niemal od razu eliminowane. W niektórych przypadkach szczepionki mogą nie zapobiec samemu zakażeniu, jednak powodują, że przebieg choroby jest znacznie łagodniejszy. Przykładem takiej sytuacji może być przebieg COVID-19 u osób zaszczepionych.

Szczepionki stanowią najskuteczniejszy sposób przeciwdziałania rozwojowi wielu chorób wieku dziecięcego, które w przeszłości groziły poważnymi powikłaniami, a niekiedy mogły zakończyć się nawet śmiercią dziecka.

Szczepionki są niezwykle bezpieczną formą zapobiegania rozprzestrzenianiu się chorób wśród ludzi. Aby szczepionka została dopuszczona do powszechnego użytku, przechodzi szereg testów bezpieczeństwa, które mają za zadanie wyeliminować ewentualne skutki uboczne jej działania. Proces weryfikacji jest wieloletni, co tym bardziej zwiększa dokładność prowadzonych badań. Z tego powodu wszystkie dopuszczone do obrotu szczepionki cechują się wysoką skutecznością i bardzo niewielką liczbą potencjalnych powikłań. 

W sieci coraz większą popularność zyskują ruchy antyszczepionkowe. Ich zwolennicy sugerują, że szczepionki mają wiele działań ubocznych, czyli tzw. niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP), które często nie występują od razu, a dopiero po kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu latach. Co więcej, ruchy te starają się przekonywać ludzi, że szczepionki powodują większe szkody niż samo przechorowanie choroby i nabycie w ten sposób odporności. Warto jednak pamiętać, że szczepionki poddawane są wielu regulacjom, a dowody naukowe świadczące o ich skuteczności są jednoznaczne. Oczywiście, jak każdy produkt leczniczy, szczepionki mogą wywoływać skutki uboczne. Ich liczba jest jednak nieporównanie mniejsza niż potencjalna liczba ludzi dotkniętych powikłaniami związanymi z przebiegiem chorób, którym szczepionki mają przeciwdziałać. Pamiętaj, że jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat szczepionek, korzystaj wyłącznie ze sprawdzonych źródeł bazujących na obiektywnych badaniach naukowych. 

Aby szczepienie było w pełni bezpieczne, przed jego wykonaniem lekarz bada dziecko w celu stwierdzenia, czy nie ma przeciwwskazań do wykonania szczepienia. Pamiętaj, że przeziębienie przebiegające z temperaturą niższą niż 38,5 st. C. nie jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania szczepienia. Lekarz może jednak stwierdzić, że dla bezpieczeństwa dziecka szczepienie powinno zostać odroczone w czasie.

Większość obowiązkowych szczepień odbywa się w pierwszym roku życia dziecka. Jest to bardzo ważne, gdyż choroby zakaźne są szczególnie niebezpieczne właśnie dla najmłodszych dzieci. Według kalendarza szczepień stworzonego przez Państwowy Zakład Higieny na 2021 roku pięciolatki nie mają przewidzianych obowiązkowych szczepień. Kolejne obowiązkowe szczepienia odbywają się w wieku 6 lat, czyli przed samym pójściem dziecka do szkoły. Są to szczepienia przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi, odrze, śwince i różyczce, czyli popularny MMR oraz przeciwko polio. 

W wieku pięciu lat dziecko może zostać jednak zaszczepione szczepionkami nieobowiązkowymi, które zalecane są przez lekarzy. Poniżej przedstawiamy szczepienia, które może otrzymać pięciolatek:

• Szczepienie przeciwko grypie
• Szczepienie przeciwko ospie wietrznej (jeśli wcześniej dziecko na nią nie chorowało) 
• Szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu
• Szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A
• Szczepienie przeciwko meningokokom

Mimo że szczepienia podlegają wielu regulacjom i kontrolom, może się zdarzyć, że u dziecka wystąpi niepożądany odczyn poszczepienny spowodowany np. alergią na składnik szczepionki czy też indywidualną nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na szczepienie.

Po szczepieniu warto przez jakiś czas obserwować dziecko. Może czuć osłabienie, również ból w miejscu wkłucia, a także mieć nieco podwyższoną temperaturę ciała. Bardzo ważne, aby obserwować, czy u dziecka po szczepieniu nie występują takie objawy, jak: zaburzenia świadomości, drgawki, wysoka gorączka, zaburzenia czucia czy problemy z oddychaniem. W przypadku wystąpienia tego typu objawów należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, a jeżeli stan dziecka się pogarsza, udać się na szpitalny oddział ratunkowy.