Sprawdzone sposoby – jak nauczyć dziecko głoskować?

Głoski są najmniejszą, niepodzielną jednostką fonetyczną. Głoska często mylona jest z literą. I choć pojęcia te zazębiają się ze sobą, to istnieje między nimi zasadnicza różnica. Głoska jest dźwiękiem, a litera znakiem graficznym.

Tym samym, głoski wymawiamy i słyszymy, a litery zapisujemy i widzimy. By podzielić wyraz na litery, wystarczy oddzielić od siebie tworzące go znaki alfabetu, np. s-a-m-o-c-h-ó-d. Z kolei by podzielić wyraz na głoski, należy wymówić go wyraźnie, głośno i – co najważniejsze – powoli, tak, by wyodrębnić wszystkie słyszane dźwięki mowy, np. p-sz-cz-o-ł-a. Szczególną uwagę należy zwrócić na dwuznaki i literę „i”, która nie w każdym przypadku jest głoską. 

Warto wspomnieć również o sylabie, czyli części wyrazu, która składa się z samogłoski lub spółgłoski połączonej z samogłoską, np. dłu-go-pis. Sylabizowanie przychodzi dzieciom naturalnie i najczęściej nie mają z nim żadnych problemów.

Głoskowanie, czyli poprawne dzielenie słowa na głoski, najlepiej opanować przed nauką czytania i pisania, ale po przyswojeniu sylabizowania. Nauka głoskowania często przysparza maluchom kłopotów i jest trudna do zrozumienia.

Jak nauczyć dziecko głosek? Pierwsze ćwiczenia najlepiej rozpocząć w wieku 5 lat, by 6-, 7-latek umiał już poprawnie głoskować. Aby sprawdzić, czy dziecko jest gotowe do nauki, należy wykonać z nim proste ćwiczenie. 

Pokazujemy dziecku kilka obrazków przedstawiających trzygłoskowe wyrazy, a następnie wyraźnie i głośno jeden z nich dzielimy na głoski. Jeśli dziecko potrafi wskazać przegłoskowany obrazek, to znak, że jest gotowe na naukę.

Wielu rodziców zastanawia się, jak nauczyć dziecko głoskować wyrazy, jak pomóc im opanować tę umiejętność. 

Nauka głoskowania powinna być dopasowana do fazy rozwoju dziecka. Wiele maluchów nie umie jeszcze poprawnie wymówić trudniejszych głosek, np. sz, cz, co jest normalne i nie powinno być powodem do niepokoju. 

Warto zacząć od krótkich wyrazów trzygłoskowych, na początku których znajduje się samogłoska, np. osa. W następnej kolejności wprowadzamy trzygłoskowe wyrazy, na początku których znajduje się spółgłoska, np. kot. 

Jeśli rozwój mowy dziecka jest już zakończony i potrafi ono poprawnie wymówić wszystkie głoski, wprowadzamy nieco trudniejsze wyrazy, np. wąż. Wyrazy do głoskowania powinny być odpowiednio dobrane do umiejętności dziecka. 

Jak pomóc dziecku w nauce głoskowania? Dziecku najłatwiej jest odgadnąć głoskę, którą słyszy na początku wyrazu, następnie na końcu, a w ostatniej kolejności tę w środku. Bardzo pomocne jest położenie obok wyrazu pojedynczych liter, dzięki czemu dziecko będzie mogło połączyć je z głoską, zapamiętać ich kształt i brzmienie.

Jak nauczyć dziecko głoskować? Nauka głoskowania powinna odbywać się przy okazji innych czynności. Czasy, kiedy głoskowania uczyło się tylko podczas siedzenia przy biurku, już dawno minęły. 

Obecnie jedną z lepszych form przyswajania wiedzy jest nauka przez zabawę. Początkowe ćwiczenia najlepiej wykonywać z wykorzystaniem zabawek edukacyjnych i kolorowych akcesoriów. Mówiące zabawki, które zostały stworzone z myślą o nauce głoskowania, pokażą dzieciom, jaka jest różnica pomiędzy głoską a literą. 

Jak uczyć dziecko głoskowania? W pierwszym etapie nauki głoskowania przeciągamy pierwszą samogłoskę (wydłużamy ją), ale nie zapominamy o wyraźnym wymówieniu pozostałych głosek. Zachęcamy dziecko do powtórzenia. Później największy nacisk kładziemy na ostatnią głoskę, która również powinna być samogłoską. W ostatnim etapie przechodzimy do głoskowania środkowych głosek (nadal samogłosek). Kiedy dziecko doskonale opanuje tę czynność, zaczynamy to samo ćwiczenie, ale ze spółgłoskami. 

Połączenie nauki z zabawą może odbywać się na wiele różnych sposobów. Fajnym pomysłem jest wykorzystanie interaktywnych tabletów lub bardziej tradycyjnych zabawek edukacyjnych. Można posłużyć się również kolorowymi ilustracjami. Ćwiczenia można połączyć z zabawami ruchowymi. 

Fajnym pomysłem jest pociąg słowny – rodzic wypowiada słowo, a dziecko ma za zadanie wychwycić ostatnią głoskę i wypowiedzieć nowe słowo, które się od niej zaczyna, np. domek – kotek. 

Ważna jest systematyczność, wytrwałość i powtarzalność. Tylko długotrwałe ćwiczenia przyniosą zadowalający efekt.