Jak obliczyć zasiłek macierzyński? Kalkulator i praktyczne wskazówki

Zasiłek macierzyński jest świadczeniem finansowym, które przysługuje w związku z przyjściem dziecka na świat. Nowością, która została wprowadzona przez Polski Ład 2.0., jest rozszerzenie zwolnień podatkowych w ramach zerowego PIT-u o zasiłek macierzyński. Zmiany zostały uwzględnione na listach płac od 1 lipca 2022, ale objęcie zasiłku macierzyńskiego zerowym PIT-em obowiązuje z mocą wsteczną – od 1 stycznia 2022 roku. Zaliczki pobrane na podatek zostaną zwrócone w ramach rozliczenia rocznego za 2022 rok. Świadczenie nie podlega opodatkowaniu do 85 528 zł.

Ze zwolnienia podatkowego może skorzystać osoba, która pobiera zasiłek macierzyński i ma prawo do jednej z ulg podatkowych:

• ulgi dla młodych – przysługującej osobom, które nie ukończyły 26 lat; 
• ulgi na powrót – przysługującej osobom, które na stałe wracają do Polski z zagranicy;
• ulgi dla rodzin 4+ – przysługującej osobom, które wychowują co najmniej czworo dzieci;
• ulgi dla pracujących seniorów – przysługującej osobom, które pracują po osiągnięciu wieku emerytalnego (60 lat – kobieta, 65 lat – mężczyzna). Zasiłek macierzyński może przysługiwać pracującemu seniorowi, np. jeśli przyjmie dziecko lub dzieci na wychowanie.

Zasiłek macierzyński przysługuje podatnikom, którzy objęci są ubezpieczeniem chorobowym. Nie ma znaczenia, czy jest to ubezpieczenie dobrowolne, czy obowiązkowe oraz to, jak długo są nim objęci. 

– Jak informuje ZUS, nawet jeśli zgłosimy się do takiego ubezpieczenia chorobowego na dzień przed porodem i tak będzie nam przysługiwał zasiłek macierzyński. Istnieje również szereg wyjątkowych sytuacji, które powodują, że o zasiłek macierzyński może starać się ojciec lub inny ubezpieczony członek rodziny. Takimi sytuacjami są przypadki, w których matka umiera, porzuca dziecko po porodzie albo gdy jest niezdolna do samodzielnej egzystencji – mówi księgowa Magdalena Grabińska.

Świadczenie wypłacane jest w sytuacji, gdy kobieta:

• urodziła dziecko;
• przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10. roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego o jego przysposobienie;
• przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10. roku życia;
• urodziła martwe dziecko lub dziecko umarło przed ukończeniem 8. tygodnia życia.

Gdy kobieta zatrudniona jest na umowę o pracę, wniosek o zasiłek macierzyński do ZUS-u składa pracodawca. Wraz z wnioskiem w ZUS-ie wymagane są dokumenty:

• zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu — gdy kobieta chce pobierać zasiłek macierzyński przed porodem;
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka — gdy kobieta chce pobierać zasiłek macierzyński od dnia porodu.

O zasiłek macierzyński można wystąpić już przed porodem, ale nie więcej niż sześć tygodni przed przewidywaną datą narodzin dziecka. Po porodzie przysługuje zasiłek macierzyński niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania przysługującego pełnego wymiaru świadczenia. Osoby, które starają się o wypłatę zasiłku w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie, powinny złożyć oświadczenie o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie oraz zaświadczenie o wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny. Na zaświadczeniu powinna pojawić się data urodzenia dziecka.

Co zrobić, aby otrzymać zwolnienie przy naliczaniu zaliczki na PIT? Wystarczy złożyć w ZUS-ie odpowiednie dokumenty. W przypadku osób korzystających z ulgi dla młodych –wniosek o obliczenie zaliczek z uwzględnieniem zwolnienia (ZPM). Osoby korzystające z pozostałych ulg muszą złożyć oświadczenie o spełnieniu warunków do stosowania ulgi (ZPO).

Na wysokość świadczenia finansowego, jakie przysługuje w związku z przyjściem dziecka na świat, wpływa kilka czynników. Jak oblicza się zasiłek macierzyński?

– Zasiłek macierzyński, czyli całe świadczenie pieniężne, przysługuje na czas urlopu macierzyńskiego, który przy urodzeniu jednego dziecka trwa 20 tygodni, a następnie na czas urlopu rodzicielskiego, który wynosi 32 tygodnie. Kodeks pracy określa, że za okres urlopu macierzyńskiego przysługuje nam świadczenie w wysokości 100 procent podstawy wymiaru składki (kwoty, na którą jesteśmy zatrudnieni lub którą zgłosiliśmy do ubezpieczenia chorobowego). Natomiast w okresie urlopu rodzicielskiego przez pierwsze 6 tygodni przysługuje nam zasiłek w wysokości 100 procent, a przez pozostałe 60 procent podstawy wymiaru składki – mówi ekspertka.

Warto posłużyć się kalkulatorem macierzyńskim, który wyliczy, ile będzie wynosił zasiłek macierzyński. Jak obliczyć podstawę zasiłku macierzyńskiego? Podstawą do obliczenia wysokości świadczenia jest pensja, dlatego też nie ma określonej minimalnej ani maksymalnej kwoty, jaką w ramach zasiłku można otrzymać. Wystarczy wpisać obecną formę zatrudnienia – umowa o pracę lub działalność gospodarcza – oraz wysokość średniej miesięcznej pensji netto z ostatnich 12 miesięcy. Kalkulator wyliczy dwie wartości: 

• zasiłek brutto na 12 miesięcy, czyli równe wypłaty przez cały rok, które będą wynosić 80 procent podstawy wymiaru składki;
• zmienne wypłaty – pierwszych sześć miesięcy 100 procent, kolejne sześć miesięcy 60 procent. 

Kalkulatory dostępne są na stronach ekonomicznych.