Jakie są objawy anemii u niemowlaka?

Anemia to stan, w którym liczba erytrocytów lub stężenie hemoglobiny w czerwonych krwinkach są niższe niż norma dla danej grupy wiekowej i płci. Najczęstsze przyczyny anemii to niedobory żywieniowe – przede wszystkim niedobór żelaza. Niedokrwistość mogą powodować także niedobory kwasu foliowego, witaminy A oraz witaminy B12. Inne przyczyny anemii to: hemoglobinopatie, choroby zakaźne oraz infekcje pasożytnicze. Według szacunków WHO na anemię cierpi 42 proc. dzieci poniżej piątego roku życia, a za ponad 50 proc. przypadków odpowiada niedobór żelaza.

Skąd u niemowląt niski poziom żelaza? W pierwszych miesiącach życia może on być związany z anemią u matki, a następnie z dietą ubogą w ten pierwiastek (znaczenie ma również karmienie wyłącznie piersią po szóstym miesiącu życia). Wśród przyczyn anemii u niemowląt urodzonych przedwcześnie wymienia się krótszy czas dostarczania żelaza przez łożysko oraz częstsze pobieranie krwi.

Anemia może być również związana z upośledzonym wchłanianiem żelaza. Jest ono absorbowane głównie w dwunastnicy, za nieprawidłowości mogą więc odpowiadać jej schorzenia, takie jak celiakia czy choroba Leśniowskiego-Crohna.

Objawy niedokrwistości u niemowlaka to m.in. bladość skóry, zwiększone pragnienie oraz senność i apatia lub wręcz przeciwnie – rozdrażnienie. Symptomy anemii to także:

• osłabienie,
• brak łaknienia,
• szybsze męczenie się,
• przyśpieszona akcja serca,
• bóle i zawroty głowy.

Niedokrwistość najczęściej dotyka dzieci między 6. a 20. miesiącem życia. Objawy anemii są niecharakterystyczne – nawet jeśli nie podejrzewamy jej u naszego maluszka, zalecane jest wykonanie badań profilaktycznych (około szóstego miesiąca życia u dzieci urodzonych o czasie, wcześniej u niemowląt urodzonych przedwcześnie). Jakie badania należy wykonać? To m.in. morfologia, ferrytyna, CRP, hepcydyna – badania powinny zostać zlecone przez pediatrę. Lekarz oceni również ich wyniki, nie powinnyśmy robić tego na własną rękę.

Anemia może mieć poważne konsekwencje dla rozwoju dziecka. Długotrwała niedokrwistość może prowadzić do zaburzeń wzrostu i pokwitania, obniżonej aktywności motorycznej, trudności w utrzymywaniu uwagi, trudności szkolnych czy zaburzeń kardiologicznych. Niedokrwistość z niedoboru żelaza (jak i sam niedobór tego pierwiastka) wpływa na rozwój poznawczy i fizyczny. Ma znaczenie dla rozwoju układu nerwowego, może także prowadzić do zaburzeń odporności czy napadów bezdechu.

Leczenie anemii uzależnione jest od jej przyczyny. Jeśli jest związana z niedoborami, wymaga przede wszystkim modyfikacji jadłospisu, może być również zalecona suplementacja.

Ile żelaza powinno znaleźć się w diecie dziecka? W Instytucie Żywności i Żywienia opracowano normy żelaza dla niemowląt:

• do szóstego miesiąca życia – poziom wystarczającego spożycia (AI): 0,3 mg/dobę,
• 7–11 miesięcy – średnie zapotrzebowanie (EAR): 7 mg/dobę, zalecane spożycie (RDA): 11 mg/dobę.

Co jest źródłem żelaza? W pierwszych miesiącach życia jest nim mleko matki (mleko modyfikowane powinno być wzbogacone w żelazo: 4-8 mg/l). Zgodnie z zaleceniami wprowadzanie pokarmów uzupełniających rozpoczynamy nie wcześniej niż w 17. tygodniu życia (początek piątego miesiąca). Jak czytamy w Zasadach żywienia zdrowych niemowląt, niemowlęta z grupy ryzyka niedoboru żelaza mogą odnieść korzyść z wprowadzenia zawierających żelazo pokarmów uzupełniających przed szóstym miesiącem życia. A od szóstego miesiąca życia wszystkie niemowlęta powinny otrzymywać pokarmy uzupełniające zawierające żelazo (mięso, ryby, produkty zbożowe wzbogacone żelazem).