Skąd wiadomo, że ciąża przebiega prawidłowo?

Ciąża to czas intensywnych zmian. Mają one na celu zapewnienie jak najlepszych warunków do rozwoju płodu przy jednoczesnym jak najmniejszym obciążeniu organizmu kobiety. W związku z tym zauważyć można szereg zmian w ciele ciężarnej, które stanowią pierwsze objawy ciąży. Wśród nich wyróżnia się m.in.:

• zatrzymanie miesiączki,
• zmiany dotyczące gruczołów piersiowych,
• nudności i wymioty,
• zaburzenia oddawania moczu,
• zmęczenie, senność.

Istnieją jednak objawy ciąży, które mogą być związane z innymi stanami, takimi jak np. zakażenie układu moczowego czy też nieżyt żołądkowo-jelitowy. Nawet dodatni wynik testu ciążowego uznawany jest za prawdopodobny, a nie pewny objaw ciąży. Specjaliści wyróżniają jedynie trzy pewne symptomy, które stuprocentowo potwierdzają ciążę. Są to: wysłuchanie czynności serca płodu, wyczucie jego ruchów oraz uwidocznienie ciąży podczas badania USG.

Jednoznaczna odpowiedź na pytanie, jak powinna przebiegać ciąża, jest trudna, gdyż każda ciężarna jest wyjątkowa. Nie ma również dwóch identycznych ciąż. 

Wszelkiego rodzaju „kalendarze” opisujące rozwój zarodka oraz płodu na poszczególnych etapach trwania ciąży stanowią jedynie przybliżony opis procesów zachodzących we wnętrzu macicy. Jeżeli w danym momencie nie występują opisane objawy lub też pojawiły się one nieco szybciej, to najczęściej nie ma powodów do niepokoju. Ważne jednak, by zwracać uwagę na niepokojące objawy stanowiące swego rodzaju „czerwone flagi”. 

Wśród nich wymienia się dolegliwości bólowe zlokalizowane w podbrzuszu, krwawienie z dróg rodnych, silne bóle głowy połączone z objawami neurologicznymi (takimi jak zaburzenia widzenia) czy też nasilone wymioty prowadzące do odwodnienia. 

Należy zwracać również uwagę, czy nie pojawiają się objawy sugerujące zakażenie układu moczowego, do których zalicza się ból przy oddawaniu moczu, parcie na pęcherz czy podwyższoną temperaturę.

Regularne kontrole i wizyty u ginekologa są kluczowe w ocenie stanu zdrowia ciężarnej oraz dobrostanu płodu. Z tego względu Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników stworzyło wytyczne i wyróżniło badania, które powinny być wykonywane na poszczególnych etapach ciąży. 

Oprócz tak podstawowych badań, jak regularnie wykonywana morfologia krwi, badanie ogólne moczu czy pomiar ciśnienia tętniczego, wymienione są tam także bardziej specjalistyczne procedury, jak doustny test obciążenia glukozą (OGTT) lub badania serologiczne w kierunku obecności HIV i kiły. 

Ważne są również badania obrazowe wykonywane w trakcie ciąży. Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi każda ciężarna powinna mieć wykonane przynajmniej trzy badania USG w trakcie trwania ciąży.

• Badanie pierwszego trymestru wykonywane między 11. a 13. tygodniem ciąży – nazywane również USG genetycznym. Ocenia takie parametry, jak: dokładny wiek ciążowy, liczbę płodów w jamie macicy, anatomię płodu, czynność serca czy też przezierność karkową. Swoją nazwę zawdzięcza silnej korelacji między wartościami przezierności karkowej a ryzykiem wystąpienia aberracji chromosomowych, czyli ich nieprawidłowej liczby, charakterystycznej np. dla zespołu Downa. 
• Badanie drugiego trymestru wykonywane miedzy 18. a 22. tygodniem ciąży – nazywane również USG połówkowym. Z uwagi na coraz większe rozmiary płodu możliwa jest dokładniejsza ocena jego struktur pod kątem występowania wad wrodzonych. Możliwe jest również oszacowanie masy płodu, a także ilości płynu owodniowego.
• Badanie trzeciego trymestru wykonywane miedzy 28. a 32. tygodniem ciąży – tak samo jak w przypadku USG połówkowego ma ono na celu dokładną ocenę struktur płodu, a także pomiar jego masy.

Pomimo regularnych badań, które powinny być obowiązkowo wykonywane w przypadku każdej ciężarnej, zawsze może dojść do sytuacji nagłych. Z tego względu należy zachować czujność i obserwować swoje ciało. Zalecaną rutyną jest przykładowo liczenie ruchów dziecka. Każda kobieta powinna nauczyć się odczuwać ruchy płodu, a obserwacje te rozpocząć już od około 28. tygodnia ciąży. 

Kiedy zauważymy, że liczba lub charakter ruchów dziecka uległy znaczącej zmianie, należy jak najszybciej udać się na położniczą izbę przyjęć. Ciężarna powinna obserwować również swoje ciało pod względem niepokojących objawów, takich jak: krwawienie z dróg rodnych, bóle brzucha, bóle głowy czy sączenie się płynu owodniowego. Stany te także wymagają szybkiej interwencji i wizyty na położniczej izbie przyjęć. 

W trakcie ciąży ważne jest również dbanie o sobie na co dzień. W tym celu należy pamiętać o zbilansowanej diecie, aktywności fizycznej (o ile nie jest ona przeciwwskazana), nieprzemęczaniu się, przyjmowaniu odpowiedniej ilości płynów i chwilach relaksu.