Na co uważać w ciąży? Praktyczne i skuteczne wskazówki dla młodej mamy

Pierwszy trymestr liczony jest od początku ciąży do 12./13. tygodnia ciąży. Co dzieje się w pierwszym trymestrze? Przede wszystkim dochodzi do zapłodnienia, a następnie implantacji (zagnieżdżenia) zarodka.  

Zarodek w pierwszym trymestrze:  

• Odbywa się przejście rozwojowe – od zygoty (do implantacji) przez zarodek (embrion, do wytworzenia łożyska ok. 5.-10. tygodnia ciąży) do płodu (po 11. tygodniu ciąży). 
• Ok. 6.-8. tyg. ciąży pojawia się akcja serca (tj. ok. 3-4 tyg. po zapłodnieniu). 
• Pierwszy trymestr to czas szybkich podziałów komórkowych. Kształtują się wszystkie późniejsze organy, narządy, zmysły, kończyny. 
• Kończąc pierwszy trymestr płód waży ok. 14 g, mierzy ok. 7,5 cm. 

W pierwszym trymestrze ciąży organizm kobiety diametralnie się zmienia pod wpływem zmian hormonalnych. Następuje zatrzymanie okresu, podniesienie poziomu progesteronu. Pojawić się mogą: 

• mdłości i wymioty,  
• ból i tkliwość piersi,  
• zmiany pochwy i szyjki macicy (zwiększona wydzielina, rozpulchnienie), 
• zmiany smaku i zapachu, 
• częste parcie na mocz, 
• bóle brzucha podobne do miesiączkowych. 

Uważaj, jeśli pojawi się silny, pulsujący ból i/lub krwawienie – wymaga to szybkiego kontaktu z lekarzem i pomocy medycznej.  

Możesz ulżyć sobie w przypadku nudności – szczególnie korzystnie działa imbir (można np. pić wodę ze startym korzeniem imbiru, zażywać gotowe preparaty z imbirem). Zaleca się, aby po przebudzeniu coś przegryźć (np. krakersa), jeżeli mdłości są szczególnie uciążliwe rano. Zazwyczaj problem ten mija po pierwszym trymestrze ciąży.  

We wczesnej ciąży należy uważać na wysokie ryzyko poronienia. Pierwsze tygodnie ciąży ze względu na fakt, że są kluczowe dla rozwoju zarodka, wymagają również właściwej diety i suplementacji.  

W pierwszych dniach ciąży pamiętaj o:  

• kwasie foliowym (wit. B9) – jest NIEZBĘDNY dla prawidłowego rozwoju cewy nerwowej; 
• witaminie B12 – jej poziom rzutuje na wchłanianie witaminy B9, czyli kwasu foliowego; 

– Ważna jest forma witaminy B12 – podpowiada dietetyczka Katarzyna Trafisz. – Najlepsza jest metylowana, czyli metylokobalamina, gdyż jest najlepiej przyswajalna. Natomiast często w preparatach występuje cyjanokobalamina – zwraca uwagę specjalistka.

• witaminie B6 – wpływa na prawidłowe wchłanianie kwasu foliowego i magnezu; 
• witaminie B4 (cholina) – w ciąży wpływa na prawidłową pracę łożyska, oprócz tego korzystnie działa na wątrobę; 
• żelazie – czas ciąży zwiększa zapotrzebowanie na żelazo. Jego niedobór może sprzyjać anemii. Uważaj w ciąży na poziom żelaza. 
• magnezie – zmniejsza skurcze mięśni, zmniejsza ryzyko przedwczesnych skurczów macicy; 
• Omega3, DHA – to kwasy bardzo ważne w ciąży. Wpływają na prawidłową budowę układu mózgu i układu nerwowego u płodu, zmniejszają ryzyko alergii, astmy i infekcji u dziecka, a także zmniejszają prawdopodobieństwo depresji poporodowej u matki.  

Na co uważać w ciąży?  

• Prawidłowy sen – Normalizowanie rytmu dobowego, chodzenie spać o właściwej porze, czyli 22-23 najpóźniej i sen przynajmniej 8-godzinny – przypomina specjalistka kobiecej płodności, Agnieszka Grobelna.  
• Papierosy – w ciąży trzeba bezwzględnie rzucić palenie! Nie przebywaj również w zadymionych pomieszczeniach i w obecności osób palących papierosy. Pamiętaj, żeby po porodzie chronić przed dymem również dziecko.  
• Alkohol i narkotyki – są zakazane przez cały czas ciąży i w okresie karmienia. Pamiętaj, że również poza okresem ciąży i karmienia piersią, te substancje mogą szkodzić. 
• W początkowym okresie ciąży trzeba uważać na dźwiganie. Zamawiaj większe zakupy lub proś kogoś o pomoc. W pracy poinformuj pracodawcę o swoim stanie, aby dostosować twój zakres obowiązków. 
• W ciąży uważaj na wykonywane zabiegi kosmetyczne. Już w pierwszym trymestrze ciąży zrezygnuj z zabiegów z użyciem prądu, ultradźwięków, podniesionej temperatury. Dotyczy to również sauny, solarium, gorących kąpieli, które mogą zwiększać ryzyko poronienia.  
• Jeśli jesteś w ciąży, uważaj na… koty. Kontakt z nimi może oznaczać toksoplazmozę, która może być groźna dla rozwijającego się płodu.  
• Dieta w pierwszym trymestrze powinna być bogata w substancje odżywcze. Pamiętaj, żeby zwiększyć kaloryczność o nie więcej niż ok. 300 kcal/dobę. UNIKAJ surowych mięs, ryb, jaj.  
• Umiarkowana aktywność fizyczna – Dobór odpowiedniego wysiłku fizycznego dla naszego ciała i dla naszych hormonów – zwraca uwagę Agnieszka Grobelna. W ciąży niewskazane są sporty ekstremalne, jazda konna, jazda na rowerze (wyjątkiem może być rowerek stacjonarny, gdyż czynnikiem ryzyka są nierówności podłoża na trasie, wstrząsy i możliwość upadku), sporty walki, sporty kontaktowe, łyżwy/rolki/deskorolka/snowboard). Ważne jednak, aby (o ile nie ma przeciwwskazań) ruszać się w ciąży. Niektórzy porównują czas ciąży do przygotowań do finału zawodów – konieczny jest trening, a nie odpoczynek.