Od kiedy dziecko może samo wracać ze szkoły?

Samodzielność dziecka zależy przede wszystkim od nas, rodziców. Ciągłe wyręczanie („bo zrobi sobie krzywdę”, „bo my zrobimy to lepiej/szybciej”), rozwiązywanie problemów za dziecko, uniemożliwianie zdobywania doświadczeń („jak coś mu nie pójdzie, to już nie będzie chciało spróbować”) i inne tego typu zachowania nie wpływają pozytywnie na rozwój dziecka. Musimy pozwolić mu na bycie samodzielnym.

Nie jest łatwo wypuścić dziecko spod swoich skrzydeł, jednak prędzej czy później i tak to nastąpi – w końcu nastolatek nie będzie chciał, abyśmy chodziły za nim jak cień. Nie czekajmy na magiczną datę, stopniowo pozwalajmy dziecku na coraz więcej, odpowiednio je do tego przygotowując (omawiając zasady bezpieczeństwa itp.).

Wiele zależy od wewnętrznych regulaminów placówek (w niektórych szkołach podstawowych uczniowie młodszych klas mogą wychodzić ze szkoły po skończonych lekcjach bez oświadczenia rodziców), jednak najczęściej zgoda na samodzielny powrót dziecka do domu jest niezbędna, jeśli nie chcemy, aby dziecko czekało w szkole, aż je odbierzemy. Zgoda na samodzielne opuszczenie szkoły może dotyczyć także uczniów zapisanych do świetlicy – możemy zaznaczyć, że po określonej godzinie dziecko może wyjść ze szkoły. Oświadczenie o samodzielnym powrocie do domu jest także wymagane przez podmioty organizujące zajęcia dodatkowe.

Jak napisać zgodę na samodzielny powrót do domu? W wielu szkołach dostępne są gotowe formularze, które dostaniemy do uzupełnienia w pierwszych dniach września. Jeśli zgodę musimy napisać sami, pamiętajmy, aby znalazły się w niej dane rodziców/opiekunów, dane dziecka (imię i nazwisko, klasa) oraz informacja, że wyrażamy zgodę na samodzielny powrót dziecka ze szkoły do domu i ponosimy pełną odpowiedzialność za jego bezpieczeństwo po opuszczeniu placówki.

Nie ma jednej odpowiedzi na pytanie: od jakiego wieku dziecko może samo wracać ze szkoły? Na samodzielny powrót ze szkoły może być gotowy ośmiolatek, a dwunastolatek może wciąż potrzebować, aby ktoś go odebrał. Na pewno wyznacznikiem jest to, czy dziecko samodzielne, czy orientuje się w przestrzeni, czy zna zasady bezpieczeństwa. Wiele zależy też od nas – niektórzy mają problem z tym, aby pozwolić dziecku na samodzielność. Wskazówką jest także to, co znajdziemy w przepisach. Chociaż nie ma tam jednoznacznych zapisów dotyczących samodzielnego powrotu ze szkoły, mogą pomóc nam w podjęciu decyzji.

• Art. 43. ustawy Prawo o ruchu drogowym mówi o tym, że „dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi tylko pod opieką osoby, która osiągnęła wiek co najmniej 10 lat. Nie dotyczy to strefy zamieszkania”.
• W art. 89 ustawy Kodeks wykroczeń przeczytamy: – Kto, mając obowiązek opieki lub nadzoru nad małoletnim do lat siedmiu, dopuszcza do przebywania małoletniego na drodze publicznej lub na torach pojazdu szynowego, podlega karze grzywny albo karze nagany.

Nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich sytuacji, które mogą się wydarzyć. Od najmłodszych lat rozmawiamy z dziećmi m.in. o tym, co mają zrobić, gdy zgubią się w centrum handlowym albo gdy obca osoba proponuje im cukierka. Porozmawiajmy również o tym, co może się wydarzyć podczas powrotu do domu ze szkoły. Przypomnijmy zasady bezpieczeństwa, powiedzmy, jak należy przechodzić przez pasy (i co w sytuacji, gdy sygnalizacja świetlna na przejściu nie działa), co dziecko może robić, gdy ktoś je zaczepia albo gdy zgubi drogę. Warto mieć także zaprzyjaźnionego sąsiada, który pomoże dziecku, gdyby np. okazało się, że domofon nie działa i nie ma jak wejść do budynku.

Powiedzmy dziecku, aby wracało ze szkoły prosto do domu, a jeśli zechce pójść np. na plac zabaw, musi nam o tym powiedzieć. Gdy uczeń samodzielnie wraca ze szkoły, najczęściej ma własny telefon lub smartwatch i dzięki temu możemy być z nim w kontakcie. Przypomnijmy, że powinien z niego korzystać – dając nam znać, gdy wyjdzie ze szkoły i gdy będzie już w domu.

Zanim dziecko zacznie samo wracać ze szkoły, warto wspólnie przejść trasę ze szkoły do domu. Można zrobić to, ustalając jednocześnie najlepszą drogę, opowiadając o ewentualnych zagrożeniach (możecie pobawić się w grę „co byś zrobił, gdyby…” – wymyślajcie różne sytuacje, które mogą się wydarzyć, i szukajcie najlepszych rozwiązań). Później można stać się „cieniem” dziecka i z pewnej odległości obserwować, jak sobie radzi. Oczywiście powiedzmy mu później o tym – nie chodzi tu o to, aby w domu wypominać mu błędy, ale by utwierdzić jego (i siebie) w przekonaniu, że sobie poradzi.

O czym jeszcze pamiętać? Zapisz ważne numery telefonu na kartce. Telefon może się rozładować, a dziecko może nie pamiętać Twojego numeru. Ważne, aby wiedziało, jak się z Tobą skontaktować (lub gdzie szukać pomocy, gdyby coś się działo – może to być np. zaprzyjaźniony sąsiad).