Zatwardzenie u niemowlaka – co robić?

Obserwując częstotliwość wypróżnień u niemowlaka, warto mieć na uwadze, że mleko mamy i mleko modyfikowane trawią i wchłaniają się znacznie lepiej niż pokarmy stałe. Dlatego pozostawiają mniej resztek pokarmowych. To właśnie dlatego kupka niemowlęcia nie przypomina tej dorosłej, uformowanej w kształtny stolec. 

Mleko mamy jest zazwyczaj bardzo dobrze i szybko trawione. Dziecko karmione piersią może wypróżniać się kilka razy dziennie, ale też może nie robić kupki nawet przez kilka dni. To prawidłowe zjawisko. Mleko modyfikowane jest trudniej strawne, dlatego wypróżnienia pojawiają się rzadziej, czasem 1 raz dziennie, czasem raz na 2–3 dni.

O zatwardzeniu u niemowlęcia możemy mówić, gdy:

• dziecko robi kupkę co 2–3 razy w tygodniu lub rzadziej,
• wypróżnienie jest bolesne,
• stolec ma postać twardych, zbitych kulek.

Sam akt wypróżnienia zawsze wymaga od niemowlęcia wysiłku. Małe, leżące  dziecko  nie może bowiem skorzystać z dobrodziejstw grawitacji, która dorosłemu człowiekowi ułatwia defekację. W pozycji leżącej kupę robi się po prostu trudniej, dlatego niemowlę będzie się napinać, czerwienić na twarzy, wyraźnie zobaczymy wysiłek, jaki wkłada w wypróżnianie, który po chwili ustąpi. To prawidłowe.

Zaparcie zaś będzie dziecku sprawiało wyraźny ból, pojawi się wyginanie, głośny płacz i duże napięcie, które ustąpi po „bobkowatym” wypróżnieniu. Brzuszek niemowlęcia z zatwardzeniem jest twardy i napięty. Zwróć uwagę, że nieprawidłowe wypróżnienie może też mieć charakter mieszany. Zbitym kulkom będzie towarzyszyć „popuszczanie” stolca o luźniejszej konsystencji. To również jest zaparcie.

Przyczyny zatwardzenia u niemowlaka są w większości przejściowe i nie wymagają interwencji lekarskiej. Dopiero nawracające zaparcia powinny skłonić rodziców do konsultacji z pediatrą. Co może być przyczyną zaparć u niemowląt?

Zmniejszony apetyt w czasie infekcji

Dziecko, które choruje, zazwyczaj je mniej. W przewodzie pokarmowym jest mniej treści, a co za tym idzie wypróżnienie następuje rzadziej.

Zmiana mleka modyfikowanego

Zmiana rodzaju mieszanki mleka modyfikowanego może prowadzić do przejściowych zaparć. Układ pokarmowy musi się zaadaptować do nowego składu mieszanki.

Nieprawidłowe przygotowanie mleka modyfikowanego  

Mleko modyfikowane należy zawsze przygotowywać zgodnie z instrukcją z opakowania. Dodanie zbyt małej ilości wody do suchego proszku może wywołać zaparcia.

Początek rozszerzania diety 

W ciągu pierwszych tygodni rozszerzania diety, kiedy dziecko po raz pierwszy je żywność stałą, mogą pojawić się zaparcia. Układ pokarmowy potrzebuje czasu, by przyzwyczaić się do zmiany.

Mała ilość błonnika pokarmowego

U dzieci, które jedzą już kilka „dorosłych” posiłków dziennie problemem może być zbyt mała ilość błonnika pokarmowego z warzyw, owoców i produktów zbożowych. Błonnik pokarmowy, choć nie jest trawiony w przewodzie pokarmowym, to stanowi „pokarm” dla mikrobioty jelitowej i stymuluje jelito grube do pracy.

Niedostateczne nawodnienie

Kupka może być twarda i zbita ze względu na zbyt małą ilość wody wypijaną przez niemowlę. Gdy kał nie jest odpowiednio nawodniony, jego wydalenie będzie dla dziecka trudne.

Stres

Napięcie emocjonalne wpływa znacząco na pracę jelit i może zmieniać częstotliwość wypróżnień, powodując zaparcia i biegunki.

Najpierw sprawdź, czy zaparcie u niemowlaka powtarza się regularnie.  Jeśli zauważasz, że problem się pogłębia, to skonsultuj się z pediatrą, który wykluczy przyczyny o podłożu chorobowym. 

W przypadku niemowląt karmionym mlekiem modyfikowanym pomaga zmiana mieszanki na taką, która zawiera więcej prebiotyków z grupy oligosacharydów, które wspomagają pracę jelit i stanowią pożywkę dla jelitowej mikrobioty. Jedną z metod wspierających leczenie zaparć u niemowląt jest także wprowadzenie probiotyków w kropelkach, które ułatwiają kolonizację jelita grubego przez korzystne dla dziecka mikroorganizmy.

Przede wszystkim zadbaj o spokojną atmosferę posiłków, niemowlę wyczuwa i przejmuje twoje napięcie. Dziecku z zaparciem możesz pomóc masażem brzucha. Delikatnie uciskaj brzuszek, przesuwaj rękę zgodnie z kierunkiem wskazówek zegara.

Jeśli niemowlę wkroczyło już w świat „dorosłego” jedzenia, zadbaj, by w menu nie zabrakło błonnika pokarmowego, np. z jabłek, marchwi, musu z suszonych śliwek czy gruboziarnistych kasz. Unikaj podawania dzieciom soków owocowych, które błonnika mają znacznie mniej. Podawaj raczej owoce– świeże lub suszone. Rozszerzanie diety rozpoczynaj zawsze od warzyw i owoców. Zrezygnuj z karmienia niemowlęcia słodzonymi kaszkami ryżowymi dla niemowląt, które mogą sprzyjać zatwardzeniu.

Zaparcie u noworodka może pojawić się także wtedy, gdy dziecko karmione jest mlekiem matki, choć zdarza się to znacznie rzadziej. Bywa tak przede wszystkim w sytuacji, kiedy dziecko je znacznie mniej, np. w czasie infekcji górnych dróg oddechowych.

Jeśli zaobserwujesz zatwardzenie u dziecka, sprawdź także, czy wypijasz minimum 2–2,5 litra płynów na dobę, tak, by pokarm zawierał odpowiednią ilość wody.