Prężenie się niemowlaka – o co chodzi i co z tym zrobić?

Prężenie się niemowlaka nie jest trudno zauważyć. Dziecko bez wyraźnego powodu:

• wygina się do tyłu i na boki, 
• nadmiernie napina ciało,
• prostuje kończyny tak mocno, że niemożliwe staje się wykonanie przy nim czynności pielęgnacyjnych. 

Powyższym objawom towarzyszyć mogą: niepokój, nerwowość, płacz, problemy z jedzeniem czy snem. 

Może to mieć różne podłoże. Jednym z głównych powodów jest niedojrzałość układu nerwowego, ale podobne objawy towarzyszą kolce jelitowej i innym dolegliwościom ze strony układu pokarmowego, np. zaparciom, bólowi brzucha czy wzmożonemu napięciu mięśniowemu. 

Kiedy dziecko pręży się i wygina do tyłu sporadycznie, nie ma powodu do niepokoju. Kiedy jednak takie epizody powtarzają się częściej, warto powiedzieć o tym lekarzowi.

Kiedy niemowlę pręży się i wygina po jedzeniu, a tym objawom towarzyszy postękiwanie, a dziecko krzywi się i czerwieni z wysiłku, możemy brać pod uwagę niedojrzałość układu pokarmowego. Prężeniem dziecko reaguje na ból wynikający z zaparcia czy przelewania się pokarmu. Dziecko cierpi na kolkę pokarmową, jeśli regularnie, kilka razy w tygodniu, dyskomfort w jelitach prowokuje go do bólu i płaczu, który trwa trzy godziny i dłużej. 

Prężenie się niemowlaka może mieć wiele przyczyn. Najważniejsze to:

• nadmiar połkniętego powietrza podczas zbyt łapczywego jedzenia, 
• zbyt duża ilość bodźców zewnętrznych, 
• wzmożone napięcie mięśniowe, na które bardziej narażone są dzieci urodzone przedwcześnie, 
• niedotlenienie podczas życia płodowego lub w trakcie skomplikowanej akcji porodowej, 
• poporodowa żółtaczka mechaniczna o intensywnym przebiegu.

Przyczyn nieprawidłowych reakcji u dziecka można też dopatrywać się także w przebiegu ciąży, kiedy mamy cierpiały na nadciśnienie tętnicze, niedokrwistość, choroby układu krążenia, tarczycy czy nerek. 

Pediatra Natalia Szwarc zwraca także uwagę na błędy popełniane przez opiekunów podczas pielęgnacji: – W pierwszych miesiącach życia dziecko pracuje głównie nad uzyskaniem stabilności tułowia, dlatego prężenie się niemowlaka niejednokrotnie bywa reakcją na nieumiejętną, zbyt gwałtowną pielęgnację niegwarantującą optymalnej płaszczyzny podparcia.

Jeśli przyczyną prężenia się dziecka może być kolka pokarmowa lub inny problem gastryczny, pozostaje nam, przede wszystkim, wykazać się cierpliwością, pamiętając, że jest to stan przejściowy i z każdym miesiącem trawienie u dziecka będzie lepsze.

Doraźnie można przynieść mu ulgę domowymi sposobami, takimi jak: 

• ciepła kąpiel, 
• układanie w pozycji na brzuszku,
• noszenie w pozycji pionowej,
• masaż brzucha i pleców, 
• spokojne mówienie, nucenie kołysanek. 

Pomocny w rozluźnieniu dziecka może okazać się monotonny szum akustyczny, zwany białym szumem. Warto zwrócić baczniejszą uwagę na technikę karmienia i dietę, po konsultacji z lekarzem można wprowadzić do niej probiotyk. Korzystne dla dziecka będzie również ograniczenie ilości bodźców. 

Jeśli podejrzewamy, że prężenie jest wynikiem wzmożonego napięcia mięśniowego, powinniśmy skontaktować się z lekarzem pediatrą, który może zalecić dalszą diagnostykę i zlecić wizytę u neurologa i fizjoterapeuty. 

Szybko postawiona diagnoza i regularne wykonywanie odpowiednio dobranych ćwiczeń rehabilitacyjnych przed ukończeniem szóstego miesiąca życia są w stanie przywrócić optymalne napięcie w mięśniach. Rehabilitacja dziecka z zaburzonym napięciem mięśniowym prowadzona może być metodą Vojtyalbo Bobath. Szczególnie ta druga metoda, polegająca na łagodnym poklepywaniu i głaskaniu odpowiednich miejsc na ciele dziecka pomoże mu rozluźnić napięte mięśnie i złagodzić objawy prężenia i napinania się.