Obkurczanie macicy po porodzie – jak wygląda, ile trwa?

W trakcie ciąży organizm kobiety przystosowuje się do nowej funkcji, jaką pełnić będzie przez kolejne 9 miesięcy. Zachodzą liczne zmiany w jego funkcjonowaniu, aby umożliwić dziecku jak najlepsze warunki do rozwoju. Jedną z takich zmian jest zwiększanie się rozmiarów macicy poprzez jej rozciąganie. Odpowiedzialne są za to m.in. hormony – estrogeny. 

W 36. tygodniu ciąży dno macicy sięga najwyżej – praktycznie do końca mostka. Po porodzie zaś macica wraca do podobnych rozmiarów, jak przed ciążą, czyli jest wielkości mniej więcej pięści. Aby ta diametralna zmiana była możliwa, konieczne jest prawidłowe obkurczenie macicy po porodzie. Trwa ono już od pierwszych dni połogu. Po urodzeniu dziecka dno macicy wyczuwalne jest na wysokości pępka. Z każdym kolejnym dniem prawidłowo obkurczająca się macica jest coraz niżej. Uznaje się, że macica obkurczać się może aż do zakończenia połogu.

Aby macica mogła się obkurczyć, konieczne jest działanie hormonów, m.in. oksytocyny, która wydzielana jest np. podczas karmienia piersią czy też kontaktu z dzieckiem. Wiele kobiet, szczególnie w pierwszych dniach połogu, gdy macica znacznie zmniejsza swoje rozmiary, odczuwa ból w podbrzuszu, mogący przypominać ból miesiączkowy. Nasila się on podczas karmienia piersią, a jego powodem jest wzrost wydzielania oksytocyny. To, czy obkurczanie macicy boli, jest sprawą indywidualną, niektóre mamy nie skarżą się na żadne dolegliwości, a inne zmuszone są do stosowania leków przeciwbólowych.

Obkurczanie macicy po porodzie jest bardzo ważne. Jego brak może doprowadzić do wystąpienia krwotoku poporodowego, mającego groźne konsekwencje dla kobiety. Z tego powodu, zgodnie z rozporządzeniem Ministerstwa Zdrowia, w celu profilaktyki krwotoku położniczego zalecane jest podanie oksytocyny lub jej długodziałającego analogu — karbetocyny (np. Pabal). Utrudnione obkurczanie macicy po porodzie jest częściej spotykane w następujących sytuacjach:

• makrosomia płodu,
• ciąża wielopłodowa,
• wielowodzie,
• wiek kobiety powyżej 35 lat,
• cukrzyca,
• ręczne wydobycie łożyska.

Podanie oksytocyny lub karbetocyny przez personel medyczny przyspiesza obkurczanie macicy i zapobiega jej atonii. Leki te działają podobnie jak naturalna oksytocyna wydzielająca się w kolejnych dniach po porodzie podczas karmienia piersią.

Macica nie może się prawidłowo obkurczyć również w sytuacji, gdy pozostaną w niej resztki popłodu, m.in. łożyska. W takim przypadku konieczne jest łyżeczkowanie jamy macicy. 

Czy po cesarce macica się obkurcza?

Cięcie cesarskie stanowi dodatkowy czynnik ryzyka wystąpienia krwotoku poporodowego. Dlatego też jeszcze podczas operacji podawana jest oksytocyna lub karbetocyna, które obkurczają macicę i tym samym zmniejszają ryzyko wystąpienia krwotoku. Po cesarce macica obkurcza się w podobnym tempie jak po porodzie drogami natury. Pomaga jej w tym m.in. naturalnie wydzielana przez organizm kobiety oksytocyna.

Obkurczaniu macicy po porodzie towarzyszy pojawienie się tzw. odchodów połogowych. Lekarze zalecają, aby kobieta w czasie połogu szczególnie starannie dbała o higienę intymną, aby nie dopuścić do rozwoju bakterii. Obecność odchodów poporodowych świadczy o prawidłowym obkurczaniu się macicy, dlatego personel medyczny często pyta o obecność krwawienia, a także jego intensywność. Zarówno nagłe zatrzymanie odchodów, jak i wystąpienie krwotoku z dróg rodnych w czasie połogu zawsze powinno być powodem wizyty na izbie przyjęć.

Zobacz infografikę – Formalności po porodzie