Kiedy z niemowlakiem do neurologa?

Od pierwszych dni życia rodzice powinni dokładnie obserwować rozwój niemowlaka oraz zmiany, jakie następują w pierwszych miesiącach jego życia. Dzieci zwykle rozwijają się podobnie, lecz mogą to robić w swoim własnym tempie. Są jednak sytuacje, gdy rozwój ten jest spowolniony lub zaburzony. W takiej sytuacji niezbędna jest konsultacja u neurologa.

Często już w okresie noworodkowym w trakcie pobytu w szpitalu, położna lub neonatolog zauważają pewne nieprawidłowości i proszą o konsultację neurologów. Dzięki badaniu niektóre schorzenia można stwierdzić w pierwszych dniach życia, a to umożliwia szybkie wdrożenie rehabilitacji i uważną obserwację dziecka w kolejnych miesiącach. Zawsze konsultowane są też noworodki urodzone przedwcześnie oraz w momencie, gdy poród był powikłany.

Jeśli zauważymy, że dziecko „cofa się w rozwoju”, czyli – dla przykładu – wodziło wzrokiem za przedmiotami, siedziało samodzielnie, a po czasie przestaje to robić, jest to sygnał, że należy udać się na kontrolę do lekarza neurologa. Podobnie w przypadku, gdy rodzice dostrzegą asymetrię ciała, przyjmowanie nienaturalnych pozycji przez dziecko, czy też zwiększoną wiotkość, kiedy brane jest na ręce. Dzieci w pierwszym roku życia osiągają ustalone kamienie milowe, charakteryzujące się kolejnymi umiejętnościami nabywanymi przez niemowlaka. Są możliwe pewne modyfikacje w czasie ich zdobywania, lecz gdy nasze dziecko nie wykazuje żadnego rozwoju w ciągu kolejnych miesięcy, warto skonsultować się z lekarzem.

Wizyta u neurologa – jak się przygotować?

Na wizytę u neurologa dziecięcego może skierować lekarz pediatra. W przypadku prywatnych wizyt, skierowanie nie jest wymagane. Bardzo ważne jest odpowiednie przygotowanie oraz dostarczenie specjaliście wszystkich niezbędnych dla niego informacji, dlatego też na wizytę należy zabrać:

• Kartę prowadzenia ciąży, ewentualne karty wypisowe z pobytu w szpitalu w trakcie ciąży,
• kartę wypisową z oddziału położniczego po porodzie,
• książeczkę zdrowia dziecka i dokumentację po ewentualnych wizytach u innych lekarzy,
• wyniki wykonanych dotychczas badań u dziecka.

Jak przebiega wizyta u neurologa?

Lekarz podczas wizyty zazwyczaj zbiera najpierw wywiad dotyczący przebiegu ciąży i porodu, zaobserwowanych przez rodziców objawów u dziecka, a także przyjmowanych przez nie leków na stałe. Dopyta również o choroby neurologiczne występujące w rodzinie.

Warto zorientować się przed wizytą, czy podobne problemy pojawiały się u innych dzieci w rodzinie lub u rodziców dziecka, gdy byli w jego wieku. Takie informacje mogą ułatwić diagnozę i przyspieszyć odpowiednie leczenie oraz późniejsze postępowanie. Lekarz już w trakcie zbierania wywiadu obserwuje dziecko, jego zachowanie, a także pozycje, dzięki temu widzi jak funkcjonuje dziecko na co dzień. Następnie bada dokładnie dziecko neurologicznie, aby stwierdzić ewentualne nieprawidłowości i ocenić rozwój niemowlaka.

Badanie neurologiczne i odruchy niemowlaka

Dziecko w okresie noworodkowym i niemowlęcym intensywnie się rozwija, dlatego w zależności od wieku dziecka neurolog bada oraz sprawdza inne umiejętności i odruchy.

Aby dokładnie zbadać dziecko, należy je rozebrać. Bardzo istotna w badaniu neurologicznym jest bowiem ocena symetrii. U niemowlaka przede wszystkim ocenia się jego ułożenie oraz ruchy kończyn. Lekarz na pewno uniesie dziecko, aby zbadać napięcie mięśni. Jest to niezwykle ważne przy diagnostyce obniżonego lub wzmożonego napięcia mięśniowego u dziecka. Istotne jest też dla neurologa, czy dziecko samodzielnie jest w stanie trzymać głowę, a także czy osiąga kroki milowe adekwatnie do swojego wieku. W przypadku starszych dzieci może posadzić maluszka i zobaczyć jak utrzymuje równowagę. Jeśli niemowlę chodzi, obserwuje również w jaki sposób stawia kolejne kroki. Przebieg badania zależy głównie od wieku dziecka, a także od schorzenia i objawów, jakie są diagnozowane. Duży wpływ ma również chęć współpracy niemowlaka. Jeśli dziecko jest płaczliwe i niespokojne, zazwyczaj nie przedłuża się badania, a lekarz wykonuje tylko niezbędne w celu diagnostyki czynności.

Niemowlęta, z racji niedojrzałości układu nerwowego, charakteryzują się występowaniem odruchów, które po czasie zanikają. Do odruchów typowo występujących u niemowląt zalicza się m.in.:

• Odruch Moro – niemowlak na silne bodźce dźwiękowe, świetlne lub dotykowe reaguje rozchyleniem i wyprostowaniem kończyn. Objaw ten powinien prawidłowo zniknąć w 5.-6. miesiącu życia dziecka.
• Odruch Babińskiego – polega na wygięciu palców u stóp w stronę grzbietową po podrażnieniu podeszwy dziecka, zanika około 24. miesiąca.
• Odruch chwytny – zaciskanie palców po umieszczeniu przedmiotu w dłoni.
• Odruch stąpania – dziecko trzymane pionowo wykonuje ruchy stąpania, jeśli grzbietem stopy dotkniemy podłoża.
• Odruch ssania – kiedy lekarz dotyka wokół ust dziecka, maluszek zaczyna ssać.

Po dokładnym zbadaniu niemowlaka lekarz zazwyczaj omawia badanie, swoje obserwacje oraz informuje o dalszych zaleceniach. Może zdecydować o skierowaniu dziecka na dodatkowe badania, takie jak EEG czy rezonans.