Zapalenie krtani u dziecka – czym jest i jak leczyć?

Zapalenie krtani u dzieci ma zupełnie inny przebieg niż u osób dorosłych. Wiąże się to z budową dróg oddechowych maluchów. Krtań jest położona wyżej, pod śluzówką znajduje się więcej tkanki łącznej, która zawiera dużo naczyń krwionośnych oraz limfatycznych. Wszystko to zwiększa podatność na obrzęk. Jednocześnie światło krtani jest mniejsze, a układ immunologiczny – jeszcze niedojrzały. Czynniki te sprawiają, że wirusowe zapalenie krtani to stosunkowo częsta infekcja u najmłodszych. Co ciekawe, statystyki pokazują, że najwięcej zachorowań na wirusowe zapalenie krtani odnotowuje się u dzieci w 2. roku życia. Jednocześnie częściej chorują chłopcy niż dziewczynki.

Wirusowe zapalenie krtani to, jak sama nazwa wskazuje, choroba wywoływana przez wirusy. Najczęściej są to:

• Wirus paragrypy,
• Wirus grypy typu A lub B,
• Adenowirus, 
• Wirus RS, 
• Metapneumowirus. 

Jest rzadkością – choć bywają przypadki tzw. nadkażeń bakteryjnych – np. w przebiegu anginy czy powikłań po niedoleczonym przeziębieniu. Dochodzi wtedy do uszkodzenia błony śluzowej i obrzęku w okolicy krtani.

Najczęściej wirusowe zapalenie krtani dopada maluchy w okresie jesienno-zimowym, czyli w czasie wzmożonej aktywności wirusów, pogorszenia się pogody oraz intensywnego ogrzewania mieszkań. Zwłaszcza ten ostatni czynnik, a więc ciepłe i suche powietrze, sprzyja rozwojowi infekcji.

Wielu rodziców zastanawia się, czy zapalenie krtani jest zaraźliwe. Odpowiedź brzmi – tak, jeśli wywołał je wirus. Nie można zarazić się zapaleniem krtani wywołanym uszkodzeniem mechanicznym, takim, które jest konsekwencją nadkażenia bakteryjneg oraz wywołanym czynnikami drażniącymi, takimi jak choćby dym tytoniowy. Podsumowując, wirusowe zapalenie krtani jest zaraźliwe, a wirusy przenoszone są drogą kropelkową.

Objawy wirusowego zapalenia krtani u dziecka pojawiają się dość nagle. Poprzedzone są zazwyczaj objawami charakterystycznymi dla infekcji górnych dróg oddechowych. Typowe objawy wirusowego zapalenia krtani u dziecka to:

• świst towarzyszący oddychaniu – to efekt zmniejszonego światła dróg oddechowych i braku możliwości swobodnego przepływu powietrza, 
• szczekający kaszel,
• chrypka,
• szorstki głos, a momentami bezgłos,
• problemy z oddychaniem, a nawet lekka duszność,
• może pojawić się również podwyższona temperatura.

Należy wiedzieć, że objawy mogą mieć różne nasilenie. Niekiedy wirusowe zapalenie krtani to jedynie lekka chrypa i sporadyczne pokasływanie. Czasem jednak przebiega ciężko i niezbędna jest interwencja medyczna. Co może świadczyć o ostrym przebiegu wirusowego zapalenia krtani u dziecka?

• silna duszność i problemy z oddychaniem – towarzyszy im wzmożona praca klatki piersiowej,
• przebarwienia skórne (zasinienie),
• niepokój,
• zaburzenia świadomości. 

Obrzęk krtani może narastać dość szybko, dlatego nie można bagatelizować objawów i jak najszybciej zadbać o leczenie, aby nie doprowadzić do niewydolności oddechowej.

U osób dorosłych chorujących na wirusowe zapalenie krtani w większości przypadków wystarczające jest leczenie domowe. Wirusowe zapalenie krtani u dzieci przebiega jednak inaczej, w związku z czym czasem konieczne jest nawet leczenie szpitalne. Wirusowe zapalenie krtani może bowiem w skrajnych przypadkach (mniej niż 5 proc. pacjentów) powodować konieczność hospitalizacji, w tym również intubacji, aby umożliwić przepływ powietrza i ułatwić oddychanie.

Zazwyczaj, pomimo że objawy zapalenia krtani są niepokojące, chorobę udaje się wyleczyć domowymi sposobami. Ponieważ wywoływana jest przez wirusy, nie ma potrzeby włączania antybiotykoterapii, jednak dobrze jest pozostać pod kontrolą pediatry w związku z faktem, że choroba może rozwijać się gwałtownie.

Leczenie zapalenia krtani u dziecka trwa ok. dwóch tygodni. Jak leczyć wirusowe zapalenie krtani w domu?

1. Należy zadbać o atmosferę spokoju oraz dużo wypoczywać. Stres, nerwy i napięcie będą potęgować niepokój dziecka, co wzmaga duszności i niewydolność oddechową. „Zdenerwowany i przerażony maluch oddycha ciężej i szybciej, a objawy się nasilają. Najlepsza metoda, by uspokoić dziecko, to samemu zachować spokój. Przeczytaj lub opowiedz maluchowi bajkę, a czas upłynie wam o wiele przyjemniej” – można przeczytać w kultowym poradniku dla rodziców „Dziecko” autorstwa Benjamina Spocka. 
2. Pomocne będzie odpowiednie powietrze – chłodne i wilgotne. W ten sposób obrzęk krtani nie będzie się zwiększał, nawet może się zmniejszyć. Warto więc wietrzyć pomieszczenie, a także werandować malucha na świeżym i chłodnym powietrzu. Oczywiście w odpowiednim ubraniu, aby dodatkowo go nie wyziębić. 
3. Zaleca się również stosowanie inhalacji solą fizjologiczną, żeby odpowiednio nawilżyć śluzówkę. Można dodać kropelkę olejku eterycznego – eukaliptusowego czy rozmarynowego.
4. W przypadku wirusowego zapalenia krtani niezwykle ważne jest też nawadnianie. Dobrze będzie zadbać o częste podawanie niegorących napojów. Ciepło sprzyja powstawaniu obrzęku. 

Nie wolno pozostawić wirusowego zapalenia krtani bez konsultacji z pediatrą. Lekarz może włączyć dodatkowe leczenie farmakologiczne dopasowane do przebiegu choroby i wieku malucha. Najczęściej są to leki zmniejszające obrzęk krtani. 

W większości przypadków wirusowe zapalenie krtani przebiega łagodnie i nie pozostawia po sobie trwałych następstw.

Pamiętać jednak należy, że wszystkie czynniki drażniące krtań powodują rozszerzenie naczyń i przekrwienie błony śluzowej i podśluzowej. To sprzyja nie tylko obrzękowi, ale również następowemu włóknieniu i zniekształcaniu krtani. Nabłonek, który powstaje w wyniku stanu zapalnego, jest pogrubiony i zrogowaciały, przez co nie spełnia należycie swojej funkcji. Zjawisko to nazywa się metaplazją. Prawidłowe leczenie pozwala się tkance zregenerować.

Jednak nieleczone lub źle leczone zapalenie krtani może prowadzić do uszkodzenia strun głosowych, a nawet do powstania zmian nowotworowych krtani, tchawicy czy oskrzeli. Dlatego już po pojawieniu się pierwszych objawów, warto kontrolować przebieg choroby pod okiem lekarza. Kluczowe są bowiem rozpoznanie i ewentualne – poza domowymi sposobami – leczenie.