Olej z czarnuszki dla dzieci – właściwości lecznicze i sposoby podania

Czarnuszka (nigella sativa), nazywana czarnym kminkiem i „Złotem faraonów”, była znana już w starożytności. Wykorzystywano ją w kuchni indyjskiej, egipskiej, stosowali ją także Grecy i Rzymianie. Była też popularnym lekarstwem na wszystko – od przejedzenia po problemy z menstruacją. Uważano, że jest panaceum na każdą przypadłość, poza śmiercią. (1) 

 Współcześnie także wykorzystywana jest jako przyprawa, ponieważ smakiem przypomina nieco łagodniejszą odmianę pieprzu, ale w mniejszym stopniu drażni śluzówkę żołądka. Liczne badania naukowe potwierdziły, że olej z czarnuszki ma korzystny wpływ na trawienie, może poprawić odporność i złagodzić alergię. To środek uniwersalny – w odpowiednim dawkowaniu możemy podawać go już dwulatkom. Czarnuszkę można też stosować pod innymi postaciami – równie wartościowa jak olej jest mąka z czarnuszki, wyciąg z nasion a nawet wytłoczyny pozostające po wyciśnięciu oleju. 

Olej z czarnuszki jest tłoczony z dojrzałych ziaren w temperaturze nie przekraczającej 40 st. Celsjusza, następnie podlega naturalnej sedymentacji (opadaniu zawiesiny), nie jest oczyszczany ani filtrowany. By zachować wartości odżywcze, butelkę z olejem, koniecznie z ciemnego szkła, przechowujemy w warunkach chłodniczych. Z 10 kg ziaren uzyskuje się litr oleju, od wytłoczenia zachowuje trwałość nie dłużej niż 6 miesięcy.

Olej z czarnuszki dla dzieci i dorosłych jest prawdziwym darem natury. Zawiera wszystkie makro- i mikroskładniki odżywcze, jakich potrzebuje organizm. To przede wszystkim olejki eteryczne odpowiadające za właściwości przeciwzapalne i przeciwwirusowe czarnuszki, a także wiele cennych składników mineralnych. Najważniejsze z nich to:  

• selen – wzmacniający układ odpornościowy; 
• magnez – wskazany nie tylko w stanach zmęczenia, drganiu powiek czy skurczy łydek; 
• wapń – niezbędny budulec kości i zębów; 
• cynk – wspierający dobrą kondycję skóry i włosów; 
• potas – ważny w procesie budowy aminokwasów i białek a także kontrolujący pracę mięśni; 
• sód – odpowiedzialny za równowagę kwasowo-zasadową;  
• żelazo – ważne dla prawidłowego składu krwi.  

Czarnuszka zawiera także liczne witaminy. Wśród nich warto wskazać przede wszystkim A, E i F mające wpływ na stan skóry i włosów, gojenie się ran a także B1, B3, B6 wspierające prawidłową pracę układu nerwowego i procesy krwiotwórcze. Równie ważne są także kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, fitosterole i substancje bioaktywne, m.in. tymochinon, silny antyoksydant, którego czarnuszka ma najwięcej ze wszystkich roślin. 

Niewysokie, zwieńczone niebieskimi kwiatami rośliny w połowie sierpnia wydają czarne, drobniutkie nasiona, z których pozyskuje się olej z czarnuszki. Na co pomaga? Lista dolegliwości, w których warto rozważyć jego stosowanie jest bardzo długa i obejmuje zarówno problemy z odpornością, alergie i infekcje, jak i dolegliwości trawienne. U dzieci olej z czarnuszki może być wykorzystywany w codziennej diecie zarówno leczniczo, jak i profilaktycznie. Badania potwierdziły, że jest produktem bezpiecznym – żeby olej z czarnuszki zaszkodził dziecku (objawia się to bólem brzucha i niestrawnością), musiałoby go wypić na raz ok. ½ litra. (2)

Olej z czarnuszki na odporność 

Działanie czarnuszki na odporność opiera się na jego właściwościach antybakteryjnych, odkażających i przeciwwirusowych. Badania potwierdziły, że wyciągi z czarnuszki hamują namnażanie się bakterii gram dodatnich, a w niektórych przypadkach wzmacniają przeciwbakteryjne działanie niektórych antybiotyków i bakterii jelitowych wywołujących biegunki jelitowe. (3)  

Olej z czarnuszki na astmę  

Warto rozważyć stosowanie oleju z czarnuszki u dzieci z astmą i katarem siennym. Potwierdza to większość badań przeprowadzonych z udziałem pacjentów ze zdiagnozowaną astmą. U większości z nich systematyczne stosowanie doprowadziło do poprawy parametrów krwi i złagodzenia objawów astmy, a przede wszystkim zmniejszenia kaszlu. (4) 

Olej z czarnuszki na katar alergiczny  

Jak udowodniono, już dwa tygodnie regularnego stosowania czarnuszki u osób z alergicznym nieżytem nosa pozwoliło złagodzić te objawy – zmniejszyło się przekrwienie śluzówki nosa, swędzenie i kichanie. Co więcej, naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Ashvaz w Iranie zalecają, by rozważyć podawanie oleju z czarnuszki w sytuacji, kiedy pacjent nie może zażywać leków antyalergicznych. (5) 

Czarnuszka na żołądek 

Czarnuszka może wspierać działanie ochronne błony śluzowej podrażnionego żołądka. Jak potwierdzają badania przeprowadzone przez egipskich naukowców, sprzyja temu obecność tymochinonu. Dzięki temu kuracja czarnuszką pomaga zwiększyć produkcję śluzu i przyspieszyć  regenerację błony śluzowej żołądka i jelit. (6) Dodatkowo, olej z czarnuszki może wspomagać trawienie u dzieci pobudzając wydzielanie soków żołądkowych i rozkurczając jelita.  

Olej z czarnuszki na podwyższony cukier 

Wprawdzie zaburzenia lipidowe i wysoki poziom cukru we krwi to raczej domena osób starszych, cukrzyca może występować także u dzieci. W jednym z badań udowodniono, że po trzymiesięcznym stosowaniu czarnuszki razem z lekami cukrzycowymi u większości badanych wystąpiła wyraźna poprawa parametrów glikemicznych. Badaniu poddano osoby ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2. (7)

Olej z czarnuszki jest jednym z najwartościowszych tłuszczów roślinnych, jakie mamy. Przy zachowaniu prawidłowych zasad produkcji i przechowywania może być cennym składnikiem diety dzieci, szczególnie tych, które trapią problemy z odpornością czy alergią.  

Medycyna naturalna zaleca także stosowanie czarnuszki w przypadkach przejedzenia i niestrawności. Już przed setkami lat mielonymi ziarnami czarnuszki posypywano potrawy zastępując pieprz i chroniąc się przed sensacjami żołądkowymi. Można je także dodawać do różnych past, serków czy sałatek. Czarnuszka bywa też stosowana jako posypka do pieczywa.  

Olej z czarnuszki w codziennej diecie 

Większość badań naukowych wskazuje, że czarnuszkę można stosować przez cały rok, a w celach leczniczych, np. na poprawę odporności, jesienią i zimą. Jeśli będzie stosowana z umiarem i w dawkach przewidzianych do wieku, na ogół nie powinna wywołać skutków ubocznych. Trudno przecież wypić ½ litra oleju na raz, a dopiero taką ilość uważa się za szkodliwą.  

Podawanie oleju z czarnuszki u dzieci możemy rozpocząć zaraz po ukończeniu przez nie 1. roku życia. To nie znaczy, że działanie czarnuszki u młodszych dzieci jest szkodliwe – nie ma po prostu badań, które by oceniły skutki takiej terapii u najmłodszych. Jeśli chodzi o dzieci 1-2-letnie, podawanie oleju z czarnuszki rozpoczynamy od kilku kropel, by powoli dość do 1/4 łyżeczki na dobę. Dzieci powyżej 2. roku życia mogą już dostawać ½ łyżeczki, te w wieku szkolnym – łyżeczkę, podobnie jak nastolatki i dorośli. Na ogół zaleca się, by u dzieci stosować czarnuszkę w ramach kilkutygodniowej kuracji, a następnie zrobić przerwę. Część osób stosuje jednak olej przez cały rok. Warto pozostawić decyzję o dawkowaniu lekarzowi. 

W każdym wieku olej z czarnuszki powinno się wprowadzać do diety powoli, rozpoczynając od kilku kropel. Ponieważ nie należy on do najsmaczniejszych, może być konieczne poszukanie sposobów, by „przemycić” go w pożywieniu, które dziecko lubi i zjada. Kilka takich metod podpowiemy w dalszej części tekstu. To, na co zwracają uwagę osoby stosujące kurację czarnuszką, to fakt szybkiego przyzwyczajenia się do smaku tego oleju. 

Olej z czarnuszki w diecie dzieci – korzyści i przeciwwskazania 

Olej z czarnuszki u dzieci warto stosować w stanach obniżonej odporności i w porze jesienno-zimowej, kiedy bardzo łatwo jest o infekcję górnych dróg oddechowych. Kuracja może pomóc w odbudowie odporności i poprawie ogólnego stanu fizycznego malucha. Obecność w czarnuszce kwasów omega-3 i omega-6 zwiększa urozmaicenie diety ubogiej w białko zwierzęce – wiele dzieci je niewiele mięsa, a szczególnie ryb. Olej z czarnuszki stosowany u dzieci może mieć właściwości uspokajające, łagodząc skutki stresu i złego samopoczucia.  

Jak podawać olej z czarnuszki dzieciom – praktyczne porady 

Najlepszym sposobem na olej z czarnuszki u dzieci jest podawanie go w mieszankach. Dobrym połączeniem jest czarnuszka z miodem czy innymi naturalnymi, słodkimi produktami, które dziecko akceptuje. Warto dodawać olej do różnych dań podawanych na zimno – kasz, sałatek czy strączków. Wielu dzieciom łatwo przychodzi spożywanie oleju z czarnuszki połączonego z jogurtem czy twarożkiem. Warto też poeksperymentować z kaszką czy owsianką, łącząc ją także np. z owocami.  

Jeśli dziecko akceptuje smak oleju i pije go z łyżeczki, trzeba dać mu do popicia wodę lub jakąś przekąskę – bakalie, owoce lub kawałek chleba.  

Dla dzieci starszych, które potrafią już samodzielnie połykać tabletki, pewnym rozwiązaniem może być podawanie oleju z czarnuszki w kapsułkach. Nie mamy jednak pewności, czy producentom takich tabletek udało się zachować właściwości oleju tłoczonego na zimno. Bezpieczniejsze i z większą nadzieją na wartościowy produkt jest namówienie dziecka do stosowania oleju z czarnuszki w płynie. 

Czarnuszka, dzięki swoim właściwościom przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym, znalazła szerokie zastosowanie w kosmetykach oczyszczających. Warto ją polecać nastolatkom mającym problemy z trądzikiem i łojotokiem. Olejek z czarnuszki można stosować jak balsam na skórę, kilka kropel dodanych do kremu wzmocni jego skład a nakładany na włosy nawilży i poprawi ich kondycję. W sprzedaży znajdziemy całe serie kosmetyków do twarzy i ciała z dodatkiem czarnuszki. Czarnuszka wchodzi też w skład szamponów, płukanek i masek do włosów. Firmy kosmetyczne i olejarnie wykorzystują wytłoki z nasion do produkcji peelingów i peelingujących mydeł. Można też samemu zmielić ziarna czarnuszki a otrzymaną masą natrzeć całe ciało, a następnie spłukać.  

Podsumowanie 

Olej z czarnuszki ma wszechstronne zastosowanie. Najlepsze efekty możemy zaobserwować stosując go w ramach codziennej czy sezonowej kuracji i podając go dzieciom do picia. Bardzo cenione są także wszelkie kosmetyczne zastosowania czarnuszki. Czarne ziarenka warto mieć także na półce z przyprawami. Dobrze smakuje w twarożku, jako posypka do sałatek czy muesli. 

Choć nauka dysponuje wieloma badaniami potwierdzającymi zarówno skład ziarenek czarnego kminku, jak i wpływ zawartych w nich substancji na człowieka, warto jednak pamiętać, że jest to produkt spożywczy a nie lek. Dlatego nie zastąpi leczenia, a być może także nie wyleczy choroby. Może jedynie wspomóc działanie innych preparatów. Zawsze należy skonsultować podawanie preparatów ziołowych z pediatrą.