Co to są niepowściągliwe wymioty ciężarnych?

Z nudnościami i wymiotami pojawiającymi się we wczesnych tygodniach ciąży zmaga się większość przyszłych mam. Mogą one mieć różne nasilenie, od łagodnego do ciężkiego, określanego jako niepowściągliwe wymioty ciężarnych (Hyperemesis Gravidarum, HG). Dolegliwości te zaczynają się najczęściej ok. 4.-6. tygodnia ciąży i zazwyczaj ustępują do 20. tygodnia.

Niepowściągliwe wymioty ciężarnych to ciężka odmiana nudności i wymiotów pojawiających się w ciąży. Rozpoznaje się je na podstawie pojawiających się min. 3 razy dziennie nudności i wymiotów w połączeniu z odwodnieniem i zaburzeniem równowagi płynowo-elektrolitowej, objawiających się m.in. dużym stężeniem ciał ketonowych w moczu oraz utratą masy ciała (3 kg lub 5 proc. w stosunku do stanu sprzed ciąży). Z uwagi na ryzyko odwodnienia, a także utratę masy ciała, niepowściągliwe mdłości mogą wymagać leczenia w szpitalu.

Etiologia niepowściągliwych wymiotów ciężarnych nie jest do końca wyjaśniona. Istnieje kilka hipotez. Jedną z nich jest fakt, że wzrost progesteronu w czasie ciąży prowadzi do osłabienia perystaltyki przewodu pokarmowego. Poza tym wpływ na wystąpienie HG w ciąży mogą mieć także hormony pobudzające ośrodek wymiotów w pniu mózgu. Niektórzy specjaliści podkreślają też czynniki psychologiczne, takie jak słabe wsparcie partnera czy niechcianą ciążę. Niemałą rolę odgrywa również podłoże genetyczne. Jeśli matka kobiety ciężarnej zmagała się z HG w ciąży, ryzyko, że sytuacja ta powtórzy się również u niej, jest 3 razy większe niż w populacji ogólnej. Uważa się także, że wpływ na wymioty w ciąży może mieć wysokie stężenie gonadotropiny kosmówkowej. 

Do czynników ryzyka wystąpienia HG należą m.in.:

• młody wiek matki,
• pierwsza ciąża,
• HG w poprzednich ciążach,
• choroba lokomocyjna,
• płód żeński,
• otyłość,
• cukrzyca.

Uznaje się, że w ramach profilaktyki niepowściągliwych wymiotów kobieta może jeszcze w okresie prekoncepcyjnym zażywać preparaty witaminowe. Wykazano, że witamina B6 zmniejsza częstość występowania nudności i wymiotów w ciąży. Poza tym unikanie czynników drażniących, np. zapachów czy smaków wywołujących nudności, może także zmniejszyć ich nasilenie. Częste, ale małe posiłki mogą złagodzić objawy. Niektóre kobiety zmagające się z nudnościami i wymiotami w ciąży przed wstaniem z łóżka zjadają słone krakersy, a także piją napój imbirowy.

Niepowściągliwe wymioty ciężarnych stanowią jedną z najczęstszych przyczyn hospitalizacji kobiet ciężarnych na początku trwania ciąży. Leczenia szpitalnego wymagają kobiety nietolerujące doustnego przyjmowania płynów i pokarmów. Aby uniknąć HG, powinno się łagodzić pojawiające się we wczesnych tygodniach nudności i wymioty. Pomocne mogą okazać się suplementy zawierające imbir, witaminę B6 oraz doksylaminę. Leczenie przeciwwymiotne u kobiet ciężarnych prowadzi się m.in. z użyciem metoklopramidu. Nie należy jednak leczyć się na własną rękę. Decyzję o tym, jak leczyć HG w ciąży powinien podejmować lekarz ginekolog na podstawie wyników badań i stanu klinicznego przyszłej mamy.