20. tydzień ciąży – który to miesiąc? Co się wówczas zmienia?

Ciąża trwa 40. tygodni, więc przyszła mama znajduje się obecnie na jej półmetku. Jest to tym samym środek 2. trymestru i 5. miesiąca ciąży. Do porodu zostało jeszcze około 20 tygodni. 

20. tydzień ciąży – waga i wzrost płodu

Dziecko ma teraz około 25,5 cm długości, czyli jest wielkość przeciętnego banana. Jest to długość mierzona od głowy do pięty, a nie długość ciemieniowo-siedzeniową (tzn. od czubka głowy do pośladków). Płód między 3. a 5. miesiącem wzrasta szczególnie szybko na długość – średnio aż 5 cm na miesiąc. Uważa się też, że dziecko powinno w 20. tygodniu ważyć około 330 g.  

20. tydzień ciąży – rozwój płodu

Płód jest obecnie pokryty białą, tłustą mazią, która chroni skórę przed wysychaniem i pomaga podczas porodu przejść przez kanał rodny. Skóra 20-tygodniowego dziecka jest na całej powierzchni pokryta meszkiem włosowym – tzw. lanugo. Ma ono już również nieco włosów na głowie. Jego organizm jest już zdolny do wytwarzania przeciwciał IgG i IgM. W 20. tygodniu rozwoju trzustka dziecka zaczyna produkować glukagon i insulinę. 

Dziecko zaczyna wykonywać akrobacje i z każdym dniem staje się coraz bardziej aktywne. Oprócz kopania, uderzania czy obracania się, może też zacząć ssać kciuk – rozwija to jego odruch ssania potrzebny przy karmieniu piersią. Ruchy, które czuje mama, są istotnym wskaźnikiem dobrostanu płodu, świadczącym o jego prawidłowym dojrzewaniu. Obserwacja ruchów dziecka jest łatwą i dobrą metodą monitorowania jego rozwoju.  

W 20. tygodniu ciąży znacznie łatwiej jest określić lekarzowi płeć dziecka podczas badania USG. Można też zaobserwować coraz wyraźniej jego buzię, oczy, uszy czy też nos. Co ciekawe, w 5. miesiącu wymiar podłużny głowy stanowi aż 1/3 długości całego dziecka (a przy urodzeniu jest to już tylko 1/4). 

W większości przypadków brzuch przyszłej mamy jest już widoczny i od teraz powinien powiększać się szybciej. Dno macicy znajduje się zazwyczaj na wysokości 2 centymetrów poniżej pępka. 

Na brzuchu mamy pojawia się linijne, pośrodkowe przebarwienie biegnące od pępka aż do spojenia łonowego, nazywane kresą brunatną (Linea negra). Powstaje ona na skutek zwiększonej produkcji melaniny w organizmie. U niektórych kobiet jest niewidoczna, a u niektórych przyszłych mam może być bardzo ciemna. Zazwyczaj jednak znika po porodzie. 

Ginekolog z Uniwersyteckiego Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka w Warszawie, dr Robert Jędra tłumaczy: 

„Przyszła mama zaczyna około 20. tygodnia odczuwać skurcze Alvareza i Braxtona Hicksa. Skurcze Alvareza są nieskoordynowane, mają małą siłę, pojawiają się nagle i szybko znikają. Nie wszystkie kobiety ciężarne je odczuwają. Skurcze Braxtona Hicksa zaś mogą być bardziej bolesne i trwać dłużej. Pojawiają się ok. 1-2 razy na godzinę i mają większą siłę niż poprzednie.” 

20. tydzień ciąży – o czym należy pamiętać?

Środek ciąży to idealny czas na wykonanie USG II. trymestru, tzw. USG połówkowego. Jest ono szczególnie ważne, jeśli chodzi o występowanie wad wrodzonych i ocenę budowy anatomicznej płodu. Mierzy się między innymi obwód główki, brzuszka, a także ocenia ośrodkowy układ nerwowy i dokładnie bada serce dziecka. Możliwe jest określenie przybliżonej masy płodu. Ponadto podczas USG połówkowego ocenia się umiejscowienie łożyska. 

 „W przypadku krwawienia występującego w 5. miesiącu ciąży należy udać się na izbę przyjęć. Najczęściej powodem krwawień w tym okresie ciąży są nieprawidłowe umiejscowienie łożyska lub zagrażające poronienie. Plamienia mogą wystąpić po stosunku, ale też w przypadku ektopii szyjki macicy” – dodaje dr Jędra.  

Przyszła mama musi mieć  na uwadze, że II. trymestr niesie za sobą ryzyko pojawienia się niewydolności cieśniowo-szyjkowej. Jest to inaczej mówiąc, niezdolność szyjki macicy do utrzymania ciąży do terminu porodu. Dochodzi wtedy do jej bezbolesnego rozwierania i konieczne może być wykorzystanie szwu okrężnego, aby nie dopuścić do porodu przed terminem.  

Bibliografia: 

1. Położnictwo i ginekologia G. Bręborowicz TOM 1

Ekspert: Dr Robert Jędra – specjalizację z Położnictwa i Ginekologii rozpoczynał w II. Klinice Położnictwa i Ginekologii CMKP w Szpitalu Bielańskim pod kierownictwem prof. R. Dębskiego. Obecnie asystent I. Kliniki Położnictwa i Ginekologii WUM w Uniwersyteckim Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka. W trakcie doktoratu w dziedzinie ultrasonografii śródporodowej. Prywatnie pasjonat piłki nożnej, sztuk walki i muzyki. Wokalista. Na Instagramie: doctor_robson.