Czym jest ciąża ektopowa i jakie są jej objawy?

Ciąża ektopowa, określana również jako ciąża pozamaciczna, to nieprawidłowe zagnieżdżenie się zarodka, który umiejscawia się poza błoną śluzową jamy macicy. Częstość jej występowania szacuje się na 2 proc. wszystkich ciąż. 

Główną przyczyną występowania ciąży pozamacicznej jest upośledzony transport komórki jajowej przez jajowód. Znacznie mniejsze od zapłodnionej komórki jajowej plemniki są w stanie przedostać się przez jajowód, ale sama komórka już nie. Wśród potencjalnych przyczyn takiego stanu wyróżnia się m.in. stany zapalne miednicy mniejszej wywołane np. infekcją rzęsistkiem pochwowym, przebyte operacje ginekologiczne czy też stosowanie wkładki wewnątrzmacicznej zawierającej miedź. Najczęstszym miejscem, w którym zagnieżdża się ciąża ektopowa, jest bańka jajowodu.

Specjaliści ginekologii i położnictwa w przeszłości opisali triadę wczesnych objawów towarzyszących ciąży pozamacicznej. Należą do nich:

• zatrzymanie miesiączki,
• plamienie lub krwawienie z pochwy,
• ból podbrzusza.

Objawy związane z ciążą ektopową zależą przede wszystkim od jej lokalizacji oraz zaawansowania. Najbardziej niebezpieczną sytuacją kliniczną, a zarazem najrzadszą, jest umiejscowienie ciąży w obrębie jamy brzusznej. Wtedy właśnie dojść może do pojawienia się symptomów takich, jak: ostry ból brzucha, zasłabnięcie czy też wstrząs spowodowany utratą krwi. 

Objawy takie pojawiają się również w przypadku poronienia trąbkowego oraz pęknięcia jajowodu. Wczesne postaci ciąży pozamacicznej są z reguły skąpo- lub bezobjawowe. Dzięki postępowi medycyny oraz coraz lepszej diagnostyce obrazowej w postaci USG ciąże zlokalizowane poza jamą macicy diagnozowane są na wczesnym etapie, co zapobiega wystąpieniu poważnych powikłań zagrażających życiu kobiety.

Do pęknięcia ciąży ektopowej dochodzi na wczesnym etapie jej trwania. Z tego powodu wiele kobiet dowiaduje się o ciąży w chwili wystąpienia objawów, szczególnie kiedy ich cykle menstruacyjne są nieregularne

Urodzenie dziecka z ciąży pozamacicznej jest niemożliwe. Nie ma żadnej możliwości, by płód mógł rozwinąć się poza macicą.  Niemożliwe jest także „przeniesienie” w sposób chirurgiczny zarodka do jamy macicy.

Nieprawidłowe zagnieżdżenie zapłodnionej komórki jajowej stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia kobiety i wymaga podjęcia odpowiednich kroków leczniczych. Jeżeli więc zauważysz u siebie choć jeden z objawów, na przykład opóźnienie występowania miesiączki, krwawienie bądź plamienie z dróg rodnych oraz bóle podbrzusza, nie czekaj i udaj się na ginekologiczną izbę przyjęć. 

Na miejscu oznaczony zostanie poziom beta-hCG w celu określenia, czy jesteś w ciąży, a także wykonane zostanie USG przezpochwowe w celu uwidocznienia ciąży zlokalizowanej pozamacicznie lub jedynie pustej jamy macicy. W leczeniu ciąży ektopowej ginekolodzy mogą zdecydować się na:

• Leczenie operacyjne – w większości przypadków zabieg wykonywany jest metodą laparoskopową. W jego trakcie dochodzi do ewakuacji ciąży pozamacicznej oraz opanowania krwawienia, najczęściej z brzegów naciętego jajowodu.
• Leczenie farmakologiczne – postępowanie takie stosowane jest w przypadku ciąż pozamacicznych wykrytych na wczesnym etapie i polega na jednorazowym lub wielodawkowym podawaniu metotreksatu.
• Procedury endowaskularne – wewnątrznaczyniowe podanie metotreksatu do obu tętnic macicznych, a następnie, po upływie 24-48 godzin, odessanie za pomocą specjalnego ssaka produktów koncepcji. Technika ta stosowana jest szczególnie w przypadku najgroźniejszych postaci klinicznych, do których zalicza się ciążę szyjkową oraz ciążę zlokalizowaną w bliźnie po cięciu cesarskim.
• Postępowanie wyczekujące – w przypadku niektórych kobiet dochodzi do samoistnego obumarcia ciąży ektopowej i jej resorpcji w obrębie jajowodu. W takich wypadkach konieczne jest jednak monitorowanie pacjentki w warunkach szpitalnych.