Infekcja u malucha – czy budzić dziecko z gorączką?

Gorączka to jeden z najstarszych mechanizmów obronnych organizmu człowieka mający na celu walkę z drobnoustrojami. Do jej powstania przyczyniają się specyficzne dla danego patogenu białka zwane pirogenami. W większości przypadków są to uboczne produkty przemiany materii bakterii lub też elementy wirusów. Białka te przechwytywane są przez komórki żerne nazywane fagocytami, a te z kolei rozpoczynają produkcję tzw. pirogenów endogennych, które dostają się podwzgórza w ośrodkowym układzie nerwowym odpowiedzialnego m.in. za temperaturę ciała człowieka. Pirogeny zwiększają tzw. punkt nastawczy, czyli podstawową temperaturę ciała, a to prowadzi intensywnej produkcji ciepła przez organizm.

Gorączka przyspiesza reakcje metaboliczne zachodzące na poziomie komórkowym, ale także spowalnia procesy zachodzące we wnętrzu drobnoustrojów. W taki sposób pomaga w walce z patogenami. 

Niestety, może ona również nieść ze sobą pewne zagrożenia dla organizmu ludzkiego. Przykładem może być temperatura przekraczająca wartości 39 st. C., która zaczyna męczyć dziecko i osłabia jego organizm. Przy utrzymujących się wysokich wartościach przekraczających 41 stopni, może dojść do nieodwracalnego uszkodzenia komórek nerwowych, a także innych struktur w ciele dziecka. Jednak organizm rzadko dopuszcza do tak znacznego wzrostu temperatury, gdyż zwyczajnie jest on dla niego niebezpieczny.

Podstawą postępowania w przypadku pojawienia się wysokiej gorączki u dziecka jest zastosowanie leków przeciwgorączkowych oraz przeciwzapalnych. Dwie najpopularniejsze substancje to paracetamol oraz ibuprofen. Pierwszy z wymienionych może być podawany już od początku życia dziecka, natomiast leki zawierające w swoim składzie ibuprofen mogą być stosowane dopiero od 3. miesiąca życia. Ważne jest również, aby podawać wspomniane leki w odpowiednich dawkach przedstawionych na ulotce lub według zaleceń lekarza. W ten sposób leczenie będzie efektywne i przyniesie najwięcej korzyści. Oprócz tego, nie należy zapominać także o postępowaniu niefarmakologicznym. Obejmuje ono m.in. schładzanie dziecka poprzez stosowanie chłodnych okładów w okolicach dużych naczyń, a więc pachwin oraz szyi, a także na czoło w celu ochrony ośrodkowego układu nerwowego przed przegrzaniem. Kluczowe jest również nawadnianie dziecka, gdyż wysoka gorączka może doprowadzić w krótkim czasie do odwodnienia. 

Zwalczanie każdej podwyższonej temperatury ciała, choć często praktykowane przez lekarzy różnych specjalizacji, nie jest wskazane. Należy pamiętać, że jest to jeden z mechanizmów obronnych naszego organizmu w walce z drobnoustrojami. Jeżeli zatem podwyższona temperatura ciała nie sprawia maluszkowi problemów oraz nie męczy go, nie należy automatycznie jej zwalczać, gdyż w taki sposób pozbawiamy go jednej z form obrony przed patogenem. Wyjątkami, kiedy konieczne jest niedopuszczanie do pojawienia się temperatury przekraczającej 39 st. C., są sytuacje kiedy:

• Dziecko jest małe.
• W przeszłości wystąpiły drgawki gorączkowe.
• Maluszek choruje na choroby przewlekłe osłabiające układ krążenia, np. wrodzone wady serca.

Wielu rodziców zastanawia się, czy wybudzać dziecko podczas gorączki. Są sytuacje, kiedy może być to konieczne. Przytoczyć można trzy powody, dla których warto niekiedy wybudzić maluszka ze snu w momencie, kiedy temperatura jego ciała osiąga wysokie wartości:

• Wybudzenie dziecka jest konieczne, aby podać leki obniżające gorączkę.
• Obudzenie śpiącego maluszka pozwala zastosować zimne okłady mające na celu obniżenie w krótkim czasie temperatury ciała.
• Budząc dziecko z gorączką, można podać mu coś do picia, zapobiegając w ten sposób odwodnieniu.