Złe nawyki żywieniowe dzieci – jak świadomie je zmienić? Psycholog wyjaśnia

Urszula Gruszka: Skąd wynika najwięcej błędów żywieniowych wśród dzieci? Czy to jest przede wszystkim wina rodziców?

Patrycja Tłustochowicz: Najczęściej winą obarcza się rodziców. Z jednej strony jest to uzasadnione, ponieważ sposób odżywiania to pewien nawyk, który wynosi się z domu – nawyk żywieniowy. Z drugiej strony dziecko idzie do przedszkola, szkoły i ulega presji, bo „wszyscy jedzą, to ja też chcę”. Wyjściem z takiej sytuacji jest rozmowa i uświadamianie dzieci, dlaczego pewne produkty powinniśmy jeść częściej, a które rzadziej. Absolutnie nie polecam diet wykluczających, chyba że dziecko ma alergię pokarmową na pewien produkt.

Można zauważyć pewną tendencyjność rodziców, którzy niejednokrotnie zmuszają dzieci do jedzenia warzyw, a sami przegryzają wafla ryżowego i biegną, jedząc coś na mieście.

Tutaj pojawia się problem, bo świadomość wśród rodziców jest duża, ale jakoś „machną na to ręką”. Nie dając przykładu, trudno oczekiwać czegokolwiek od dziecka, któremu potrzebny jest pewien wzór postępowania. Dlatego ważne jest wspólne spożywanie posiłków, najlepiej tych samych. Jeśli rodzic oczekuje pewnych rezultatów, to powinien w tym celu poświęcić swój czas.

Jak w takim razie dziecko (i czy powinno) ma odmawiać, gdy kolega lub koleżanka częstują słodkościami?

Rodzic ma wpływ na to, co dziecko je w domu i pewien wpływ w szkole, bo tylko częściowy. Może przygotować posiłek, ale nigdy nie będzie miał stuprocentowej pewności, że dziecko zjadło, a nie wyrzuciło jedzenia, jak w wielu przypadkach się zdarza. To kolejna kwestia „do przegadania” z dzieckiem. Czy powinno odmawiać? Często jest to element integracji społecznej, że ludzie dzielą się jedzeniem i wspólnym czasem, np. dzieci w czasie przerwy między zajęciami idą do sklepu szkolnego, kupują słodycze i wspólnie jedzą. Można z dzieckiem po szkole rozmawiać o tym, ile zjadło cukierków, albo wprowadzić zasadę, że w domu już pociechom nie dajemy smakołyków, przewidując, że w szkole mogło mu się to zdarzyć.

Jaka jest najgorsza zasada żywieniowa, którą stosują rodzice wobec dzieci?

Bardzo niebezpieczne jest stosowanie zasady nagród i kar. Wielu rodziców przychodzi do dietetyka z dzieckiem, które ma problemy z nadwagą lub niedowagą, nie zdając sobie sprawy z tego, że pociecha spożywa zbyt dużą lub małą ilość jedzenia, bo nie radzi sobie z emocjami. Jedzenie kojarzy mu się z nagrodą, z tym, że „zasłużyło” na słodycz. Jeśli dziecko przebrnęło przez taki schemat postępowania przez dzieciństwo, może mieć problem w życiu dorosłym. Wiąże się to z wieloma chorobami, takimi jak: anoreksja, bulimia, otyłość.

Jaka jest uniwersalna zasada, którą należy wprowadzić w życie, jeśli chodzi o zdrowe nawyki żywieniowe dzieci?

Przede wszystkim racjonalne podejście do jedzenia. Nie tylko dzieci lubią słodycze lub przekąski, dorośli również mają problem z jedzeniem, mając dostęp do wiedzy i znając prawidłowe zasady zdrowego odżywiania. Najważniejszą kwestią są proporcje, aby naszą rutyną było jedzenie zdrowych produktów, które będą wpływać na zdrowie i samopoczucie. Dając przykład dzieciom i tłumacząc im, dlaczego warzywa są zdrowe i powinny znajdować się w naszej diecie częściej niż cukierki, jest szansa, że unikniemy problemów zdrowotnych na tle fizycznym i psychicznym.

Jak zmienić nawyki żywieniowe dziecka?

Jako podsumowanie wywiadu niech posłuży lista kilku wskazówek ważnych przy wprowadzaniu zdrowych nawyków żywieniowych u dziecka:

• przygotowuj regularnie posiłki, które będą spożywane wspólnie przez całą rodzinę,
• zadbaj o dużą różnorodność stosowanych w kuchni produktów,
• w temacie dobrych nawyków żywieniowych staraj się być wzorem dla swojego dziecka,
• unikaj wprowadzania nieprzyjemnej atmosfery przy stole (nie zmuszaj dziecka do kończenia posiłków lub jedzenia określonych produktów, nie „przekupuj” ani nie nagradzaj malucha przy użyciu jego ulubionych przekąsek, unikaj wykorzystywania deseru jako „wynagrodzenia” za zjedzenie głównego dania),
• włącz dziecko w proces przygotowywania posiłków.