„Wspinaczka pomaga lepiej zrozumieć emocje”. O tym, czy na ściance da się leczyć dziecięce dusze, rozmawiamy z Emilią Jastrzębską

Klaudia Kierzkowska: Jest pani psycholożką i zapaloną wspinaczką. Łączy pani przyjemne z pożytecznym i pasją do wspinaczki zaraża dzieci. Jest coś takiego jak terapia wspinaczką?

Emilia Jastrzębska: Tak, jest. Choć dla niektórych to zupełna nowość i o tym do tej pory nie słyszeli. Terapia wspinaczkowa, znana również jako terapia przez wspinaczkę, to forma terapii zajęciowej, która wykorzystuje elementy wspinaczki jako narzędzie do wspierania rozwoju osobistego, poprawy zdrowia psychicznego i fizycznego oraz budowania umiejętności interpersonalnych.

Już w trakcie studiów magisterskich na kierunku psychologia pracowałam na ścianie wspinaczkowej i obserwowałam, jakie możliwości daje wspinaczka. Już wtedy w głowie kiełkował mi pomysł na interdyscyplinarne podejście łączące obie dziedziny. Bo proszę mi wierzyć, takie zajęcia potrafią przynieść mnóstwo korzyści.

Jakich na przykład?

Ten rodzaj terapii ćwiczy koncentrację, percepcję manualną, pomaga w leczeniu zaburzeń sensorycznych, rozwija motorykę, wyobraźnię i kreatywność. Jak widać zalet nie brakuje.

Zastanawiam się, czy wspinaczka powiązana jest z naszą psychiką?

Radzenie sobie z własnymi słabościami czy pokonywanie trudności to ogromna radość dla dziecka, które uczy się i wypracowuje metody potrzebne mu w radzeniu sobie na każdym etapie rozwoju.

Jest wiele czynników psychicznych rozwijanych podczas wspinaczki, bo wymaga to nauki zaufania do drugiego człowieka, wiary w swoje umiejętności i zrozumienia własnego ciała.

Wspinaczka pomaga nam lepiej poznać swoje emocje?

Wspinaczka może pomóc nam lepiej zrozumieć nasze emocje. Metodyczna praca z psychologiem oraz terapeutą wspinaczkowym opiera się na holistycznym podejściu, które koncentruje się na zrozumieniu własnych emocji, takich jak radość, smutek, wstręt, strach (lęk), zaskoczenie, złość, duma, wstyd, zażenowanie czy podniecenie. Ważnym elementem tego procesu jest otwartość w komunikowaniu się o tym, co czujemy na każdym etapie podejmowania wyzwań. Wspinaczka często postrzegana jest jako sposób na konfrontację z lękami i ograniczeniami.

Uczestnicy mogą nauczyć się, jak radzić sobie z emocjami, takimi jak strach, frustracja czy niepewność, co może przynieść korzyści także w innych aspektach życia. Tak naprawdę wszystko, co wydarzy się na ściance wspinaczkowej, ma na nas jakiś wpływ.

Stworzyła pani projekt „Na krawędzi”. Opowie pani o nim coś więcej?

Program ten obejmuje warsztaty radzenia sobie z emocjami poprzez pokonywanie wyzwań (terapia adventure), poprawę kondycji oraz sprawności fizycznej. Skupia się na praktycznym aspekcie wykorzystania wspinaczki jako narzędzia terapeutycznego. Wspinaczka angażuje całe nasze ciało, kształtując poprawną postawę i korygując jej wady. Wzmacnia mięśnie grzbietu oraz mięśnie głębokie, zwiększa mobilność stawów, buduje ogólną koordynację i siłę, a także doskonale rozwija umiejętność utrzymywania równowagi oraz motorykę dłoni i palców.

Dodatkowo, uprawianie wspinaczki przynosi ogólne korzyści związane z aktywnością fizyczną: pozwala zadbać o kondycję i dobre samopoczucie, spożytkować nadmiar energii oraz przeciwdziała otyłości. Ponadto aktywność sportowo-rekreacyjna zwiększa odporność na niepowodzenia i pomaga w budowaniu wiary w siebie.

Dla jakich dzieci jest terapia wspinaczkowa?

Terapia wspinaczkowa jest przeznaczona dla wszystkich dzieci, o ile nie ma przeciwwskazań medycznych. W swojej karierze prowadziłam zajęcia zarówno dla dzieci w wieku czterech lat, jak i dla młodzieży w przedziale od 7. do 18. roku życia. Tego typu zajęcia są również korzystne dla dorosłych. Oprócz aspektu wieku istnieją także różne kategorie pracy w tym obszarze, takie jak nadmierna kontrola, praca z lękiem, obniżonym nastrojem, uzależnieniami, zaburzeniami i wiele innych. Najczęściej konkretne orzeczenia, bądź opinie z poradni kwalifikują daną osobę do uczestnictwa w określonej grupie.

Z dziećmi, z jakimi problemami najczęściej pani pracuje?

Najczęściej trafiają do mnie dzieci, które przeżywają ogromny kryzys związany z rozpadem rodziny, doświadczeniem agresji ze strony bliskich, porzuceniem, żałobą. Na ścianie zdobywają się na pierwszy krok w przezwyciężaniu swoich lęków.

Po włożonej pracy w proces zaczynają inaczej oceniać wyzwania, jakie stawia im codzienność. Dzieci opowiadają, że łatwiej im zmienić nastawienie, bądź pokonać lęk, gdy mogą zrozumieć, jak coś działa. Gdy mogą dopytać o każdy etap, bądź rozwijaną umiejętność. Odczuwają satysfakcję, która pobudza ich do nowych działań i aktywności własnej. To narzędzie do nauki samodzielności i skupienia.

Emilia Jastrzębska – z zamiłowania podróżnik, z wykształcenia psycholog, zajmuje się terapią wspinaczkową. Absolwentka studiów podyplomowych z kryminalistyki, animatorka tańca, absolwentka szkoły artystycznej na kierunku aktorskim. Autorka projektu resocjalizacyjnego „Otwarci w zamknięciu”, przeprowadzonego w areszcie śledczym za pomocą fotografii. Autorka projektu wspinaczkowego „Na krawędzi” (OnTheEdge) poświęconego pracy psychologicznej na ścianie w walce z lękiem, depresją, uzależnieniami, zaburzeniami behawioralnymi, rozwojowymi, dysfunkcjami sensorycznymi, a nawet związanego z poprawą kompetencji społecznych. Od 2024 roku nauczyciel akademicki na Uniwersytecie DSW.