Jak przebiega rozwój emocjonalny dziecka?

Rozwój emocjonalny to nic innego jak przeżywanie przez dziecko coraz bardziej złożonych i zaawansowanych emocji. Skutkiem ich dojrzewania jest coraz lepsza umiejętność funkcjonowania w otaczającym dziecko świecie oraz skuteczniejsze radzenie sobie jako jednostka w społeczeństwie. 

Rozwój emocjonalny u dziecka kształtuje również jego psychikę oraz to, kim będzie w przyszłości. Choć człowiek rozwija się całe życie, najbardziej znaczące zmiany w psychice mają miejsce w okresie niemowlęcym oraz wczesnodziecięcym. 

Dlatego też, aby dziecko rozwijało się w odpowiedni sposób i było zdolne prawidłowo funkcjonować w społeczeństwie jako dorosły człowiek, konieczne jest zadbanie o jego rozwój emocjonalny już w pierwszych latach życia.

Dzieląc rozwój emocjonalny na poszczególne etapy, warto pamiętać, że każde dziecko ma swoje własne, niepowtarzalne tempo rozwoju. Odnosi się to nie tylko do rozwoju fizycznego, ale także do rozwoju jego emocji oraz szeroko pojętych uczuć. Oczywiście istnieją ogólnie przyjęte ramy czasowe, w których dziecko powinno wykształcić daną umiejętność. Są one jednak stosunkowo szerokie, a ich interpretacja nie zawsze jest jednoznaczna. Poniżej przedstawiamy etapy rozwoju emocjonalnego dziecka:

• okres niemowlęcy przypadający na czas od urodzenia do ukończenia 12 miesięcy,
• okres poniemowlęcy obejmujący cały 2. i 3. rok życia dziecka,
• wiek przedszkolny trwający do momentu ukończenia przez dziecko 7 lat,
• wiek wczesnoszkolny zamykający się w przedziale od 7. roku życia do ukończenia 11. roku życia,
• wiek dorastania, który kończy się wraz z ukończeniem przez nastolatka 18. roku życia.

Każdy z etapów można podzielić na krótsze okresy, gdyż zmiany jakie zachodzą u dziecka, szczególnie w pierwszych latach, czy nawet miesiącach jego życia, są bardzo duże.

Prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka jest warunkiem poprawnego przystosowania się do życia w społeczeństwie. To właśnie on warunkuje to, jak radzić będziemy sobie jako jednostka wśród innych ludzi, jakie relacje ze środowiskiem zewnętrznym będziemy budować, czy też jakie decyzje będziemy podejmować. 

Choć na co dzień trudno dostrzec, jak wielką rolę odgrywają emocje w naszym funkcjonowaniu, jesteśmy w stanie zauważyć to na przykładzie osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Choroba ta charakteryzuje się przede wszystkim zaburzonym komunikowaniem uczuć oraz bardzo utrudnionym nawiązywaniem relacji z innymi ludźmi. Osoby dotknięte przez autyzm mają znacznie utrudnione funkcjonowanie w społeczeństwie, mimo że ich rozwój fizyczny jest prawidłowy. 

Prawidłowy rozwój emocjonalny jest fundamentalny jeżeli chodzi o nasze życie społeczne. Ono natomiast jest głęboko zakorzenione w naturze człowieka i niejako warunkuje przeżycie jednostki, czy też posiadanie potomstwa. Dlatego też rozwój emocjonalny dziecka jest tak ważny nie tylko w aktualnym momencie, ale także biorąc pod uwagę dorosłe życie maluszka w przyszłości.

Wspieranie rozwoju emocjonalnego dziecka jest kluczowe, gdyż najwięcej połączeń nerwowych w mózgu powstaje w ciągu pierwszych pięciu lat jego życia. 

Aby rozwój emocjonalny dziecka przebiegał w zrównoważony sposób, należy od początku życia dziecka zapewniać mu zróżnicowane bodźce. Konieczne jest również nawiązanie bezpośredniej relacji z dzieckiem poprzez przebywanie z nim, zabawę oraz okazywanie miłości, gdyż to właśnie ona służyć będzie za wzór oraz podstawę relacji w dalszych latach jego funkcjonowania. 

Choć wydawać się może, że dziecko w okresie noworodkowym lub niemowlęcym nie reaguje na to, co dzieje się wokół niego, prawda jest zupełnie inna. W tym właśnie czasie mózg dziecka zaczyna chłonąć to, co dzieje się w jego otoczeniu, a sieci neuronalne rozrastają się w zawrotnym tempie. 

Dlatego też tak ważne jest mówienie do dziecka, nucenie piosenek, przytulanie oraz czytanie książeczek już od pierwszych chwil jego życia.