“Kiepsko się czuję, mamo”, czyli jak zaradzić chorobie dziecka

Zaczyna się niewinnie, ale nie ma co liczyć, że maluch infekcję „przechodzi”. Można za to mieć nadzieję, że gdy zatrzymasz go w domu na kilka dni, na lekkim przeziębieniu się skończy.  Zanim więc pognacie do przychodni, dajcie sobie 2-3 dni. Ale pamiętaj: gdy gorączka jest wysoka, a dziecko naprawdę źle się czuje, wizyty u lekarza nie odkładajcie pod żadnym pozorem. 

Maluch, nawet ten przeziębiony, zazwyczaj spektakularnie nie opada z sił, dlatego nie pakujemy go do łóżka z nakazem „wyleżenia” choroby. To się z pewnością nie uda. Jeśli jednak delikwent ma ochotę się położyć, niech śpi, poleguje bezczynnie na kanapie albo urządzi sobie tam stacjonarny kącik do zabawy. Odpoczynek jest bardzo ważny, właśnie wtedy organizm mobilizuje się do walki. Jeśli na co dzień zrywacie się skoro świt i pędzicie z jednych zajęć na drugie, zwolnienie tempa dobrze teraz zrobi. 

Żeby mieć siłę odeprzeć atak wirusów, trzeba nie tylko porządnie się wyspać (na te kilka dni budzikowi dziękujemy), ale i odpowiednio zjeść. Odpowiednio, czyli lekko, bo po co marnować energię na trawienie, gdy potrzebna jest ona na innym froncie. W diecie uwzględnijcie też przysmaki – dziecko, które gorzej się czuje, może nie mieć apetytu i chętniej zje coś, co naprawdę lubi. W dziecięcym chorowaniu ważne jest rozpieszczanie. I nie chodzi wcale o bezkarne, nielimitowane oglądanie kreskówek (bo te przecież do rozsądnej ilości ograniczasz), ale o termofor do łóżka, ciepłe kakao i ulubioną zupę. 

Co jakiś czas zaproś malucha do drugiego pomieszczenia, a jego pokój porządnie wywietrz. Szczelnie zamknięte okno i odkręcony do oporu kaloryfer w walce z wirusami wcale nie pomogą. Jeśli po kilku dniach odpoczynku i domowej terapii dziecko nie poczuje się lepiej lub gdy tylko do pierwotnych dołączą nowe objawy (np. kaszel lub wysoka gorączka), pora odwiedzić lekarza. 

Przy przeziębieniu trzeba dużo pić. Najlepsza będzie herbata z imbirem i babcinym sokiem malinowym. Doskonale sprawdzi się w walce z katarem, bólem gardła i ogólnym osłabieniem, a także wspomoże odporność. Warto również sięgnąć po sok z jeżyn, pigwy, aronii lub czarnej porzeczki, które dostarczą dziecku mnóstwo witamin, garbników, karotenoidów i pierwiastków wspierających funkcjonowanie organizmu. Owoce te są także źródłem witamin: A, C, E, P, PP i tych z grupy B oraz minerałów, takich jak: potas, fosfor, wapń, magnez, żelazo, miedź, mangan, molibden, jod, bor i kobalt. Dzięki swoim bogatym właściwościom działaj antybakteryjne i przeciwwirusowo, a także przeciwdziałają występowaniu zapaleń. Podobne działanie mają syropy z naturalnych składników, które można kupić w aptece bez recepty. 

Podczas choroby dziecka zaleca się sięgnąć także po herbaty ziołowe, które działają rozgrzewająco i napotnie. Niektóre dzieciaki nie mają nic przeciwko naparowi z lipy, a ten łagodzi dolegliwości towarzyszące chorobie i pomaga pozbyć się infekcji. Idealnie sprawdzą się także napary z kwiatów i owoców bzu, z liści brzozy czy z łopianu. Nie tylko wspomogą osłabiony organizm, ale także można zainteresować dziecko zbieraniem ich z ogródka. W przypadku bólu gardła można przygotować napar z szałwii. Nie należy go jednak pić, gdyż nie jest polecany do spożywania przez dzieci, ale można wykorzystać go do płukania gardła.  

W dojściu do zdrowia choremu dziecku niezwykle pomogą inhalacje, które udrożnią drogi oddechowe i rozrzedzą zalegającą wydzielinę. Wystarczy do pojemnika z gorącą wodą dodać kilka kropli olejku, np. eukaliptusowego, sandałowego, lawendowego czy sosnowego. Dobrym pomysłem jest także dodanie do wody ziół np. rozmarynu, drzewa herbacianego, kopru włoskiego czy rumianku. Następnie należy dziecko nachylić nad pojemnikiem z naparem, przykryć mu głowę ręcznikiem i pozwolić wdychać głęboko opary przez ok. 15 minut. 

Pamiętajmy też, że podwyższona temperatura ciała jest naturalną obroną organizmu przed drobnoustrojami. Jeśli nie jest wysoka, nie ma potrzeby jej zbijać. Jeśli dziecko ma wysoką gorączkę, można zastosować chłodne okłady, które najlepiej umieścić pod pachami oraz na łydki i nadgarstki, czyli w miejscach, gdzie przebiegają największe naczynia krwionośne ulokowane w miarę płytko. W ten sposób umieszczony kompres pozwoli na łatwiejsze i szybsze oddawanie ciepła organizmowi. Chłodny ręcznik można także położyć na czoło, co z pewnością przyniesie dziecku ulgę.  

O odporność dziecka warto dbać przez cały rok. Najważniejszą rzeczą wzmacniającą organizm, jaka może niektórym maluchom przyjść niezbyt łatwo, jest dbanie o odpowiednią długość i jakość snu. Przedszkolaki potrzebują 10 – 13 godzin snu, wliczając w ten czas drzemki. Natomiast z wiekiem zapotrzebowanie na sen spada. Dzieci w wieku szkolnym powinny spać ok. 9 – 11 godzin, a nastolatki 8 – 10 godzin. Ważne również, by higiena snu dziecka nie była zaburzona. W tym celu zadbajmy, by nasz maluch kładł się spać w wywietrzonym wcześniej pokoju, unikał niebieskiego światła przynajmniej godzinę przed snem i jadł lekką kolację. Pamiętajmy, że dobry sen ma wpływ na układ immunologiczny dziecka i kiedy go brakuje, organizm staje się osłabiony. Dziecko staje się bardziej podatne na infekcje i choroby. Sen również jest niezwykle potrzebny podczas choroby – pozwala na regenerację organizmu. 

By wzmocnić odporność dziecka należy również zadbać o jego dietę. Flora bakteryjna ma niezwykle ważny wpływ na odporność, a źle odżywiony organizm jest łatwym celem dla wirusów i bakterii. Menu najmłodszych powinno być różnorodne, bogate w witaminy, minerały i wielonienasycone kwasy tłuszczowe. W szczególności trzeba pamiętać o: 

• kwasy omega-3 (orzechy włoskie, oleje roślinne, makrela, łosoś, siemię lniane, nasiona chia); 
• witamina A (masło, jaja, wiśnie, morele, brzoskwinie, śliwki, jarmuż, rzeżucha, szpinak, dynia); 
• selen i cynk (wątróbka, owoce morza, jaja, nabiał, pomidory, natka pietruszki, kakao, warzywa strączkowe).  

Niezastąpiona w budowaniu odporności organizmu będzie także aktywność fizyczna i przebywanie na świeżym powietrzu. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca dzieciom przynajmniej godzinę dziennie aktywności aerobowej o umiarkowanej lub dużej intensywności minimum trzy razy w tygodniu. Dziecko powinno wychodzić na dwór niezależnie od pory roku i pogody. Świeże powietrze korzystnie wpływa na ciśnienie krwi i tętno, a także sprawia, że maluch będzie miał dobre samopoczucie. Ważne jednak, by odpowiednio ubierać najmłodszych. Dziecko nie powinno być ubrane zbyt ciepło, ponieważ wtedy będzie przegrzane, zacznie się pocić i odbierzemy mu możliwość hartowania swojego organizmu.  

Odporności sprzyja także witamina D, którą dziecko może łapać na dworze. Wystarczy już 15 minut na słońcu, żeby w skórze wytworzyła się pokrywająca dzienne zapotrzebowanie organizmu dawka witaminy D. Niedobór (jak i nadmiar) tej witaminy może mieć fatalne skutki dla małego organizmu. Dostarczanie dziecku jej odpowiednich dawek sprawia, że naturalne siły obronne zostają wzmocnione, infekcje zdarzają się rzadziej i mają mniej gwałtowny przebieg, co będzie szczególnie ważne w sezonie chorobowym. 

Kiedy maluch choruje często odczuwa wiele niełatwych emocji. I nie ma co się dziwić. Dziecko nie jest przyzwyczajone do chorowania, nie rozumie, dlaczego musi brać leki, leżeć w łóżku lub nie ma sił na zabawę. Nie jest także przyzwyczajone do objawów choroby, które może przechodzić pierwszy raz w swoim życiu. Odczuwa wtedy lęk, smutek, rozdrażnienie a nawet złość. Najmłodsi mogą w tym czasie buntować się przed zaleceniami rodziców, być nadpobudliwi lub przeciwnie – być wycofani i płaczliwi.  

Warto na spokojnie porozmawiać z dzieckiem. Wytłumaczyć mu, że nieprzyjemne objawy niedługo miną i znów będzie mógł bawić się z kolegami. Jeśli spożywanie leków jest dla niego nieprzyjemne lub musi przyjąć zastrzyk, nie okłamuj go. Powiedz szczerze, że może boleć lub być nieprzyjemnie. Spróbuj ustalić wspólne rozwiązanie, jak dziecko może poradzić sobie z trudnymi emocjami lub bolesnym zabiegiem. Możesz puścić lub przeczytać mu bajkę, która pokazuje, co dzieje się w ludzkim organizmie. Warto samemu również sięgnąć po kartkę papieru i w zabawny sposób wytłumaczyć dziecku, jak działa układ odpornościowy. Pamiętaj, by być otwartym i wyrozumiałym.  

By zapobiec infekcjom u dziecka w dużej mierze wystarczy wprowadzić do dnia malucha proste czynności. Należy przestrzegać zasad higieny osobistej, upewniać się, że dziecko ma czyste ręce i myje dłonie po każdym razie korzystania z toalety, przed jedzeniem i piciem oraz po przyjściu z dworu. Nie należy dziecka wystawiać na kontakt z chorą osobą, ponieważ wiele chorób przenoszonych jest drogą kropelkową po kontakcie z zakażonym. Powinno się również często czyścić zabawki, jakimi bawi się dziecko. Ważna jest także dieta bogata w witaminy i minerały oraz aktywny tryb życia.  

Jedną z najskuteczniejszych form profilaktyki w zapobieganiu i zwalczaniu chorób są szczepienia. Uzyskanie odporności poprzez szczepienie jest lepszym zabezpieczeniem niż w wyniku „naturalnego” zachorowania. Przebycie zakażenia wiąże się z możliwością ciężkiego przebiegu choroby, więc nie należy ryzykować.