Zabawy manualne dla niemowląt

Sprawność manualna znana jest wielu rodzicom pod pojęciem motoryki małej. Zabawy manualne, czyli rozwijające właśnie tę sprawność, mają na celu przede wszystkim zaktywizowanie małych rączek. Będą to aktywności związane z sensoryką, wyliczanki i zabawy „paluszkowe”. Przydatne są również odpowiednie zabawki manualne dla niemowląt i starszaków. 

Zabawy manualne to wszystkie aktywności, które mobilizują do pracy rączki, a co za tym idzie wspierają ich rozwój motoryczny.

Aby proces kształcenia i doskonalenia motoryki małej był jak najbardziej skuteczny, warto zająć się nim na możliwie najwcześniejszym etapie życia. Sprawność rączek nie jest wrodzona, dlatego należy ją trenować. Oczywiście w sposób odpowiedni do wieku i możliwości dziecka. 

Zabawy manualne dla niemowląt na początku polegają na chwytaniu przedmiotów, przekładaniu ich z rączki do rączki, później na układaniu ich i przekładaniu z miejsca na miejsce. Z zabaw manualnych dla starszaków wymienić należy przede wszystkim układanie klocków, budowanie z nich wież, a także kolorowanie, klejenie i wycinanie. To wszystko jest pomocne w nabywaniu umiejętności prawidłowego trzymania sztućców, sznurowania butów, a także – w przyszłości – w nauce pisania literek i cyferek. 

Motorykę małą wspierają codzienne czynności, jednak odpowiednie zabawy manualne wymyślone w tym celu będą idealnym połączeniem treningu i cudownie spędzonego z maluchem czasu.

Jak już wspomniano, zabawy manualne można wprowadzać w życie, nawet gdy maluch jeszcze samodzielnie nie siedzi. Dziecko w tym okresie będzie wyciągało rączki, próbując chwytać przedmioty, co możemy wykorzystać do ćwiczeń paluszków. Masaże, łaskotanie, delikatne ugniatanie pobudzą dłonie malucha. W tym czasie świetnie sprawdzą się maty sensoryczne. Dotykanie różnorodnych faktur i tkanin to sposób na poznawanie świata i stymulowanie zmysłu dotyku. 

Odrobinę starsze niemowlęta można zainteresować domowymi przedmiotami. Zabawy manualne z wykorzystaniem np. folii aluminiowej, papieru śniadaniowego czy produktów spożywczych o różnej fakturze (ryż, soczewica, fasola) będą niezłym treningiem motorycznym. Oczywiście pod kontrolą rodzica. 

Nie rezygnujmy także z zabaw „paluszkowych”, czyli wszelkiego rodzaju wyliczanek, np. „Kosi kosi łapci”, lub rymowanek, jak choćby znanej od pokoleń „Sroczka kaszkę warzyła”. To gry uwielbiane przez większość dzieci w różnym wieku.

Niemowlęta uczą się poznawać świat wielozmysłowo, idealne zatem będą te aktywności i zabawy manualne, które pozwolą dzieciom zdobywać doświadczenia w różnych obszarach. Jakie zabawy manualne wpływają na rozwój starszaków, a wiec tych niemowląt, które samodzielnie siedzą i wchodzą w kolejny etap rozwojowy?

• Zabawy farbami. Najlepiej sięgnąć po te bezpieczne dla małych rączek. Dzieci będą mogły tworzyć wielkoformatowe obrazy.
• Malowanie kredą. To świetna rodzinna zabawa na świeżym powietrzu.
• Kolorowanie. Kredki potrafią zaciekawić już najmłodsze brzdące.
• Rysowanie w plenerze – np. patyczkiem po ziemi w parku lub zimą po śniegu.
• Ćwiczenia manualne z wykorzystaniem plasteliny, modeliny, ciastoliny, gliny.
• Babki z piasku (lub piasku kinetycznego, jeśli za oknem słota).
• Wydzieranki i wycinanki; przyklejanie ich na kartki. 
• Nawlekanie na nitkę lub sznureczek koralików, kuleczek, a w przypadku młodszych dzieci np. makaronu penne. Takie korale to wzruszający prezent dla mamy.

Zabawy manualne dla niemowląt to także przeróżne kuchenne aktywności – wspólne ugniatanie ciasta, wałkowanie, wykrawanie ciasteczek czy przekładanie małych owoców (borówek, truskawek) do miseczek. Warto pozwolić dziecku na zabawy jedzeniem, zwłaszcza na etapie rozszerzania diety. Może to mieć doskonały wpływ na jego zamiłowanie do próbowania nowych rzeczy i poznawania smaków.

Jedną z pierwszych zabawek manualnych dla niemowląt jest… grzechotka! Przedmioty wydające dźwięki zachęcają dzieci do ich chwytania, podnoszenia i potrząsania. Sprawdzą się także własnoręcznie wykonywane, nawet najprostsze instrumenty. Jakie? Na przykład te, które powstaną choćby przez wsypanie soczewicy do butelki po napoju. 

Zabawy manualne dla niemowląt zachęcające do (nieświadomego) treningu małych rączek to także układanie klocków czy turlanie piłki. Latem idealnie sprawdzą się foremki, wiaderko i łopatka. Świetną zabawą manualną jest także układanie puzzli.

Uwielbiane przez rodziców zabawki manualne dla niemowląt to wspomniane wcześniej maty sensoryczne i ścieżki sensoryczne. Dziecko, pokonując trasę takiego swoistego labiryntu (nóżkami lub dotykając poszczególnych elementów rączkami), doświadcza rozmaitych bodźców i poznaje różne struktury i materiały. Niewątpliwym atutem takich ścieżek jest to, że można samodzielne przygotować je w domu.