Jaka ryba dla niemowlaka jest najlepsza?

Z punktu widzenia diety niemowlaka ryby mają trzy ważne właściwości prozdrowotne:

1. dostarczają żelaza, 
2. są bardzo dobrym źródłem kwasów nienasyconych z rodziny omega 3 (w tym szczególnie ważnego DHA),
3. zawierają pełnowartościowe białko.

Dlaczego akurat te trzy cechy są istotne? Zdrowe niemowlęta mają w wątrobie zapas żelaza na około 6 miesięcy życia. Dlatego właśnie wtedy, gdy rozpoczyna się rozszerzanie diety, żelaza z wątroby może zabraknąć. Bardzo ważne jest, by stosunkowo szybko wprowadzić do diety dziecka pokarmowe źródła tego składnika mineralnego. Należą do nich jajka, mięso, kasze i ryby.

Ryby (szczególnie tłuste ryby morskie) są wyjątkowe ze względu na zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega 3, w tym kwasu DHA. Jego naturalnym źródłem są wyłącznie ryby i algi morskie, a te drugie są w Polsce trudno dostępne w takiej formie, która byłaby wskazana dla niemowląt.

Zatem ryby można uznać w zasadzie za jedyne pokarmowe źródło kwasu dokozaheksaenowego (DHA), który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju układu nerwowego niemowlęcia. Kwasy omega 3 wspierają odporność oraz wzrok, zmniejszają ryzyko alergii, a także stabilizują nastrój i poprawiają jakość snu. 

U niemowląt karmionych piersią dodatkowym źródłem DHA jest pokarm z piersi, pod warunkiem, że mama regularnie jada tłuste ryby morskie lub suplementuje DHA w odpowiedniej dawce. Mleka modyfikowane są zazwyczaj wzbogacane w ten składnik.

Niestety w Polsce dostęp do dobrej jakości świeżych ryb jest mocno utrudniony, dlatego niemowlętom w czasie rozszerzania diety często zaleca się dodatkową suplementację kwasem DHA w dawce 100 mg na dobę (najczęściej w postaci oleju z alg Schizochytrium sp.). Nienasycone kwasy tłuszczowe są wrażliwe na wysoką temperaturę, światło czy nieprawidłowe przechowywanie. To dodatkowy argument przemawiający za suplementacją.

Poza tym mięso ryb to także dobre źródło pełnowartościowego białka, czyli takiego, które dostarcza wszystkich aminokwasów. Aminokwasy to koraliki budujące białko niezbędne do wzrostu niemowlęcia. Ryby dostarczają także witaminy B12 potrzebnej do tworzenia czerwonych krwinek i niewielkiej ilości witaminy D.

Najnowsze zalecenia wskazują, że ryby możesz podawać dziecku już na samym początku rozszerzania diety, nawet jako pierwszy produkt. Według aktualnych wytycznych rozszerzanie diety można zacząć najwcześniej w 17. tygodniu życia, najpóźniej w 26. tygodniu życia niemowlęcia.

Jednak zazwyczaj najpierw wprowadza się dwa, trzy neutralne w smaku warzywa, a dopiero potem dokłada się do tego niewielką ilość produktu białkowego, np. ryby, mięsa czy jajka. Ryby możesz uwzględnić w diecie niemowlaka 1-2 razy w tygodniu.

Najlepszą opcją na pierwszą rybę dla niemowlaka jest filet rybny ugotowany na parze albo w wodzie, upieczony, uduszony lub grillowany (dla niemowląt bliżej 1. roku życia).

Unikaj smażenia, szczególnie na głębokim tłuszczu i w panierce. Pilnuj, by ryba nigdy nie była niedogotowana, lekko surowa. To stwarza ryzyko zatrucia pokarmowego, które będzie zdecydowanie groźniejsze w skutkach dla niemowlęcia niż dla dorosłego. Dokładnie sprawdź każdy kawałek ryby, by upewnić się, że nie ma w nim ości. Pamiętaj, że nawet w filetach rybnych często zdarzają się pojedyncze ości, dlatego nigdy nie pomijaj tego kroku. Możesz korzystać zarówno z filetów świeżych, jak i mrożonych, jeśli tak będzie ci wygodniej.

Formę podania dopasuj do możliwości dziecka. Jeśli niemowlę nie potrafi jeszcze samodzielnie, pewnie siedzieć z podparciem, wtedy mięso ryby należy zmiksować na gładkie puree z innymi składnikami dania. Maluch, który pewnie siedzi, może jeść filety rybne w kawałkach najpierw przy pomocy dłoni, a potem z czasem, korzystając z bezpiecznych sztućców dla dzieci. Jaką rybę podać niemowlakowi?

Z pewnością słyszałaś, że niektóre gatunki ryb gromadzą zanieczyszczenia, dlatego w ich mięsie występują metale ciężkie (np. rtęć czy kadm). Jeśli zastanawiasz się, jaka ryba będzie odpowiednia dla dziecka, to zobacz nasz krótki przewodnik.

Najlepsza pierwsza ryba dla niemowlaka:

• łosoś norweski hodowlany,
• śledź atlantycki,
• szprotki,
• sardynki,
• makrela atlantycka,
• pstrąg tęczowy.

Wszystkie te gatunki ryb zawierają niewielką ilość zanieczyszczeń, a jednocześnie są źródłem kwasów omega 3. Pamiętaj, że niemowlęciu podaje się je w formie świeżych lub mrożonych filetów. Na tym etapie życia unikaj ryb wędzonych i ryb z puszek (wprowadzisz je po 1. roku życia).

Rybą dla niemowlaka może być także dorsz czy morszczuk – są białe i delikatne. Ich wadą jest jednak to, że zawierają znacznie mniej cennego kwasu DHA.

W diecie niemowlaka (ale też starszego dziecka) unikaj ryb, które żyją dłużej i tym samym mają więcej „możliwości” na zgromadzenie zanieczyszczeń. Należą do nich:

• tuńczyk,
• rekin,
• makrela królewska,
• miecznik.

Co z owocami morza? Owoce morza kumulują metale ciężkie ze środowiska, dlatego należy ich unikać w diecie niemowląt i małych dzieci. To produkty, które szybko się psują, a ich nieprawidłowe przechowywanie sprzyja zatruciom pokarmowym. Jaka ryba dla rocznego dziecka?

Dzieciom powyżej pierwszego roku życia możesz już podawać ryby z puszki, ale wciąż trzymaj się zaleceń gatunkowych, które zostały przytoczone powyżej. Każdą rybę z puszki należy przepłukać pod bieżącą wodą, by usunąć nadmiar soli. Małym dzieciom nie podawaj mocno solonych ryb, np. śledzi czy anchois.

Ryby to bardzo ważny element w diecie niemowlaka. Zawsze wtedy, gdy masz dostęp do dobrej jakości mięsa z ryby, to śmiało rób zapasy (mroź), tak by zapewnić dziecku posiłek z rybą minimum 1-2 razy w tygodniu.