Język geograficzny u dziecka – przyczyny i leczenie

Plamy na języku u dziecka zwykle są objawem chorób błony śluzowej jamy ustnej. Niekiedy mogą świadczyć również o nieprawidłowej higienie jamy ustnej bądź nawet wadach rozwojowych. Rozpoznanie zależy w głównej mierze od objawów towarzyszących, a także kształtu, postaci i koloru plam.

Czerwone plamy na języku u dziecka z białą obwódką zwykle są tożsame z występowaniem języka geograficznego. Charakterystyczna dla nich jest tendencja do przemieszczania się. Z kolei czerwone plamy z białym nalotem o okrągłym kształcie mogą oznaczać afty. Natomiast jeśli mają one nieregularny kształt, to mogą być wynikiem romboidalnego środkowego zapalenia języka. W obu przypadkach towarzyszy im ból, pieczenie i trudności z przełykaniem śliny. 

Białe plamy na języku mogą być pleśniawkami, które powodują ból, pieczenie, a niekiedy nawet utratę smaku. Niekiedy pojawiają się one u dzieci w wyniku przewlekłej i długotrwałej antybiotykoterapii. U starszaków stosunkowo często występują brązowe plamy na języku, które są symptomem tzw. języka włochatego. Towarzyszy on niekiedy podwyższonej temperaturze ciała, diecie ubogiej w błonnik czy też antybiotykoterapii. Może on również świadczyć o nieprawidłowej higienie jamy ustnej.

Plamy na języku u dziecka mogą być jednym z objawów infekcji wirusowej, bakteryjnej bądź grzybiczej. Często towarzyszą stanom chorobowym, w których przebiegu występuje długotrwała gorączka. Niekiedy rozpoznaje się je również jako jeden ze skutków ubocznych antybiotykoterapii. Obok czynników stricte chorobowych, na występowanie plam na języku u dziecka może wpływać również niewłaściwa higiena jamy ustnej – myjąc zęby, dzieci często zapominają o czyszczeniu języka, co zwiększa ryzyko infekcji. Oprócz tego plamy na języku mogą wystąpić na skutek urazu, np. przy napadzie padaczkowym. Niekiedy też świadczą one o poważniejszych dolegliwościach, dlatego należy zawsze skonsultować je z lekarzem pediatrą.

Plamy na języku u dziecka niekiedy stanowią jeden z symptomów różnych chorób, w tym m.in. o podłożu bakteryjnym, wirusowym, grzybiczym czy nawet autoimmunologicznym. Wśród jednostek chorobowych, przy których mogą pojawić się plamy na języku, można wymienić m.in.: 

• szkarlatynę, 
• niedokrwistość, 
• liszaj płaski, 
• rumień wielopostaciowy, 
• pęcherzycę, 
• awitaminozę (zwłaszcza przy niedoborze witaminy B), 
• kandydozę, 
• leukoplakię, 
• łuszczycę, 
• romboidalne środkowe zapalenie języka,
• czerniaka,
• alergię pokarmową.

Język geograficzny, w nomenklaturze medycznej częściej nazywany rumieniem wędrującym języka, jest łagodnym stanem zapalnym, stosunkowo rzadko diagnozowanym u dzieci. Charakteryzuje się on występowaniem ciemnych (czerwonych, czerwono-brunatnych) plam, które ze względu na swoje specyficzne rozmieszczenie mogą przypominać mapę. W przebiegu tego stanu zapalnego mają one tendencje do złuszczania się oraz samoistnego zanikania i pojawiania się w innym miejscu. Zwykle językowi geograficznemu nie towarzyszą żadne objawy, chociaż niekiedy może pojawić się uczucie pieczenia, np. podczas spożycia gorących napojów i potraw. 

Niekiedy występowanie języka geograficznego ma podłoże dziedziczne i nie świadczy ono o żadnych nieprawidłowościach. Natomiast jeśli pojawi się on nagle, bez uchwytnej przyczyny, to wymaga pogłębionej diagnostyki.

Bezpośrednie przyczyny języka geograficznego nie są znane, chociaż występuje zależność pomiędzy jego występowaniem a innymi chorobami towarzyszącymi, w tym m.in. łuszczycą i cukrzycą, alergią czy też awitaminozą. Niemniej jednak w wielu przypadkach język geograficzny może pojawiać się na skutek silnego stresu. W celu rozpoznania przyczyny tego łagodnego stanu zapalnego języka u dziecka należy udać się do lekarza pediatry i wykonać podstawowe badania krwi.

Leczenie języka geograficznego uzależnione jest przede wszystkim od jego przyczyny. Gdy pojawia się on samoistnie, bez uchwytnego powodu, to zwykle nie wymaga podejmowania leczenia, a jedynie obserwacji. Leczenie jest konieczne, jeśli towarzyszy mu ból, dyskomfort i pieczenie. Wówczas stosuje się leki przeciwzapalne, przeciwbólowe czy też przeciwhistaminowe. Niekiedy wdraża się również suplementację witaminy B, K2 i cynku.