Jakie zabawy muzyczne dla dzieci?

Zabawy muzyczne to wszelkie formy aktywności, w których obecne są dźwięki, piosenki, instrumenty i tańce. Nie trzeba mieć konkretnego sprzętu i wykształcenia, żeby zaproponować dziecku taką rozrywkę. Warto również popuścić wodze fantazji i nie ograniczać się do słuchania muzyki, ale łączyć zabawę muzyczną z aktywnością ruchową, plastyczną, ćwiczeniami i tańcem. 

Dzieci od wczesnych etapów rozwoju entuzjastycznie reagują na piosenki. Już jako niemowlęta – gdy zaczynają naukę chodzenia – próbują kucać i poruszają się w rytmie muzyki. Trudno się dziwić, bodźce dźwiękowe towarzyszą człowiekowi już w okresie prenatalnym.

Zabawy muzyczne mają bardzo dobry wpływ na rozwój dziecka, są formą relaksu, ale też nauki. Poznawanie struktur dźwiękowych pozytywnie działa na pamięć, koncentrację, realizację zadań i funkcje poznawcze. Muzyka stymuluje rozwój motoryki, kompetencji emocjonalnych i równowagi. Dlatego od najmłodszych lat proponuje się muzyczne aktywności, a w ofertach wielu domów kultury znajdziemy zajęcia nawet dla mam z kilkumiesięcznymi bobasami.

Ta forma aktywności jest również bardzo popularna w przedszkolach. Nie tylko dlatego, żeby dzieci kreatywnie i atrakcyjnie spędziły czas. Muzyka ułatwia przedszkolakom naukę, utrwala wiedzę, pomaga regulować emocje, skupić się, rozwijać wyobraźnię i kompetencje społeczne. Zabawy muzyczne przyjmują różne formy, w zależności od tego, jaką funkcję mają spełnić: mogą być reżyserowane lub spontaniczne, grupowe lub indywidualne, opierać się na piosenkach, rytmie lub pojedynczych dźwiękach.

Do zorganizowania zabaw muzycznych możesz wykorzystać to, co masz w domu: garnki, foliowe torebki, drewniane łyżki. Jeżeli pamiętasz, że gdzieś w szafie stoi zakurzony bębenek czy gitara, to może być dobry moment, żeby na nowo poznać się z instrumentem. W sieci możesz znaleźć piosenki, dźwięki lub podkłady pod konkretne aktywności. Wykorzystaj też własne ręce, np. do klaskania.

Do zorganizowania zabaw muzycznych przyda ci się odtwarzacz lub ulubiona lista piosenek na YouTubie. Możesz również kupić konkretne przedmioty, np. książeczki dźwiękowe, zabawki interaktywne, cymbałki czy puzzle dźwiękowe. Warto przygotować kartki papieru, kolorowe kredki i flamastry, by łączyć rysowanie ze słuchaniem konkretnej melodii.

Interesujące zabawy muzyczne proponuje Natalia, która prowadzi stronę Mama Rytmiczka (mamarytmiczka.pl). Autorka w każdym wpisie instruuje, czego potrzebujemy do zorganizowania aktywności.

Wiele zależy od wieku, możliwości przestrzennych, ale i tego, co chcesz osiągnąć zabawą muzyczną. Przedszkolaki lubią tańczyć i uczyć się piosenek, dlatego już samo włączenie muzyki może okazać się zachętą do ruchu. Zadbaj, by dziecko miało bezpieczne miejsce i wygodne ubranie, które pozwoli mu na swobodne poruszanie się. Tańczcie razem lub powtarzajcie określone gesty, np. podczas refrenu.

Dobrym pomysłem jest również wycięcie (z gazet lub kolorowych kartek) kół, które rozłożycie na podłodze. Jeżeli dysponujesz instrumentem (np. ukulele, bębenkiem, cymbałkami), ustalcie, że jedna osoba na nim gra, a reszta uczestników zabawy musi zająć papierowe koło, gdy muzyka ustanie. Prostsza wersja tej aktywności zakłada, że umilknięcie instrumentu oznacza, że należy stanąć bez ruchu.

Pamiętaj, że ogranicza was jedynie wyobraźnia. Klaskanie, powtarzanie dźwięków, które wydają zwierzęta, przesypywanie ziaren w miseczkach, uderzanie drewnianą łyżką w różne naczynia – to wszystko możemy zakwalifikować jako zabawy muzyczne.

Jest nią również „rysowanie do rytmu”. W tym przypadku potrzebujecie kartek i kolorowych pisaków. Włącz dziecku melodie i poproś, żeby spróbowało narysować to, co słyszy. Może będzie to energiczne machanie różowym flamastrem po kartce, a może delikatna czarna kreska – pełna dowolność. Możesz również zaproponować, by kolor odpowiadał emocji, którą przedszkolak czuje, gdy słyszy dźwięki. To dobra okazja do nauki nazywania złości, smutku czy radości.

Jaką zabawę muzyczną wybrać? Podstawowa zasada brzmi: taką, w jaką chcecie się bawić. Jeżeli masz być towarzyszką lub towarzyszem proponowanej aktywności, to warto się wyluzować, a nie jedynie oczekiwać, że maluch będzie wykonywać polecenia. Zabawa powinna dawać radość i rodzicom, i dzieciom. Jak się do tego zabrać?

• Zabawa muzyczna w naśladowanie

Dzieci uwielbiają naśladować innych, więc dlaczego tego nie wykorzystać? Jeżeli maluch jest na etapie utrwalania wiedzy o tym, jak robi piesek, a jak krówka, stopniowo rozszerzaj ten zakres. Powtarzajcie razem dźwięki, starajcie się to robić w jednym rytmie. Starsze dziecko możesz poprosić o samodzielne narysowanie zwierzaków.

• Ręce w górę, głowa w bok

Wymyśl z dzieckiem własną piosenkę i ułóżcie do niej choreografię. Nazywajcie po kolei części ciała (np. głowa, czoło, stopy, łokieć, brzuch), rytm możecie nadać poprzez klaskanie, tupanie czy uderzanie w cymbałki. Zadanie polega na tym, żeby w określonych momentach wskazywać to, co pojawia się w piosence, a jednocześnie zrobić to rytmicznie. Inną formą tej zabawy może być np. wydawanie w ustalonej przez was kolejności dźwięków (np. tupnięcie, uderzenie łyżką w garnek, zagrzechotanie makaronem w plastikowym opakowaniu). Piosenkę możecie ułożyć sami lub poszukać ulubionej aranżacji w Internecie.

• Własnoręcznie zrobione instrumenty

Wbrew pozorom nie musisz być geniuszem-inżynierem, żeby samodzielnie zrobić tamburyn, grzechotkę czy bębenek. Wystarczą tekturki, guziki, taśma klejąca, kolorowe naklejki – w zależności od tego, na jaki instrument się zdecydujecie. Wiedzieliście, że do zrobienia bębenka wystarczy balon i puszka po kawie? Zabawą będzie zarówno robienie instrumentu, ale i granie na nim. Kto wie – jeżeli zrobicie kilka, to może zorganizujecie koncert dla całej rodziny…

Świetne instrukcje i podpowiedzi, jak samodzielnie zrobić instrument, znajdziecie na stronie Figlujemy (figlujemy.blogspot.com/2015/10/10-instrumentow-domowej-roboty.html).

• Zgadnij, co to za dźwięk

Poproś dziecko, żeby zakryło oczy. Puszczaj mu różne odgłosy, dźwięki, fragmenty piosenek. Dostosuj poziom trudności do wieku malucha i jego zainteresowań. Niekoniecznie muszą być to dźwięki konkretnych instrumentów. W sieci znaleźć można kapanie deszczu, wiatr, szczekanie psa, odgłos gotującej się wody. Dochodzenie do możliwych odpowiedzi pobudzi wyobraźnię.

• Bądź jak zwierzątka

Do przeprowadzenia zabawy możesz wykorzystać piosenkę, która dostępna jest w serwisie YouTube (www.youtube.com/watch?v=iHSgYLOE9rk). Wsłuchujcie się z dzieckiem w tekst piosenki i próbujcie skakać jak kangury, zmieńcie się w emu i słonia. Możecie skorzystać z figur pokazywanych na nagraniu lub wymyślać swoje wariacje.