Dobry fotelik samochodowy – czym się kierować przy wyborze?

Większość dzieci lubi podróże. Szum silnika samochodowego i rytmiczne bujanie najczęściej sprawiają, że dzieci są spokojne lub po prostu śpią. Dlatego tym ważniejsze są warunki, w jakich przewozimy malucha. Kluczowe jest ustalenie, jak dopasować fotelik dla dziecka i czy siedzisko, zwane przez wielu rodziców „podpupnikiem”, jest wystarczające – jeśli tak, to w jakich sytuacjach. 

Na początek warto wyjaśnić podstawy, czyli to, od kiedy dziecko może przestać jeździć w pełnym foteliku (z oparciem, zagłówkiem, ochroną boczną).  Aby było to możliwe, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• dziecko musi mieć w pełni rozwinięte kolce biodrowe;
• dziecko musi osiągnąć 150 cm wzrostu (warunek wymagany również przez prawo);
• dziecko musi mieć odpowiednio długą kość udową, by mogło wygodnie dosunąć się lędźwiami do oparcia.

– Wykształcone kolce biodrowe przytrzymują biodrową część pasa bezpieczeństwa w odpowiednim miejscu, tak aby w razie wypadku nie doszło do nurkowania (wsunięcia się ciała dziecka pod pas) i zmiażdżenia narządów wewnętrznych jamy brzusznej. Dziecko musi osiągnąć odpowiedni wzrost, by część barkowa pasa nie przechodziła po szyi czy głowie dziecka. Dostatecznie długie kości udowe pozwalają dosunąć się biodrami do oparcia w taki sposób, by były one odpowiednio ustawione względem pasa oraz by z tyłu, za lędźwiami, nie powstały niebezpieczne luzy – wyjaśniają specjaliści prowadzący stronę internetową fotelik.info. 

Kiedy dziecko przestaje mieścić się w foteliku ostatniej kategorii (od 15 do 36 kg), ale w dalszym ciągu nie siedzi bezpiecznie w pasach bezpieczeństwa, można skorzystać z innego sposobu zabezpieczenia dziecka – rozwiązaniem jest podwyższenie z isofixem (przez niektórych zwane również siedziskiem). To integralny system mocowania siedziska specjalnymi metalowymi zaczepami – ruchomymi i zamocowanym na stałe w samochodzie. 

Jak dodają nasi eksperci: – Żadnej podstawki ani podwyższenia z isofixem  nie należy używać zamiast fotelika samochodowego! Podwyższenie może nam służyć tylko wtedy, gdy dziecko wyrosło już ze wszystkich dostępnych fotelików na rynku, a jego ciało nie jest jeszcze gotowe, by jeździć w samych pasach samochodowych.

Istnieją trzy podstawowe kryteria determinujące wybór fotelika dla dziecka:

• waga dziecka,
• wzrost dziecka,
• wiek dziecka.

Foteliki  samochodowe dla dzieci dzielą się na pięć kategorii wagowych. Pierwsze dwie grupy przeznaczone są dla niemowląt. Zawsze montowane są tyłem do kierunku jazdy. Nazywa się je również nosidełkami/kołyskami i można je kupić w zestawie z wózkiem. Możliwy jest też montaż takiego fotelika w stelażu wózka – bezpośrednio lub przy użyciu specjalnych adapterów. 

1. Grupa 0 (0–10 kg);
2. grupa 0+ (0–13 kg);
3. grupa I (9–18 kg). To fotelik dla dzieci od około roku do około trzech–czterech lat. Najczęściej do osiągnięcia około 100 cm wzrostu;
4. grupa II (15–26 kg);
5. grupa III (22–36 kg).

Dwie ostatnie grupy to foteliki dla „starszaków”. Nie mają już własnych, oddzielnych pasów bezpieczeństwa i dziecko jest zabezpieczane pasami samochodowymi.

Należy pamiętać, że w parze z bezpieczeństwem muszą iść komfort i swoboda podróżującego maluszka. I nie ma znaczenia, czy do przejechania jest tylko kilka przecznic, czy czeka nas wyjazd na drugi koniec kraju. Na wybór fotelika nie powinna też wypływać częstotliwość podróży.

Przed zakupem fotelika warto udać się z dzieckiem do salonu lub sklepu, w którym jest możliwość „przymierzenia dziecka do fotelika”.  Sprawdzenie kilku modeli, przetestowanie wygody przy zapinaniu pasów i sprawdzenie tkanin oraz materiałów, z jakich wykonano konkretny fotelik, może pomóc w podjęciu decyzji.

Nawet najdroższy fotelik dla dziecka, jeśli nie jest dobrany do modelu samochodu, nie będzie dobrze spełniał swojej funkcji.

– Tak jak mierzymy sukienkę czy buty, tak przed zakupem powinniśmy przymierzyć fotelik do naszego samochodu. Każde auto ma inną kanapę/siedzenia oraz inne kąty, szerokość czy nawet długość pasa. Mało tego, w jednym samochodzie są isofixy, w innym nie ma, a w trzecim są tylko na niektórych siedzeniach. Nie każdy fotelik pasuje zatem do każdego samochodu. Przykładowo ten sam fotelik kategorii 0–13 kg na jednej kanapie może uzyskać kąt 43 stopni, a na innej 33 stopni (przy takim kącie główka dziecka będzie opadać, co może doprowadzić na przykład do niedotlenienia lub uduszenia). Poprawnie zamontowany fotelik w samochodzie jest stabilny, nie kiwa się i „nie lata” po siedzeniu, a dziecko siedzi w nim w prawidłowej pozycji – tłumaczy ekspert z fotelik.info.

Wielu rodziców decyduje się na zakup fotelika, który posłuży dziecku przez dłuższy czas. Marki bardzo często oferują modele ze stosownymi wkładkami dla najmłodszych, które wymontowuje się, gdy dziecko rośnie. Wówczas rozmiar fotelika może być nieco większy niż w przypadku fotelików przeznaczonych dla poszczególnych grup wagowych.

Co wpływa na wielkość fotela samochodowego? Jego rozmiar może zależeć od dodatkowych funkcjonalności. Dlatego przed zakupem należy sprawdzić i dopasować model nie tylko do rozmiarów dziecka, ale również ocenić:

• czy fotelik ma regulację zagłówka i pozycji oparcia – dziecko często zasypia w samochodzie, jest to zatem przydatna funkcja; 
• czy maluch ma swobodę ruchów w foteliku – luz przy poruszaniu się i obracaniu nie wpływa na bezpieczeństwo jazdy po zapięciu pasów;
• jak duży jest zakres regulacji położenia siedziska.

Wszystkie te elementy mają wpływ na to, jak duży jest fotelik samochodowy.

Bardzo ważne jest, aby przy wyborze fotelika samochodowego zwrócić uwagę na sposób jego montażu.

Jak tłumaczą technicy fotelik.info, obecnie foteliki samochodowe mocowane na pasy można znaleźć w każdej kategorii wagowej. Co więcej, ten sposób montażu dotyczy fotelików ustawionych zarówno przodem, jak i tyłem do kierunku jazdy (RWF). Istotne jest, że niektóre foteliki RWF na pasy mają większy zakres wagowy (do 25 kg) niż foteliki z isofixem, co jest ich dodatkowym plusem.

– Montaż na pasy bezpieczeństwa może być problematyczny, ponieważ musimy za każdym razem pamiętać o tym, aby poprowadzić je w odpowiedni sposób, dokładnie dociągnąć, usunąć luzy itp. W przypadku fotelików montowanych na isofix cały montaż trwa maksymalnie trzy sekundy. KLIK i gotowe – mówi ekspert.

A co z bezpieczeństwem? Jak podkreślają technicy fotelik.info, oba sposoby montażu są bezpieczne, jeżeli się do nich przyłożymy, przy czym mocowanie na isofix jest po prostu szybsze i bardziej intuicyjne.

Niezależnie od tego, na który z systemów się zdecydujemy, ważne, aby po pierwsze, wiedzieć, jak prawidłowo zamontować fotelik, a po drugie, by sposób montażu był dla nas wygodny i nie zajmował zbyt wiele czasu. Zatem jak zamontować fotelik?

Fotelik na pasy

Określenie „fotelik na pasy” związane jest bezpośrednio z tym, w jaki sposób montujemy fotelik. Chodzi o sytuację, w której cała konstrukcja przypinana jest do kanapy samochodu pasami bezpieczeństwa. Maluch – w zależności od wieku – ma swoje dodatkowe fotelikowe pasy lub, tak jak starszaki, zapinany jest „dorosłymi” pasami razem z fotelikiem. 

Takie rozwiązanie umożliwia montaż fotelika w większości samochodów. Większość fotelików, mimo możliwości wpięcia na isofix, posiada również opcję zapięcia pasami.

Fotel z isofixem

Isofix, a dokładnie ISO Fixture, to system mocowania fotelików na siedzeniach samochodowych. To dokładnie dwa uchwyty wbudowane pomiędzy kanapę a oparcie fotela samochodowego, umożliwiające „zaczepienie” fotelika i przymocowanie go bezpośrednio do konstrukcji pojazdu. Isofix zapewnia sztywniejsze i bardziej stabilne mocowanie, a zatrzaski właściwie wykluczają nieprawidłowy montaż.

Jak podkreśla ekspert z fotelik.info, isofix jest stosunkowo nowym, ale również bardzo bezpiecznym sposobem mocowania fotelika dziecięcego w aucie. Konstrukcja składa się z dwóch części: ramion isofix przy foteliku (lub bazie) oraz uchwytów isofix w aucie. Montaż polega na prawidłowym złączeniu i ustabilizowaniu obu części systemu isofix. Oczywiście montaż fotelika samochodowego na isofix jest prostszy niż montaż tego samego modelu za pomocą pasów bezpieczeństwa. 

Coraz częściej spotykanym rozwiązaniem jest tzw. baza isfix. To specjalna konstrukcja, która z jednej strony wpinana jest w zaczepy, z drugiej zaś wyposażona została w specjalną nogę stabilizującą stawianą na podłodze auta. Jak wówczas zamontować fotelik? Wystarczy „wkliknąć” go w zamontowaną bazę i gotowe.

Warto podkreślić, że system isofix jest standardem w autach wypuszczonych na rynek po 1999 roku. W przypadku starszych samochodów należy liczyć się z tym, że możliwy będzie montaż fotelika jedynie przy pomocy pasów bezpieczeństwa.

Rodzice coraz częściej zastanawiają się, jak montować fotelik: przodem czy tyłem do kierunku jazdy. W przypadku niemowląt sprawa jest oczywista – konstrukcja fotelików dla najmłodszych zakłada wożenie dzieci jedynie tyłem do kierunku jazdy. Wątpliwości zaczynają się, gdy nadchodzi czas przesadzenia maluszka w większy fotelik.

Badania dowiodły, że dziecko przewożone w foteliku samochodowym RWF, czyli tyłem do kierunku jazdy, jest nawet pięć razy bezpieczniejsze niż w foteliku montowanym przodem. Takie rozwiązanie rekomendowane jest nawet do ukończenia przez malucha czwartego roku życia.

Jak podkreśla Paweł Kurpiewski, biomechanik zderzeń i ekspert ds. bezpieczeństwa dzieci w samochodach, przewożenie dzieci w foteliku samochodowym zamontowanym tyłem do kierunku jazdy sprawia, że siły rozkładają się w inny sposób, a głowa i szyja są obciążone w stopniu znacznie zredukowanym. 

– Dlatego foteliki RWF są bez porównania bezpieczniejsze i dzieci powinny jeździć w nich tak długo, jak to tylko możliwe. Przy zderzeniu czołowym ciało dziecka w foteliku FWF (przodem do kierunku jazdy) zostanie zatrzymane przez pas samochodowy lub uprząż zintegrowaną z fotelikiem. Jednak głowa, nie mając żadnego podparcia, siłą bezwładności, zwielokrotnioną przez przeciążenia działające podczas zderzenia, poleci do przodu. Przy tym głowa małego dziecka jest bardzo ciężka w stosunku do masy ciała (np. u niemowlęcia stanowi około 25 proc. masy jego ciała, podczas gdy u dorosłych zaledwie 6 proc.). Dziecko nie ma także do końca skostniałych kręgów szyjnych, a delikatne chrząstki nie są w stanie wytrzymać przeciążeń działających na szyję w trakcie wypadku – wyjaśnia ekspert. 

Ciekawym rozwiązaniem są foteliki samochodowe z funkcją obracania.

Najczęściej mocowane są na specjalnej bazie, w którą na stałe wbudowana jest część obrotowa. Fotelik wpina się przodem do siebie, najczęściej przodem do drzwi, a po zapięciu dziecka obraca się go o 180 st. lub w niektórych modelach o 360 st. Można wówczas zdecydować, jak docelowo zapięty będzie fotelik – przodem czy tyłem. Takie modele ułatwiają codzienne użytkowanie, umożliwiając rodzicom obrót fotelika w ich kierunku podczas umieszczania i wyjmowania dziecka z auta. 

Niezależnie od tego, czy zamontujemy fotelik przodem czy tyłem, czy kierunek jazdy uwarunkowany będzie wiekiem dziecka, należy pamiętać o jeszcze jednej ważnej rzeczy. A mianowicie o odpowiednim przygotowaniu do podróży nie tylko siebie i malucha, ale także samochodu. Oprócz tego, że potrafimy dopasować fotelik dla dziecka i go zamontować, powinniśmy także zwrócić uwagę na stan techniczny naszego pojazdu. Zwłaszcza przed dłuższą wycieczką. Dobrze jest wówczas wybrać się do serwisu, by wykluczyć wszystkie usterki i mieć pewność, iż nasze auto jest w pełni sprawne.

Ostatnim elementem bezpiecznej podróży jest właściwe rozplanowanie i rozłożenie rzeczy w samochodzie. Zadbajmy o to, żeby przedmioty z bagażnika nie mogły przemieścić się do kabiny samochodu, oraz o to, aby zabawki i inne drobiazgi nie turlały się po podłodze – mogą bowiem stanowić zagrożenie w trakcie jazdy.