Czy wysoka temperatura u dziecka może być groźna i jak sobie z nią radzić?

Nie każda podwyższona temperatura u dzieci jest gorączką. Za stan podgorączkowy uważamy sytuację, kiedy ciepłota ciała jest powyżej 37 stopnia poniżej 38,1 st. C. Stan podgorączkowy pojawia się najczęściej w przebiegu infekcji wirusowych, ale może także towarzyszyć takim stanom, jak: nowotwory, szczególnie układu krwiotwórczego, czy też chorobom autoimmunologicznym. 

Jeżeli zatem dziecko ma objawy infekcji, a temperatura ciała nie przekracza 38 stopni, z dużym prawdopodobieństwem możemy zakładać, że cierpi z powodu przeziębienia lub innego zakażenia o etiologii wirusowej. Jeżeli natomiast nie pojawiają się inne objawy, a podwyższona temperatura u dziecka utrzymuje się przez dłuższy czas, należy pogłębić diagnostykę by poszukać przyczyny.

Gorączką określa się stan, w którym temperatura u dziecka przekracza 38 st. C. Pojawia się najczęściej w przebiegu infekcji bakteryjnych powodujących choroby górnych dróg oddechowych lub w zapaleniu płuc. W takiej sytuacji zmienia się zachowanie dziecka, które jest osłabione i zmęczone wysoką temperaturą, może się też szybko odwodnić. 

Mechanizm powstawania gorączki w organizmie dziecka można w uproszczeniu przedstawić w następujący sposób. Wraz z patogenem, którym w większości przypadków jest bakteria lub wirus, do organizmu dostają się również specyficzne białka, czyli tzw. pirogeny. Po kontakcie z fagocytami, a więc komórkami żernymi zaliczanymi do krwinek białych, następuje produkcja pirogenów endogennych, syntezowanych właśnie przez ten rodzaj leukocytów. Białka dostają się następnie do podwzgórza, gdzie znajduje się ośrodek termoregulacji, powodując podwyższenie podstawowej temperatury ciała poprzez zachowania sprzyjające produkcji ciepła, np. drżenie mięśniowe. 

Oprócz stanów związanych z infekcją, gorączka może pojawić się także w przebiegu zapalenia otrzewnej, np. przy zapaleniu wyrostka robaczkowego, a także podczas owulacji czy też po rozległych urazach.

Podwyższona temperatura ciała jest jednym z mechanizmów obronnych organizmu w walce z drobnoustrojem. Nie tylko przyspiesza niektóre procesy metaboliczne, ale także spowalnia lub nawet całkowicie hamuje te przebiegające we wnętrzu bakterii czy też wirusów. W taki sposób korzystnie wpływa na walkę z patogenem. 

W przypadku jednak, kiedy gorączka przekracza 39 st. C., organizm zaczyna się męczyć. Dochodzi także niekiedy do denaturacji białek wchodzących w skład tkanek, a więc do ich trwałego uszkodzenia. Jest to szczególnie niebezpieczne w kontekście komórek nerwowych. 

Warto podkreślić jednak, że tak wysokie wartości temperatury, prowadzące do nieodwracalnego uszkodzenia niektórych organów, pojawiają się wyjątkowo rzadko, gdyż organizm stara się nie dopuścić do ich wystąpienia. W infekcjach niektórymi szczepami bakterii u dziecka może jednak pojawić się bardzo wysoka temperatura, należy ją za wszelką cenę obniżyć.

Wysoka temperatura u dziecka, szczególnie w momencie przekroczenia wartości 40 st. C., stanowi niebezpieczeństwo dla dziecka, ponieważ może doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia tkanek oraz organów maluszka. Z tego względu konieczne jest zbicie jej lekami przeciwgorączkowymi takimi, jak ibuprofen czy też paracetamol, a także stosując chłodne okłady w okolicach dużych naczyń krwionośnych, a więc na karku czy pachwinach dziecka. 

Do lekarza należy koniecznie udać w przypadku kiedy:

• Gorączka przestaje reagować na podawane leki mające na celu obniżenie temperatury ciała.
• Pojawiły się objawy neurologiczne takie, jak: nadmierna senność, zaburzenia widzenia, problemy z chodzeniem.
• Wystąpiły zmiany skórne o charakterze wybroczyn.
• Dziecko, ze względu na gorączkę, znacząco odwadnia się, a pokrycie strat płynowych jest utrudnione.
• Wystąpiły takie objawy, jak: duszność, sinica, silny ból brzucha, ból głowy czy bezmocz.