Poród bliźniaków – czym się różni od porodu jednego dziecka?

Poród bliźniąt jest porodem wysokiego ryzyka, zarówno dla dzieci, jak i dla matki. Fazy przebiegu takiego porodu są jednak zbliżone do narodzin jednego dziecka.  Czym różni się poród bliźniaków od „zwykłego” porodu? 

• Skurcze przepowiadające i właściwe skurcze porodowe mogą pojawić się we wcześniejszych tygodniach ciąży niż w przypadku ciąży pojedynczej.
• Ciążę bliźniaczą uważa się za donoszoną wcześniej, bo już w 37. tygodniu ciąży.
• Decyzja o porodzie siłami natury lub o cesarskim cięciu jest warunkowana ułożeniem bliźniąt (główkowe, poprzeczne, pośladkowe), a także rodzajem ciąży bliźniaczej, czyli liczbą owodni i kosmówek. Najbezpieczniejszą dla bliźniąt sytuacją jest ciąża zwana 2K2O – czyli dwuowodniowa dwukosmówkowa – gdy każde dziecko rozwija się niezależnie od drugiego, we własnym worku owodniowym ze swoim łożyskiem. Trudniejszy jest poród bliźniąt dzielących łożysko, gdyż wzrasta wówczas ryzyko powikłań okołoporodowych, szczególnie dla drugiego z bliźniąt. 
• Poród bliźniąt trwa dłużej niż poród jednego dziecka. W przypadku porodu naturalnego średni czas dzielący narodziny dzieci to 15-20 minut. Bliźniaki urodzone przez cesarkę dzieli zwykle 2-5 minut. 
• Rekonwalescencja położnicy może być dłuższa i trudniejsza niż w przypadku zakończenia ciąży pojedynczej, niezależnie od sposobu porodu. 
• Pacjentka może wymagać dłuższej hospitalizacji przed i po porodzie, a także większego wsparcia bliskich.
• Po narodzinach bliźniąt obkurczanie macicy może trwać dłużej, a towarzyszący temu procesowi ból może być silniejszy.

Poród bliźniąt siłami natury jest możliwy. Jest to poród wysokiego ryzyka, więc oprócz położnej niezbędna jest stała obecność lekarza ginekologa-położnika. Nierzadko przy porodzie bliźniąt są dwie położne i dwóch położników. 

Statystycznie obecnie co 4. para bliźniąt przychodzi na świat dzięki siłom natury. Skala bólów porodowych jest podobna, lecz skurcze parte występują dwa razy. Zwykle narodziny drugiego z bliźniąt są łatwiejsze, gdyż kanał rodny został już poszerzony przez pierwsze z dzieci. 

– Statystyki wskazują, że czas od narodzin pierwszego bliźniaka do momentu przyjścia na świat drugiego wynosi około 17 minut. Zanim to nastąpi, dziecko jest monitorowane, a często wykonywane jest także badanie USG sprawdzające położenie. Po przyjściu na świat noworodków następuje już etap rodzenia łożyska oraz ewentualne zabiegi związane z szyciem krocza – mówi dr n. med. Alicja Ceran, ginekolog z Centrum Medycznego Damiana. 

Konieczne jest monitorowanie tętna obu płodów przez zapis KTG, a także USG sprawdzające dobrostan drugiego płodu po narodzinach pierwszego z dzieci. 

Warunki niezbędne do bezpiecznego porodu naturalnego w przypadku bliźniąt to:

• główkowe ułożenie obu płodów lub przynajmniej pierwszego płodu – o ile ciąża jest donoszona,
• ciąża dwuowodniowa,
• przebieg ciąży bez komplikacji,
• przebieg poprzednich ciąż i porodów bez komplikacji,
• poprzednie porody naturalne, nie przez cesarskie cięcie,
• brak zabiegów w obrębie macicy w przeszłości, brak wad i chorób anatomicznych narządów rodnych,
• zbliżona masa ciała obu płodów.

Podczas naturalnego porodu bliźniaków zaleca się podanie rodzącej znieczulenia zewnątrzoponowego.

Ze względu na ryzyko powikłań okołoporodowych, a także fakt, że wiele bliźniąt rodzi się przedwcześnie, większość ciąż mnogich (ok. 75-85 proc.) rozwiązywana jest przez cesarskie cięcie. Zabieg może odbywać się po rozpoczęciu akcji porodowej, „na zimno” (czyli planowo) lub – w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia – w trybie pilnym, zanim zacznie się akcja porodowa. 

Wskazaniami do cesarskiego cięcia w ciąży bliźniaczej są: 

• nieprawidłowe ułożenie płodów (niegłówkowe),
• jedna owodnia, jedna kosmówka (wspólny worek owodniowy i wspólne łożysko),
• cesarskie cięcie i/lub inne zabiegi w obrębie narządów rodnych,
• dwie owodnie, ale jedna kosmówka (czyli obecność wspólnego łożyska),
• pogarszający się dobrostan jednego lub obu płodów,
• stany chorobowe u matki,
• wady anatomiczne i/lub choroby w obrębie dróg rodnych,
• komplikacje okołoporodowe w poprzednich porodach,
• duża różnica masy ciała między płodami.

W gotowości przy narodzinach bliźniąt musi być nie tylko personel ginekologiczno-położniczy, ale również personel oddziału neonatologicznego. Wynika to z faktu, że wiele bliźniąt rodzi się przed terminem i potrzebują dodatkowego wsparcia w pierwszych dniach i tygodniach życia. 

Poród bliźniąt po 37. tygodniu ciąży uważa się za poród w terminie. Zaleca się, aby ciąże mnogie rozwiązywać nie później niż w 38. tygodniu, ponieważ przenoszenie może również mieć negatywne konsekwencje dla zdrowia bliźniąt, którym robi się zwyczajnie za ciasno. 

Przedwczesny poród bliźniaków

Ciąża mnoga, jako ciąża wysokiego ryzyka, przez cały czas musi być monitorowana bardziej starannie niż ciąża pojedyncza. Bliźniaki, z uwagi na większe obciążenie organizmu matki, nierzadko rodzą się przed czasem. Z tego względu większość przyszłych mam bliźniąt w końcu drugiego/na początku trzeciego trymestru otrzymuje sterydy, które przyspieszają rozwój płuc u płodów. To bardzo ważne, aby przychodząc na świat przed terminem, były w stanie zaczerpnąć powietrza. 

Będąc w ciąży mnogiej, już po 25. tc warto mieć spakowaną torbę na wypadek porodu przedwczesnego. Nie panikuj, ale też nie lekceważ objawów przedwczesnego porodu. W razie jakichkolwiek niepokojących objawów możesz kierować się od razu na izbę przyjęć szpitala ginekologiczno-położniczego. 

Większość bliźniąt rodzi się między 32. a 37. tygodniem ciąży. Statystycznie jednak nawet co czwarta para bliźniąt przychodzi na świat przed 32. tygodniem. Oznacza to pewne trudności na starcie, ale współczesna opieka neonatologiczna jest na wysokim poziomie, co daje wcześniakom duże szanse na zdrowie i sprawność w przyszłości.

Zarówno naturalny poród bliźniaków, jak i poród bliźniaków przez cesarkę mogą powodować komplikacje, zarówno dla mamy, jak i dla maluchów. 

Niekiedy w przypadku komplikacji, nieprawidłowego ułożenia drugiego płodu, pogorszenia jego stanu lub stanu zdrowia matki, konieczne bywa wykonanie jeszcze cesarskiego cięcia w celu wydobycia na świat drugiego z dzieci. Zdarza się tak statystycznie raz na 25 bliźniaczych porodów. 

Czynniki ryzyka i możliwe komplikacje w przypadku porodu naturalnego bliźniąt to:

• zwiększone ryzyko niedotlenienia drugiego płodu,
• wypadnięcie pępowiny drugiego płodu,
• przedwczesne oddzielenie łożyska drugiego płodu.

Niezależnie od sposobu rozwiązania ciąży młoda mama po porodzie bliźniąt jest również obarczona większym ryzykiem wystąpienia krwotoków, anemii i nasilonych dolegliwości bólowych związanych z obkurczaniem macicy. 

Dzieci mogą wymagać pobytu na oddziale neonatologicznym lub na oddziale intensywnej terapii. Z uwagi na wcześniactwo wiele bliźniąt początkowo ma trudności z oddychaniem, co niwelowane jest przez zastosowanie urządzeń typu duo-pap/C-pap i monitorowanie saturacji maluchów. Jak większość wcześniaków, bliźnięta mogą również wymagać dogrzewania czy odżywiania pozajelitowego. 

O lekarzu:

Dr n. med. Alicja Ceran – absolwentka Akademii Medycznej w Warszawie, specjalistka II stopnia z zakresu ginekologii i położnictwa. Wieloletnia pracownica Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Wielokrotna uczestniczka międzynarodowych zajazdów i sympozjów. Autorka kilkudziesięciu prac publikowanych w naukowej literaturze krajowej i zagranicznej. Zawodowo związana z Centrum Medycznym Damiana w Warszawie.