Ile trwa osłabienie po porodzie?

Kiedy czyta się fora dla rodziców, można spotkać się z dwoma typami wypowiedzi. Po jednej stronie opinie matek, które relacjonują, jak to tuż po porodzie wstały, pracowały i działały na 100 proc. swoich możliwości. Na przeciwnym biegunie są te osoby, które połóg wspominają jako długie i trudne dochodzenie do pełni sił. 

Czas po porodzie, nawet jeśli ktoś go ocenia jako bezproblemowy, jest dużym wysiłkiem dla organizmu, a zbyt szybki powrót może być przyczyną trudności w przyszłości. Dlatego mówi się o czwartym trymestrze, czyli połogu. 

Przyjęło się uważać, że połóg trwa 4-6 tygodni, część specjalistów mówi nawet o 9-12 miesiącach, które są niezbędne, aby organizm odbudował się po ciąży. Młode mamy doświadczają wtedy wielu różnych dolegliwości i zmian, takich jak: 

• zmiany hormonalne, 
• osłabienie organizmu, anemia,
• zawroty głowy i bóle głowy,
• trudności psychiczne i emocjonalne: wahania nastrojów, obniżenie nastroju, stany depresyjne,
• gojenie ran krocza/po cesarce,
• rozpoczęcie laktacji, 
• obkurczanie macicy.

Obkurczanie macicy

Obkurczanie macicy to naturalny proces jej powrotu do wcześniejszych wymiarów po rozciągnięciu podczas rozwoju płodu i łożyska. Krótko po porodzie dno macicy znajduje się na wysokości między pępkiem a spojeniem łonowym. Macica potrzebuje od 6 do 8 tygodni, aby powrócić do rozmiaru sprzed porodu. Proces ten przyspiesza m.in. karmienie piersią. Obkurczanie macicy może być bolesne i nieprzyjemne dla młodej mamy, zwiększając poczucie dyskomfortu i osłabienia po porodzie.  

Laktacja i zmiany hormonalne

Laktacja, czyli wydzielanie mleka, to proces charakterystyczny dla samic ssaków, do których też się zaliczamy. Zaczyna się naturalnie już na etapie ciąży, a na dobre rozkręca po porodzie. Karmieniu towarzyszą zmiany hormonalne, które przekładają się na samopoczucie i osłabienie po porodzie. Karmiąca mama powinna też szczególnie dbać o dietę i nieco zwiększoną kaloryczność, aby organizm mógł produkować właściwe ilości pokarmu, bez szkody dla ogólnego stanu zdrowia mamy. 

Zmiany hormonalne podczas laktacji to m.in.: podwyższony poziom prolaktyny i obniżony poziom progesteronu. Wskutek działania tych hormonów między drugą a czwartą dobą po porodzie może pojawić się nawał pokarmu. Później laktacja stabilizuje się. Z powodu zmian hormonalnych obserwuje się również okresową niepłodność, ale należy pamiętać, że karmienie piersią nie jest metodą zapobiegania zapłodnieniu. 

Gojenie ran poporodowych

Rany krocza powstałe na skutek nacięć lub pęknięć goją się 2-4 tygodnie. Tempo gojenia ran poporodowych zależy od indywidualnych predyspozycji i rozległości obrażeń krocza. Dyskomfort i zaburzenia czucia, uczucie ciągnięcia i pobolewanie mogą utrzymywać się jeszcze przez wiele miesięcy.  

W przypadku ran po cesarskim cięciu gojenie trwa do pół roku. Jest to poważny zabieg operacyjny, naruszający ciągłość wielu warstw tkanek. Dlatego zarówno w przypadku porodu naturalnego, jak i w razie cesarki, zaleca się konsultację u fizjoterapeutki uroginekologicznej. Pozwoli to zmniejszyć dolegliwości i przyspieszyć powrót do sprawności.  

Depresja poporodowa

Depresja poporodowa, baby blues, to obniżenie nastroju na skutek zmian hormonalnych i doświadczeń okołoporodowych. Może pojawiać się w pierwszych dniach lub tygodniach po porodzie. Jednak zauważono, że epizody depresyjne wiązane z depresją poporodową mogą mieć miejsce nawet kilka miesięcy po narodzinach dziecka. Choć dolegliwość ta jest wiązana z psychicznym i fizycznym osłabieniem po porodzie, może prowadzić do wielu trudności, uczucia niechęci do dziecka lub przeciwnie – poczucia bycia niewystarczająco dobrą matką. 

Depresja poporodowa może również dawać objawy psychosomatyczne, takie jak uczucie osłabienia po porodzie, zaburzenia pamięci, zawroty głowy, jadłowstręt, kompulsywne jedzenie, niewyjaśnione dolegliwości bólowe i inne.

Czas połogu przyjęło się określać jako 6 tygodni, ale coraz częściej mówi się o tym, że organizm potrzebuje co najmniej 9 miesięcy lub nawet 12 miesięcy, aby zniwelować skutki ciąży, porodu i osłabienia po porodzie.

– Chciałabym podkreślić, że połóg trwa nie 6–8 tygodni, ale 9–12 miesięcy (wg Mottola) i tyle trzeba czasu, żeby kobieta wróciła do kondycji i figury po porodzie. Obecnie młode mamy chcą być idealne. A połóg jest czasem, gdy musimy odpuścić. Powinnyśmy być wtedy traktowane jak księżniczki. I wiem, że wiele kobiet powie – ale jak, nie da się. Rozumiem, bo sama jestem mamą i wiem, że odpoczynek przy dzieciach to wyzwanie. Ale należy pamiętać o hormonach, wpływających na elastyczność – m.in. brzucha i mięśni dna miednicy, więc brak odpoczynku może się przełożyć na dysfunkcje tych rejonów – komentuje doktor nauk medycznych, fizjoterapeutka Joanna Kmieć-Nowakowska. 

Warto pamiętać, że osłabienie organizmu po porodzie, utrzymujące się zawroty głowy lub inne dolegliwości, mogą mieć podłoże zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Przedłużające się problemy lub jakiekolwiek niepokojące symptomy należy konsultować z lekarzem. Wiele młodych mam cierpi z powodu anemii, której objawem mogą być uporczywe bóle i zawroty głowy. W celu zniwelowania osłabienia organizmu po porodzie może być niezbędna suplementacja żelaza, witamin i innych substancji odżywczych. 

Warto zadbać o regularne badania, także morfologiczne, zdrową dietę, lekką aktywność fizyczną, maksymalny wypoczynek i regenerację. Rodzicielstwo to duże wyzwanie, więc przygotujmy organizm jak do ważnych zawodów, aby uniknąć osłabienia i odzyskać energię i radość życia.

Ekspertka: 

Joanna Kmieć-Nowakowska, doktor w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu, fizjoterapeutka uroginekologiczna, trenerka personalna, instruktorka fitness, właścicielka Circa Feminae – terapia dla kobiet we Wrocławiu (www.rehabilitacjakobiet.pl).