Czym jest ciąża zaśniadowa i jak ją rozpoznać?

Zaśniad groniasty jest łagodną postacią ciążowej choroby trofoblastycznej. Ciążowa choroba trofoblastyczna zaś to grupa zespołów patologicznych zmian trofoblastu (to z niego na późniejszych etapach ciąży rozwija się łożysko). Wśród nich wymienia się m.in.:

• częściowy zaśniad groniasty,
• całkowity zaśniad groniasty,
• guzek miejsca łożyskowego,
• zaśniad inwazyjny,
• rak kosmówki.

Zmiany te mogą wystąpić jako nieprawidłowa ciąża lub pojawić się po poronieniu, ciąży ektopowej czy kilka lat po urodzeniu dziecka. Zaśniad groniasty należy do niezłośliwych form rozrostu trofoblastu. 

Ciąża zaśniadowa powstaje w wyniku nieprawidłowego zapłodnienia komórki jajowej. W przypadku zaśniadu częściowego obecny jest najczęściej triploidalny materiał przy prawidłowych naczyniach oraz łożysku. Powstaje on w wyniku nadpłodnienia (jedna komórka jajowa i dwa plemniki). Zaśniad całkowity natomiast to pusta komórka jajowa i 2 plemniki. Nie posiada on elementów płodu oraz naczyń krwionośnych. Ciąża zaśniadowa w większości przypadków nie może się prawidłowo rozwijać i kończy się poronieniem oraz oczyszczeniem jamy macicy. W pewnym procencie przypadków przebycie zaśniadu groniastego prowadzi do rozwoju złośliwych form ciążowej choroby trofoblastycznej. Im szybciej zostanie wykryta ciąża zaśniadowa, tym ryzyko nowotworu jest mniejsze.

Ciąża zaśniadowa może mieć podobne objawy do ciąży prawidłowej. Wśród nich wymienia się poranne nudności, wymioty, dodatni wynik testu ciążowego czy wahania nastroju. Mogą jednak pojawić się inne symptomy, takie jak: krwawienie i nadmierne powiększenie macicy. W badaniu USG w gabinecie lekarza widoczne są tzw. torbiele tekaluteinowe, a obraz przypomina zamieć śnieżną. Poza tym charakterystyczną dla ciąży zaśniadowej cechą jest bardzo wysokie stężenie beta-HCG we krwi. Może również pojawić się nadczynność tarczycy i jej objawy. Wynika to z faktu, że gonadotropina kosmówkowa ma zbliżoną budowę do TSH, co może spowodować pobudzanie tarczycy do nadmiernej produkcji hormonów, a w skrajnych przypadkach doprowadzić do przełomu tarczycowego. Ciąża zaśniadowa wiąże się także z ryzykiem powikłań, takich jak: poronienie samoistne, śmierć wewnątrzmaciczna czy stan przedrzucawkowy. Z tego powodu bardzo ważne jest odpowiednio wczesne zdiagnozowanie i wdrożenie leczenia. 

Jak rozpoznać zaśniad groniasty?

Zaśniad groniasty rozpoznawany jest na podstawie objawów klinicznych oraz zbyt wysokiego poziomu beta-HCG. Niezbędny jest również charakterystyczny dla ciąży zaśniadowej obraz USG. 

Często dokładne rozpoznanie stawiane jest po wykonaniu badania histopatologicznego materiału uzyskanego w wyniku opróżnienia jamy macicy. Następnie bardzo ważne jest monitorowanie stężenia beta-HCG, najpierw co kilka dni, a następnie co tydzień i co miesiąc. W rzadkich sytuacjach, gdy poziom hormonu nie będzie spadał, konieczne jest dalsze leczenie, w tym chemioterapia.

Współcześnie coraz więcej par decyduje się na metody wspomaganego rozrodu, w tym m.in. zapłodnienie pozaustrojowe. In vitro jest wymieniane jako czynnik ryzyka wystąpienia schorzeń związanych z trofoblastem. Inne czynniki to m.in. wiek kobiety powyżej 45. roku życia lub poniżej 15., liczne poronienia czy przebycie ciąży wielopłodowej. 

Jeśli dojdzie do ciąży bliźniaczej, możliwe jest jednoczesne prawidłowe rozwijanie się dziecka oraz współistnienie zaśniadu groniastego. W takiej sytuacji, przy dobrej i wyspecjalizowanej opiece jest szansa na urodzenie zdrowego dziecka. 

Należy pamiętać, że w przypadku zaśniadu kolejne starania o ciążę rozpocząć można po minimum pół roku, a najlepiej roku, aby tym samym zminimalizować ryzyko ponownego wystąpienia ciąży zaśniadowej.