Cholina w ciąży – czy warto ją przyjmować?

Cholina jest organicznym związkiem chemicznym. W naszym organizmie występuje pod postacią związków fosfolipidowych (lecytyna, sfingomielina). Dawniej cholinę nazywano witaminą B4, dziś mówi się o niej jako o substancji witaminopochodnej. 

Cholina jest syntetyzowana w organizmie, jednak ta ilość nie jest wystarczająca do pokrycia dziennego zapotrzebowania, dlatego ważne jest dostarczanie jej wraz z pożywieniem. W 1998 roku amerykański Instytut Medycyny (Institute of Medicine, obecnie National Academy of Medicine) oficjalnie uznał cholinę za niezbędny składnik odżywczy.

Cholina odgrywa istotną rolę w naszym organizmie, pełniąc wiele funkcji metabolicznych. Wspomaga m.in. pracę układu nerwowego, mózgu i wątroby. Cholina jest szczególnie ważna dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. 

– Cholina w ciąży odpowiada również za poprawę przepływu krwi do łożyska, a także zapobiega pojawieniu się stanu przedrzucawkowego. Organizm ludzki tylko w niewielkim stopniu wytwarza cholinę samodzielnie, dlatego tak ważne jest spożywanie odpowiednich produktów i w razie potrzeby suplementacja – mówi dr n. med. Alicja Ceran, specjalistka ginekologii z Centrum Medycznego Damiana. 

Cholina – występowanie w pożywieniu

Źródła choliny to m.in.:

• żółtko jaja kurzego,
• podroby,
• kiełki pszenicy,
• nasiona roślin strączkowych,
• ryby,
• orzechy,
• drożdże.

Zapotrzebowanie na cholinę

Ile wynosi dzienne zapotrzebowanie na cholinę? Polskie normy to:

• niemowlęta do sześciu miesięcy – 125 mg,
• niemowlęta od sześciu do 11 miesięcy – 150 mg,
• dzieci od roku do trzech lat – 200 mg,
• dzieci od czterech do sześciu lat – 250 mg,
• dzieci od siedmiu do dziewięciu lat – 250 mg,
• chłopcy od 10 do 12 lat – 375 mg,
• chłopcy od 13 do 15 lat – 550 mg,
• chłopcy od 16 do 18 lat – 550 mg,
• dziewczynki od 10 do 12 lat – 375 mg,
• dziewczynki od 13 do 15 lat – 400 mg,
• dziewczynki od 16 do 18 lat – 400 mg,
• mężczyźni od 19 lat – 550 mg,
• kobiety od 19 lat – 425 mg,
• kobiety w ciąży – 450 mg,
• kobiety karmiące piersią – 550 mg.

Negatywny wpływ na wchłanianie choliny mają m.in. alkohol, cukier czy kawa, a pomocne są foliany, witamina A, witamina B12 oraz witamina B8.

Cholina bierze udział w wielu procesach zachodzących w naszym organizmie. Ma ona wpływ nie tylko na jego prawidłowe funkcjonowanie, ale i wzrost – dlatego tak duże jest znaczenie choliny w ciąży.

Funkcje choliny

Cholina ma znaczenie nie tylko dla naszego układu nerwowego czy wątroby, pełni wiele istotnych funkcji. To m.in.:

• synteza neuroprzekaźników,
• przekazywanie sygnałów przez błonę komórkową,
• transport międzykomórkowy.

Niedobór i nadmiar choliny w organizmie

Niedobór choliny może powodować stany lękowe, a także bóle głowy, dolegliwości sercowe oraz zaparcia. Może mieć także wpływ na uszkodzenie mięśni oraz rozwój niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Z kolei nadmiar choliny skutkuje m.in. poceniem się, biegunkami czy spadkiem ciśnienia.

W czasie ciąży mamy zwiększoną zdolność do syntezy choliny, jednak zapotrzebowanie na ten składnik przewyższa podaż. Również w czasie laktacji zapotrzebowanie na cholinę jest szczególnie wysokie – ludzkie mleko jest bogate w tę substancję.

Cholina ma znaczenie w utrzymaniu i przebiegu ciąży, odgrywa kluczową rolę w rozwoju płodu – obniżając ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej czy wpływając na prawidłowy rozwój układu nerwowego i mózgu.

Cholina a rozwój płodu

Cholina jest dostarczana do płodu przez łożysko, a jej stężenie w płynie owodniowym jest 10-krotnie większe niż we krwi matki. Cholina wpływa na rozwój płodu – szczególnie mózgu i rdzenia kręgowego, ma potencjał epigenetyczny oraz znaczenie w minimalizowaniu wad cewy nerwowej. Niedostateczna podaż choliny może mieć wpływ na prawidłowy rozwój płodu, ma także związek z aberracjami chromosomowymi (jak zespół Downa czy zespół Edwardsa). Niedobory choliny w ciąży mogą mieć także związek z przedwczesnym porodem.

Cholina ma znaczenie nie tylko dla rozwijającego się organizmu, ale i dla matki. Korzystnie wpływa na jej wątrobę, a w związku z tym, że poprawia przepływ krwi do łożyska, zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego.

W czasie ciąży i karmienia piersią zapotrzebowanie na cholinę zwiększa się, jednak pamiętajmy o tym, aby suplementów nie stosować na własną rękę. Przygotowując się do ciąży, wybierz się do lekarza ginekologa. Cholinę suplementuje się podobnie jak kwas foliowy – przed ciążą oraz w pierwszych jej tygodniach (do 12 tc.). Suplementacja jest kontynuowana w czasie laktacji – po konsultacji z lekarzem. 

Na co zwracać uwagę, wybierając suplement diety z choliną? Przede wszystkim na skład i pokrycie dziennego zapotrzebowania. Na półkach znajdziemy zarówno produkty jednoskładnikowe, jak i takie, które oprócz choliny mają w składzie np. kwas foliowy, DHA czy żelazo. Ma to znaczenie, jeśli przyjmujesz inne suplementy zawierające te substancje.

O lekarzu:

Dr n. med. Alicja Ceran – specjalistka ginekologii z Centrum Medycznego Damiana, absolwentka Akademii Medycznej w Warszawie, specjalistka II stopnia z zakresu ginekologii i położnictwa. Wieloletni pracownik Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Wielokrotna uczestniczka międzynarodowych zjazdów i sympozjów. Autorka kilkudziesięciu prac publikowanych w naukowej literaturze krajowej i zagranicznej.