Medytacja dla dzieci – jak nauczyć dziecko medytować i dlaczego warto?

Medytacja, znana od tysięcy lat praktyka koncentracji uwagi, uspokojenia umysłu i osiągania stanu relaksu, zazwyczaj kojarzy nam się z rytuałami związanymi z religią. We współczesnym świecie techniki medytacyjne są jednak raczej sposobem na znalezienie równowagi, unormowanie oddechu i wyciszenie.  

Medytację z powodzeniem można stosować u dzieci, zwłaszcza tych, które mają trudności z koncentracją, emocjami i stresem. Oczywiście nie wszystkie techniki medytacyjne będą dla nich odpowiednie, ale znaczna ich część, po przystosowaniu do wieku i percepcji dziecka, może skutecznie spełnić swoje zadanie. Główne cele medytacji to: 

• uspokojenie umysłu, zmniejszenia natłoku myśli i osiągnięcie spokoju wewnętrznego, 
• zwiększenie świadomości poprzez obserwowanie swoich emocji i myśli z dystansem, 
• redukowanie stresu u dziecka oraz napięcia,  
• poprawienie koncentracji i uwagi, a także polepszenie wydajności i skuteczności pracy, 
• poprawa stabilności emocjonalnej i nauka radzenia sobie z trudnymi emocjami. 

Techniki medytacyjne mogą pomóc dziecku w zbudowaniu spokojnego i zrównoważonego podejścia do świata. To świetny sposób na zaopiekowanie się sobą i nie uleganie wpływom otoczenia. W skali makro medytacja dla dzieci może sprzyjać rozwojowi inteligencji emocjonalnej, ćwiczyć pamięć, budować odporność psychiczną, a nawet pozytywnie wpływać na zdrowie fizyczne.  

Na co dzień natomiast, i to ucieszy rodziców aktywnych maluchów, medytacja może pomóc dziecku w osiągnięciu regularności zasypiania, wyciszyć po trudnym, pełnym bodźców dniu, uspokoić napięcie i niepokój wywołany bieżącymi wydarzeniami. 

Medytacja dla dzieci praktykowana regularnie będzie sprzyjać poprawie pamięci i koncentracji. Techniki medytacyjne mogą być pomocne u dzieci z ADHD. Zaobserwowano też, że medytujące dzieci mają lepsze relacje z bliskimi i większe poczucie własnej wartości. Dzieci w wieku szkolnym osiągały też lepsze wyniki w nauce.  

Medytacja dla dzieci różni się od tej praktykowanej przez dorosłych przede wszystkim czasem jej trwania. Na początku sesja z dzieckiem nie powinna być dłuższa niż kilka minut. Inna istotna różnica dotyczy sposobu wykonywania ćwiczeń. O ile medytacja dorosłych jest zazwyczaj statyczna, medytacja dla dzieci oparta jest o elementy gier i zabaw.  

Oczywiście warto oswajać malucha z ciszą, ale robić to pod postacią zabawy, np. w „Kto będzie najciszej?” albo „Kto się pierwszy odezwie?”, a z czasem do chwil ciszy dokładać ćwiczenia z oddychaniem. Do nauki pogłębionego oddychania warto np. zaangażować ulubioną maskotkę, którą dziecko unosi i opuszcza, nabierając i wypuszczając powietrze. Kilkuminutowe sesje oparte o bliskość i zabawę nie zniechęcą malucha do dalszej aktywności, a z czasem zbudują „przychylność” dla tej formy relaksu.  

Rodzice, którzy medytowali z dziećmi, uważają, że skutecznym sposobem na utrwalenie u malucha nawyku medytacji jest naśladownictwo. Dzieci, które obserwują, że rodzic regularnie medytuje w ciszy, z czasem same zainteresują się taką formą spędzania czasu i z pewnością zechcą w tym uczestniczyć.  

Na początku przygody z medytacją najlepszą porą na sesję będzie czas przed zaśnięciem, kiedy dziecko wchodzi w etap wyciszania się. Ćwiczenia medytacyjne pomogą mu zatrzymać galopujące myśli. Wykonywane regularnie staną się przyjemną rutyną, chwilą bliskości z rodzicami, wreszcie pomogą w spokojnym zasypianiu.  

Początkowo medytacja na sen u dzieci będzie tylko chwilą spokojnego oddychania w pozycji leżącej z zamkniętymi oczami. Z czasem warto pokazać dziecku, jak włączyć do sesji rozluźnianie poszczególnych mięśni i kontrolowanie oddechu. Nowości można wprowadzać dopiero wtedy, kiedy widzimy, że dziecko dobrze reaguje na nowy rytuał.  

Jeśli dziecko zdecydowanie odrzuca taką formę relaksu, nie trzeba się zniechęcać, ale wrócić ze swoją propozycją za jakiś czas. Dzieci rozwijają się i zmieniają, z czasem taka forma aktywności z pewnością się im spodoba.  

Bardziej zaawansowane ćwiczenia medytacyjne warto wprowadzać dopiero wtedy, kiedy widzimy, że dziecko dobrze reaguje na nowy rytuał i jest go ciekawe. Dzieci aktywne i rozbiegane mogą mieć trudności z zatrzymaniem się czy leżeniem bez ruchu. Warto zrobić z tego rywalizację, np. kto wytrzyma najdłużej w jednej pozycji w ciszy.  

Wiele dzieci na początku nie zrozumie polecenia, by leżeć bez ruchu przez jakiś czas. Z czasem jednak z pewnością dostrzegą w tym dobrą zabawę.

Zajęcia medytacyjne można wykonywać, koncentrując się na brzmieniu ciszy. Jeśli jednak dziecko w takiej atmosferze czuje się onieśmielone albo znudzone, dobrą alternatywą jest medytacja przy muzyce dla dzieci. W internecie, zarówno na YouTube czy Spotify, znajdziemy masę różnorodnych ścieżek dźwiękowych, które mogą nam się przydać. Dobierzmy odpowiednią do sytuacji – zarówno jeśli będziemy chcieli wprowadzić dziecko w dobry nastrój, jak i gdy nasze dziecko potrzebuje wyciszenia.  

Joga i medytacja dla dzieci jako element codziennej rutyny 

Wśród różnych technik medytacyjnych u dzieci dobrze sprawdza się także medytacja w formie jogi. Oczywiście nie ma co oczekiwać, że dziecko będzie perfekcyjnie wykonywało kolejne asany, ale z czasem umiejętność ta będzie się doskonalić. Medytacja z elementami jogi dla dzieci może być przyjemnym sposobem na zapewnienie dziecku dodatkowej porcji przyjemnego ruchu i lekcji koordynacji. To także zdobywanie coraz większej świadomości i wyczucia własnego ciała, usuwania napięć, wzmacniania mięśni i kości.