Zwierz na dziecięcy stres, czyli jakie korzyści daje dziecku kontakt ze zwierzakiem

Przebywanie w towarzystwie zwierząt działa korzystnie na rozwój dzieci na wielu płaszczyznach. Nic więc dziwnego, że coraz więcej rodziców zapisuje swoje pociechy na różne formy terapii ze zwierzętami. Jedną z najskuteczniejszych i najpopularniejszych terapii jest dogoterapia, nazywana też kynoterapią. To metoda wspomagająca proces rozwoju, terapii bądź rehabilitacji z udziałem odpowiednio przygotowanego psa. Wyróżnia się trzy rodzaje dogoterapii: 

• spotkania z psem (Animal Assisted Activity), których celem jest nauka obcowania z czworonogiem;  
• edukacja z psem (Animal Assisted Education), w której pies pełni rolę motywatora, a której celem jest bardziej efektywne przyswajanie przekazywanej wiedzy;  
• rehabilitacja z psem (Animal Assisted Therapy), której celem jest aktywizacja do działania oraz wspieranie rehabilitacji poprzez kontakt z psem. 

Dogoterapeuci zauważają, że niestety często spotkania terapeutyczne z psami są sprowadzane do rangi głaskania czy tulenia. Tymczasem, na co zwraca uwagę Katarzyna Safin, przytulanie psa to jedno, a dogoterapia to coś zupełnie innego. “Pies na zajęciach przede wszystkim motywuje do aktywności. Poza tym są miejsca, których głaskanie nie jest dla psa przyjemne np. ogon, łapy, głowa” – tłumaczy dogoterapeutka w rozmowie z Hello Mama. Dogoterapia to metoda wspomagania rehabilitacji i terapii osób niepełnosprawnych fizycznie, intelektualnie, emocjonalnie, społecznie. Jest adresowana również do dzieci z zaburzeniami rozwoju: mózgowym porażeniem dziecięcym, zespołem Downa, autyzmem, zespołem Aspergera czy ADHD.     

Inną formą terapii, będącą właściwie rehabilitacją ruchową odbywającą się przy pomocy koni, jest hipoterapia. Ta z kolei opiera się na neurofizjologii, czyli oddziaływaniu na układ nerwowy człowieka. Hipoterapia, podobnie jak dogoterapia, występuje w kilku formach: 

• fizjoterapia na koniu, polega na wykonywaniu ćwiczeń gimnastycznych na koniu; 
• terapia ruchem konia, polega na poddawaniu się w bierny sposób ruchom konia, 
• kontakt z koniem, polega na kontakcie z koniem i nawiązywaniu z nim więzi emocjonalnej,  
• psychopedagogiczna jazda konna z elementami woltyżerki, wskazana osobom z problemami psychicznymi oraz obejmuje zarówno jazdę konną, jak i zajęcia przy koniu.  

Wśród korzyści z hipoterapii wymienia się korygowanie postawy ciała, regulację napięcia nerwowego, rozwijanie koordynacji, orientacji przestrzennej czy równowagi. Ta forma terapii pobudza i stymuluje zmysły, wpływa również na sferę psychiczną poprzez rozwijanie samodzielności, kształtowanie poczucia własnej odrębności, zmniejszenie zaburzeń lękowych, zwiększenie motywacji czy rozwijanie kontaktów społecznych. 

W ramach zooterapii, inaczej animaloterapii, czyli terapii z udziałem zwierząt wyróżnia się też m.in.:  

• felinoterapię czyli terapię z udziałem kotów,  
• delfinoterapię, czyli terapię z delfinami, polegającą na wspólnym pływaniu i zajęciach w wodzie,  

• alpakoterapię polegającą na współpracy terapeuty i pacjenta z alpaką.  

Badania przeprowadzane na całym świecie potwierdzają dobroczynne działanie zwierząt na ludzi, ich stan fizyczny, a przede wszystkim psychiczny. Udowodniono, że obcowanie ze zwierzętami przyspiesza rekonwalescencję po przebytej chorobie, uspokaja osoby zestresowane, nadpobudliwe, a w przypadku dzieci pobudza też do aktywności. 

Psy są przyjaciółmi, a także, jak potwierdzają badania naukowe, mają pozytywny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne dzieci. “Przyjacielskie interakcje z psem zmniejszają u dzieci stężenie kortyzolu, najprawdopodobniej poprzez uwalnianie oksytocyny, która minimalizuje fizjologiczne odpowiedzi na stres” – tłumaczą naukowcy z Instytutu Bassett Medical Center.  

Dzieci posiadające psy mniej się stresują. Aż dwa razy więcej maluchów, które nie mają czworonoga, osiągnęło złe wyniki w teście na poziom lęku w porównaniu z dziećmi przebywającymi na co dzień w towarzystwie zwierzaków. Skoro dzieci, które mają domowego zwierzaka, zwłaszcza psa, mniej się stresują, to też lepiej radzą sobie w relacjach społecznych, komunikowaniu się i mają większe poczucie własnej wartości. 

Inne badanie, autorstwa Japończyka Takefumi Kikusui, dowiodło, że wpatrywanie się zaledwie chwilę w psie oczy prowadzi do zwiększonego nawet o 300 proc. wyrzutu oksytocyny w organizmie człowieka. To mówi samo za siebie… 

Każde zwierzę domowe dla dziecka zasługuje na uwagę, opiekę i dobre traktowanie. Jedne będą bardziej angażowały malucha do wspólnej zabawy, inne mniej. Psy będą potrzebowały codziennych spacerów, koty angażujących zabaw w domu, gryzoniom i ptakom trzeba zapewnić rozrywkę i miejsce, gdzie będą mogły zaspokoić swoje instynkty i potrzebę ruchu. Klatka, odpowiednie podłoże, pożywienie i woda, opcjonalnie karuzele, tory przeszkód, półeczki, huśtawki – w zależności od gatunku zwierzęcia domowego lista niezbędnych akcesoriów będzie się zmieniała. W każdym przypadku przed zakupem warto poznać wymagania i dopytać, ile czasu należy poświęcić, bo brak uwagi rodzi wiele problemów behawioralnych, bo np. papugi chcąc zwrócić na siebie uwagę, mogą zacząć wyskubywać pióra. Domowe pupile to dla dzieci niezły trening cierpliwości i odpowiedzialności, a także troski o zdrowie, bo wizyty u weterynarza warto na stałe wpisać do grafiku.  

Naukowcy z Instytutu Bassett Medical Center udowodnili, że przebywanie w towarzystwie zwierząt działa korzystnie na rozwój dzieci na wielu płaszczyznach. Stymuluje rozwój mowy, co powoduje efekt szybszego „przełamywania lodów” w kontaktach z innymi ludźmi i tym samym zmniejsza lęk przed otoczeniem. Psy, bo zwłaszcza o nich mowa, śledzą dziecięce komunikaty, a to z kolei wspiera ich rozwój emocjonalny. Zauważono, że uczniowie w wieku 7-8 lat traktują czworonogi niczym swoich powierników, gwarancję komfortu i poczucia własnej wartości. To odczucie jest nawet silniejsze niż w kontakcie z dorosłymi ludźmi. 

Zajęcia z dogoterapii powinny mieć wszystkie dzieci. Od przedszkola. W tej chwili zaleca się je zwłaszcza maluchom, ale i starszym, z zaburzeniami autystycznymi.   

Terapia z udziałem psów ma redukować lęki, stres, niepewność. Wiele dowodów potwierdza, że wdrażana od najmłodszych lat może wręcz zapobiec problemom psychicznym, ale i emocjonalnym w przyszłości. Jeszcze lepiej, jak dziecko ma styczność z czworonogiem codziennie. Jasne, kontakt z psem nie zastąpi zdrowych relacji z rodzicem, ale wygląda na to, że jest bardzo pożytecznym ich uzupełnieniem.