Wlewka doodbytnicza dla dzieci – kiedy ją stosować

Wlewka doodbytnicza to procedura medyczna polegająca na wprowadzeniu do jelita grubego płynu pomagającego w jego oczyszczeniu. Na zaparcia u dzieci wlewki, a częściej mikrowlewki, mogą być skutecznym sposobem podania leku, który pomaga rozluźnić masy kałowe i wydalić je w komfortowy sposób. Preparat ten działa zapobiegając wchłanianiu się wody w jelicie, co powoduje, że masy kałowe zwiększają swoją objętość i stają się bardziej miękkie. Zazwyczaj dzieje się to już w ciągu kilku minut.  

Wlewka doodbytnicza u dzieci to także skuteczny sposób na oczyszczenie jelita przed niektórymi badaniami, np. kolonoskopią, sigmoidoskopią czy rektoskopią. Wlewka może być także sposobem leczenia dolnego odcinka jelita grubego – można tak aplikować płynne leki o działaniu przeciwzapalnym. 

Wlewka doodbytnicza przeczyszczająca różni się od mikrowlewki przede wszystkim wielkością i składem zastosowanych preparatów. Wlewki doodbytnicze częściej stosuje się u nastolatków i osób starszych, mikrowlewki z kolei łatwiej aplikować mniejszym dzieciom, zwłaszcza w przypadkach zaparć, które są częstym problemem ich dojrzewającego układu pokarmowego. Niektóre preparaty w odpowiedniej dawce można stosować już u niemowląt, inne mogą być podawane powyżej 12. roku życia.  

W składzie wlewek doodbytniczych czy mikrowlewek mogą być różne substancje, np. fosforany czy też substancje pochodzenia roślinnego, np. aloes, wyciągi z winogron, malwy czy ślaz uzupełnione miodem lub propolisem. Preparaty te działają ochronnie na jelito, nawilżając je i ułatwiając wydalanie stolca.  

Wlewki czy mikrowlewki mogą być podawane dzieciom cierpiącym na zaparcia. Problemy z oddaniem stolca to częsty problem najmłodszych. Jak się ocenia, problem ten dotyka od 10 do 30 proc. dzieci na świecie i jest powodem co trzeciej wizyty u gastroenterologa dziecięcego. Pierwsze objawy zaparć zazwyczaj pojawiają się u niemowląt ok. 1. roku życia, kiedy dziecko zmienia dietę na stałą.  

Później problem nasila się między 2. a 4. rokiem życia dziecka, kiedy dzieci uczą się korzystania z toalety. Nawet w 95 proc. przypadków zaparcie ma podłoże czynnościowe, czyli nie wynika z choroby, ale jest reakcją na niedojrzałość układu pokarmowego, sposób żywienia, tryb życia czy poziom stresu u dziecka.  

Zaparcia u dziecka mogą być przyczyną wielu różnych dolegliwości, takich jak: 

• ból i twardość brzucha,  

• rozdrażnienie, złość, smutek, 

• brak apetytu, 

• brak energii. 

Wlewki doodbytnicze mogą skutecznie pomóc w złagodzeniu tych dolegliwości. Szczególnie przydatne mogą być w przypadku zaparć o podłożu nawykowym. Niektóre dzieci nie chcą skorzystać z toalety w obawie przed bólem, jaki towarzyszył ich poprzednim defekacjom. Ważnym objawem zaparcia jest instynktowne powstrzymywanie się od wypróżnienia i/lub oddawanie stolca „na raty”, plamienie bielizny. Twardy i zbity stolec wychodzi z dużym trudem, niekiedy powodując niewielkie pęknięcia wokół odbytnicy.  

Oprócz substancji czynnej mikrowlewki i wlewki doodbytnicze dla dzieci zawierają środki działające ochronnie i nawilżająco na jelito grube, np. glicerynę, dzięki czemu wypróżnianiu nie towarzyszy ból czy potrzeba silnego napinania zwieraczy. Jest to szczególnie ważne u dzieci, które zmagają się z problemem jelita wrażliwego, hemoroidami czy szczeliną odbytu.  

W przeciwieństwie do innych środków stosowanych na łagodzenie zaparć, np. czopków czy też lewatywy, wlewki mają specjalne aplikatory ułatwiające podanie preparatu do jelita w sposób higieniczny i bezpieczny.  

Mikrowlewki to pojedyncze, jednorazowe plastikowe buteleczki zakończone specjalnym aplikatorem, które łatwo jest otworzyć i natychmiast podać dziecku. Opakowanie często ma kształt specjalnej harmonijki, dzięki której łatwo jest wycisnąć preparat do odbytu. Na korzyść aplikacji mikrowlewki wpływa też obecność w składzie preparatu substancji o konsystencji śluzu, dzięki czemu sama aplikacja jest bezbolesna i szybka. Także ilość preparatu nie sprawia dyskomfortu. Dodatkowo, dzięki zawartości substancji zapachowych, wlewka przyjemnie pachnie.  

Jak zrobić wlewkę doodbytniczą dziecku? Sposób aplikacji mikrowlewki jest prosty. 

Krok 1: Kładziemy dziecko w wygodnym miejscu na boku. 

Krok 2: Przygotowujemy aplikator zdejmując chroniące je zamknięcie. 

Krok 3: Kilkoma kroplami preparatu zwilżamy okolice odbytu, by ułatwić włożenie aplikatora. 

Krok 4: Wprowadzamy wąską końcówkę aplikatora do odbytu i wciskamy znajdujący się w nim płyn.  

Krok 5: Aplikator trzymamy wciśnięty przez kilka chwil, by uniknąć wypłynięcia substancji leczniczej na zewnątrz.  

Krok 6: Zostawiamy dziecko w pozycji leżącej do czasu działania preparatu. Zazwyczaj następuje to po 5-7 minutach. Proces wypróżniania może skończyć się jedną wizytą w toalecie, ale zazwyczaj trwa nieco dłużej.  

Dawka mikrowlewki dla dzieci to zazwyczaj 5 g. W zależności od wieku dawkowanie jest inne.  

• U niemowląt i dzieci do 1. roku życia w razie potrzeby podaje się połowę mikrowlewki (2,5 g). resztę należy wyrzucić.  

• U dzieci od 1. do 3. roku życia – jedna mikrowlewka 5 g. 

• Dzieci od 3 do 12 lat – jedna, a w razie potrzeby dwie mikrowlewki jedna po drugiej. 

• Dzieci od 12. roku życia i dorośli: jedna mikrowlewka w dawce 10 g.  

W aptece warto od razu powiedzieć, w jakim wieku jest dziecko, by otrzymać odpowiednią dawkę.  

Jedna dawka wlewki doodbytniczej jest zazwyczaj większa, przeznaczona dla osoby dorosłej. Niektóre z preparatów można jednak zastosować u dzieci dostosowując dawkę do ich wagi.  

• Jednorazowa porcja do wykonania zabiegu u osoby dorosłej to 150 ml. 

• U dzieci do 40 kg stosujemy dawkę 90 ml. 

• U dzieci do 27 kg – 60 ml. 

• U dzieci poniżej 14 kg – 30 ml. 

Wlewki doodbytnicze mają na ogół dobre opinie u rodziców dzieci miewających uporczywe zaparcia. Ich stosowanie jest na ogół bezpieczne i nie boli, choć, jeśli dziecko nie leży spokojnie, możemy sprawić mu niewielki ból podczas wprowadzania aplikatora.  

Choć większość preparatów jest dostępna bez recepty, ich stosowanie powinno się skonsultować z pediatrą. Przede wszystkim warto omówić z lekarzem częstotliwość podawania środka dziecku.  

W zaleceniach leków znajdziemy informację, by nie traktować wlewek czy mikrowlewek jako profilaktyki przeciw zaparciom, ale używać tylko wtedy, gdy zaparcie już występuje. Środek można stosować „w razie potrzeby”, ale jeśli zaparcia występują wyjątkowo często, powinno się skonsultować problem z lekarzem. Niekiedy bezpieczniejsze dla dziecka może być stosowanie innych środków na zaparcia, np. makrogoli, które działają łagodniej i można je podawać przez dłuższy czas. Zaobserwowano też, że długotrwale stosowane wlewki doodbytnicze mogą mechanicznie podrażnić odbytnicę.  

Po przeprowadzeniu oczyszczania jelita powinno się uważnie obserwować dziecko. Przy stosowaniu preparatów zawierających fosforany zaobserwowano sporadycznie występujące wzdęcia, wymioty i bóle brzucha.  

Środki na wypróżnienie powinno się stosować sporadycznie jeszcze z innego powodu: dziecko łatwo przyzwyczaja się do pomocy z oddawaniem stolca i może później niechętnie podejmować próby samodzielne.