Szczepionki skojarzone – co warto o nich wiedzieć?

Szczepionki skojarzone zapewniają odporność na więcej niż jedną chorobę zakaźną. W ich skład wchodzą szczepionki obowiązkowe, podawane w postaci jednego roztworu. Decyzja dotycząca wyboru szczepionki (skojarzonej lub pojedynczej) należy do rodziców, ponieważ część z nich jest refundowana, a część dodatkowo płatna. 

Do najpopularniejszych szczepionek skojarzonych, dostępnych od lat, należą te przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi oraz na odrę, świnkę i różyczkę (MMR). W ostatnich latach wprowadzono także szczepienia wysoko skojarzone, tzw. 5w1 lub 6w1. 

Szczepienie 5w1 uodparnia na:

• błonicę,
• tężec,
• krztusiec,
• polio,
• Haemophilus influenzae (Hib) (wywołującą m.in. groźne zapalenie nagłośni).

Szczepionka 6w1 (DTPa-IPV-HBV-Hib) dodatkowo zapewnia ochronę przed wirusowym zapaleniem wątroby typu

Wśród najczęściej wymienianych zalet szczepionek skojarzonych jest szybsze uodpornienie dziecka oraz uniknięcie konieczności wielokrotnych ukłuć maluszka. Inne zalety szczepionek skojarzonych to zawartość acelularnych białek krztuśca, a nie całych komórek (jak w przypadku refundowanych szczepień). To zaś prowadzi do lepszej tolerancji szczepienia i łagodniejszych odczynów poszczepiennych. 

Szczepionki skojarzone zawierają mniej substancji pomocniczych. Poza tym szczepienia skojarzone powodują, że maluch rzadziej odwiedza przychodnię, przez co ma mniejszy kontakt z chorymi dziećmi. Dzięki temu, co szczególnie ważne w sezonie jesienno-zimowym, uniknąć można zakażenia infekcją wirusową.

Jedną z wad szczepionek wysoko skojarzonych są ich koszty. Nie są one refundowane przez NFZ. Wydatki związane ze szczepionkami skojarzonymi to od 600 do 800 zł w zależności od liczby dawek.

Jeśli rodzice zdecydują się na szczepienia zalecane, a nie tylko obowiązkowe, koszty, jakie muszą pokryć, wzrastają. Wadą szczepionek skojarzonych jest też fakt, że jeśli u dziecka rozwinie się odczyn poszczepienny, trudno jest ustalić, który składnik wywołał reakcję. 

Jeszcze jakiś czas temu przeciwnicy szczepionek argumentowali swoje zdanie obecnością tiomersalu (związku rtęci) mogącego rzekomo wywoływać autyzm. Związek ten jednak nie został udowodniony, a ewentualne ilości rtęci są na tyle śladowe, że nie wywołują żadnych działań niepożądanych.

Do rodziców należy decyzja, jaką szczepionką chcą zaszczepić dziecko. Szczepienia wysoko skojarzone są płatne, więc nie wszyscy mogą sobie na nie pozwolić. Szczepienie na błonicę, tężec i krztusiec oraz odrę, świnkę i różyczkę zawsze jest skojarzone, ponieważ niedostępne są pojedyncze preparaty (poza błonicą i tężcem). Decyzję dotyczącą rodzaju szczepionki rodzice powinni podjąć po konsultacji z lekarzem.

Każda szczepionka dostępna w Polsce jest w pełni bezpieczna i dokładnie przebadana. Aby móc wypuścić na rynek szczepionkę, firma musi przejść szereg badań klinicznych oraz testów. Niektórzy rodzice obawiają się, że szczepienie skojarzone nadwyręży układ odpornościowy dziecka. Liczba antygenów, na które układ immunologiczny może zareagować poprawnie, znacząco przekracza sumę antygenów podawanych w szczepionkach. 

Równoczesne podawanie szczepionek nie ma więc negatywnego wpływu na układ odpornościowy dziecka. Poza tym każde dziecko przed szczepieniem jest badane przez lekarza, a od rodziców zbierany jest dokładny wywiad, aby nie dopuścić do zaszczepienia dziecka zmagającego się przykładowo z infekcją lub uczulonego na składnik szczepionki.