Po co podawać probiotyki dla niemowląt?

Probiotyki dla niemowląt różnią się od probiotyków dla dorosłych wyłącznie formą podawania. Probiotyk dla niemowląt najczęściej podaje się w kroplach, bo taka postać preparatu zapewnia większą wygodę dla rodzica i pewność, że preparat trafi do przewodu pokarmowego niemowlęcia.

Według definicji probiotyki to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. W przypadku probiotyków dla niemowląt najczęściej mamy do czynienia z wyselekcjonowanymi konkretnymi szczepami bakterii (ale probiotykami mogą być także niektóre grzyby), które podaje się w postaci leku lub suplementu diety. Ich rolą jest wzmocnienie mikrobioty jelitowej dziecka, co przekłada się na inne korzyści zdrowotne mogące dotyczyć nie tylko przewodu pokarmowego.

Preparaty z probiotykami to specyficzna grupa produktów właśnie ze względu na to, że zawierają one żywe bakterie, których ilość może spadać z czasem ich przechowywania. Drobnoustroje są także wrażliwe na nieodpowiednią temperaturę. Z tego powodu jakość preparatu z probiotykami dla niemowląt ma ogromne znaczenie.

Niestety na polskim rynku dostępnych jest niewiele probiotyków ze statusem leku, a nie suplementu diety. Lek ma gwarantowany skład i zawsze przechodzi badania kliniczne (z udziałem ludzi), które weryfikują jego skuteczność. Suplement diety nie musi spełniać tych kryteriów. Kontrole suplementów diety z probiotykami wykazują często, że ilość żywych drobnoustrojów w tych preparatach jest mniejsza niż deklarowana na opakowaniu i spada wraz czasem, nawet wtedy, gdy suplement nie przekroczył jeszcze terminu przydatności do spożycia.

Wśród preparatów dla niemowląt z probiotykami znajdziesz także te, które określane są jako „synbiotyki”. Synbiotyk to połączenie żywego probiotyku i prebiotyku, który jest pożywką dla bakterii. Dzięki dodatkowi prebiotyku drobnoustroje lepiej kolonizują przewód pokarmowy niemowlęcia, bo mają na czym „rosnąć”. W suplementach dla niemowląt prebiotykami są zazwyczaj związki z grupy fruktooligosacharydów. Takie połącznie to swoisty rodzaj „współpracy” zapewniający korzystniejszy wpływ na zdrowie dziecka.

Zapamiętaj też, że żywność zawierająca korzystne szczepy probiotyczne nigdy nie zastąpi probiotyku z apteki. Nawet jeśli w diecie niemowlęcia zaczyna się pojawiać np. jogurt, to nigdy nie masz pewności, ile bakterii w nim jest i czy zdołają one przeżyć drogę przez przewód pokarmowy (a ta niesie ze sobą dużo zagrożeń dla bakterii – choćby silny kwas solny w żołądku).

O probiotykach mówi się w ostatnich latach dużo, jednak niektóre publikacje przypisują im zbyt wiele zastosowań, niemających jeszcze pewnego potwierdzenia w badaniach (z udziałem nie tylko zwierząt, ale także ludzi). Po co zatem stosuje się probiotyki dla niemowląt? W przypadku niemowląt probiotykoterapię warto wprowadzić:

• po cesarskim cięciu (ten rodzaj porodu nie zapewnia naturalnej kolonizacji drobnoustrojami z pochwy matki, dlatego w takiej sytuacji warto niemowlę dodatkowo wesprzeć),
• w czasie ostrej biegunki,
• w czasie i po antybiotykoterapii,
• przy atopowym zapaleniu skóry,
• przy nawracających kolkach,
• przy występujących zaparciach.

Niektóre badania pokazują także, że ich stosowanie zmniejsza ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych. Jednak działanie wspomagające odporność, tak intensywnie podkreślane w reklamach, nie ma jeszcze mocnego uzasadnienia w nauce.

W praktyce większość rodziców zetknie się z probiotykami dla niemowląt zleconymi przez lekarza. Współpraca z lekarzem jest niezwykle ważna, bowiem nie ma probiotyków uniwersalnych, a konkretne szczepy bakteryjne stosowane są w konkretnych objawach. Nie wystarczy pójść do apteki i poprosić o „jakiś” probiotyk dla niemowląt. Sprawdź, jakie szczepy warto stosować:

• na kolki i zaparcia dla niemowląt – Lactobacillus reuteri DSM 17938;
• na biegunki – Lactobacillus rhamnosus GG ATCC 53103;
• na jelita na niemowląt (w celu lepszej kolonizacji przewodu pokarmowego) – preparaty złożone z różnych szczepów drobnoustrojów probiotycznych.

Właściwy dobór konkretnych szczepów to pierwszy krok do dobrego probiotyku dla niemowląt. Na co jeszcze zwrócić uwagę?

W probiotykoterapii wiele zależy od tego, jak obchodzisz się z zakupionym w aptece preparatem. Kluczowe w probiotykach dla niemowląt jest to, by bakterie przeżyły drogę przez układ pokarmowy i dotarły do miejsca docelowego, czyli do jelita grubego. Tam ich zadaniem jest „przyklejenie” się do ścianek jelita i namnażanie. 

Żeby tak się mogło stać, probiotyk należy prawidłowo przechowywać. Kieruj się zaleceniami producentów, jeśli jednak spotkasz się z określeniem: „przechowuj w temperaturze nie większej niż 25°C”, to śmiało możesz schować preparat do lodówki. Jeśli przechowujesz go w kuchni poza lodówką i np. gotujesz obiad, to temperatura w pomieszczeniu może się podnieść i wpłynąć na jakość probiotyku.

Dla niemowląt najlepsze są probiotyki w kroplach, nie w kapsułkach ani w postaci proszku do rozrobienia z wodą. Kropelki w małej objętości płynu zawierają dużą ilość drobonoustrojów i dzięki temu można je podawać nawet noworodkowi, bez problemów z przełykaniem czy wypijaniem większej ilości płynu. 

Dobry probiotyk to ten, który w składzie ma wymienioną nie tylko nazwę gatunkową drobnoustrojów, ale także konkretny, przebadany szczep.

• Lactobacillus reuteri – nazwa gatunkowa.
• DSM 17938 – oznaczenia szczepu.

Pełny zapis powinien zatem wyglądać tak: Lactobacillus reuteri DSM 17938

Pamiętaj, by przed użyciem potrząsnąć opakowaniem z probiotykiem w kroplach, by równomiernie rozprowadzić drobnoustroje w oleju. Zwróć także uwagę na informację, jak szybko po otwarciu należy zużyć zawartość opakowania.

Kiedy podawać probiotyk dla niemowląt w kroplach? Najlepiej po posiłku. Zawartość żołądka działa ochronnie na żywe drobnoustroje. Jeśli podasz dziecku probiotyk na pusty żołądek, to kwas solny zdziesiątkuje zawarte w nim bakterie.

Probiotyki w kroplach możesz też dodać do mleka modyfikowanego lub pokarmu odciągniętego z piersi. Pamiętaj jednak, że mleko nie może być gorące ani bardzo ciepłe, bo wysoka temperatura również niszczy probiotyki.

Kiedy twoje dziecko podrośnie, probiotyk w kroplach możesz zamienić na preparat w proszku. Rozpuścisz go w wodzie lub w porcji mleka.