Mokry kaszel u dziecka – jak rozpoznać i kiedy do lekarza?

Mokry kaszel u dziecka bez gorączki jest zazwyczaj objawem wirusowej infekcji górnych dróg oddechowych. Często towarzyszy mu nieżyt nosa, a spływający po tylnej ścianie gardła katar oczyszcza drogi oddechowe z zalegającej wydzieliny. Objawy kataru zazwyczaj ustępują po ok. tygodniu, ale kaszel może pozostać dłużej.  

Infekcja u dziecka rozpoczyna się zazwyczaj kaszlem suchym, który po kilku dniach robi się bardziej mokry. Nie jest trudno rozpoznać obu rodzajów kaszlu. 

Kaszel suchy  to raczej pokasływanie i chrząkanie, podczas którego nie słyszymy odrywania się substancji śluzowych w gardle i drogach oddechowych. 

Kaszel mokry jest bardzo trudny do zahamowania, razem z kaszlnięciami wyraźnie odrywa się wydzielina zabarwiona na zielono lub żółto w przypadku kaszlu infekcyjnego, albo bezbarwna przy astmie.  Razem z mokrym kaszlem dziecko rozpyla dookoła siebie krople śliny, które mogą zarażać. Kaszel mokry jest bardzo potrzebny, dzięki niemu zainfekowane oskrzela czy płuca oczyszczają się z zalegającej wydzieliny. Im będzie jej mniej, tym szybciej organizm wróci do zdrowia. O ile jednak starsze dzieci potrafią już zazwyczaj wypluć odkrztuszaną flegmę, to młodsze tego nie potrafią i połykają ją, co może wywoływać ból brzuszka czy wymioty.  

Mokry kaszel u dziecka to objaw różnych schorzeń. Najczęściej są to: 

• infekcje wirusowe, 
• bakteryjne zakażenie górnych dróg oddechowych, 
• zapalenie krtani, tchawicy, oskrzeli lub płuc,  
• przeziębienie,  
• refluks. 

Jeśli mokry kaszel u dziecka występuje razem z gorączką, zwykle mamy do czynienia z infekcją. Maluszek może dodatkowo mieć dreszcze, być marudne i może boleć go gardło. Taki stan wymaga konsultacji lekarskiej. Jeżeli przyczyną mokrego kaszlu jest infekcja bakteryjna, konieczne jest podanie dziecku antybiotyku, a przy męczącym kaszlu, także leków rozrzedzających wydzielinę. Syropy o właściwościach wykrztuśnych podajemy najpóźniej ok. 16.00, by nie utrudniać dziecku zasypiania.  

Zarówno suchy, jak i mokry kaszel wymagają odpowiedniego nawodnienia, które ułatwi odkrztuszanie wydzieliny.  Najważniejszą zasadą jest, by nie hamować kaszlu mokrego! Jego zadaniem jest oczyszczenie dróg oddechowych i powinniśmy robić wszystko, by ułatwić to dziecku. Pomocne mogą być: 

• Inhalacje, które nawilżając zalegającą wydzielinę pomagają wydalić ją z oskrzeli. Lekarz może zalecić też specjalne, rozrzedzające leki mukolityczne stosowane do inhalatora, ale bardzo skuteczna jest także dostępna w aptece bez recepty sól fizjologiczna.  
• Oklepywanie pleców dziecka, które ułatwia odrywanie się zebranej w oskrzelach substancji. Najlepiej robić to po każdej inhalacji, albo po podaniu syropu wykrztuśnego. U starszych dzieci można to robić w pozycji siedzącej, młodsze dzieci oklepujemy kładąc je na brzuszku na swoich kolanach tak, by główka była wyżej niż brzuszek. Plecy dziecka oklepujemy dłonią złożoną w łódeczkę.  
• Usuwanie wydzieliny z nosa, by nie spływała do dróg oddechowych.  
• Układanie dziecka z główką wyżej, niż reszta ciała.  
• Podawanie ciepłych napojów, np. ciepłej wody czy rumianku, który ma właściwości nawilżające. Skuteczne są także herbatki malinowe, napoje z dodatkiem miodu i cytryny, a także nasz poczciwy rosół – panaceum na wszelkie choroby.  
• Stosowanie maści i olejków. Już kilka kropel olejku eukaliptusowego czy miętowego ułatwia oddychanie i pomaga w odkrztuszaniu. Dobrze sprawdza się także posmarowanie jego klatki piersiowej rozgrzewającą maścią.  
• Rozśmieszanie dziecka, by sprowokować kaszel. Ta metoda sprawdzi się u dzieci, które rzadko kaszlą, a my słyszymy, jak zalegająca flegma „gra mu w oskrzelach”. Sprowokowanie śmiechu powoduje odruch kaszlu. 
• Wietrzenie mieszkania, kiedy dziecko ma infekcję to bardzo skuteczny sposób, by „wyrzucić” chorobotwórcze zarazki. Oczywiście nie robimy tego, kiedy dziecko jest w pokoju.  
• Spacery, kiedy stan dziecka na to pozwala. Jeśli nasz maluch nie ma gorączki i jest w dobrej formie, można zabrać go na spacer. Odpowiednie dotlenienie organizmu działa jak najlepszy inhalator i przyspieszy drogę do zdrowia. 

Postępowanie z kaszlącym dzieckiem zależy od jego stanu. Kiedy dziecko zaczyna wykazywać oznaki choroby – ma katar, pokłada się, marudzi, jest senne, dużo śpi (albo właśnie nie może spokojnie spać), a na dodatek ma ciepłe czoło, to znak, że kaszel jest u niego objawem choroby, którą lepiej skonsultować z lekarzem. Szczególnie u maleńkich dzieci uporczywy kaszel jest wskazaniem do wizyty lekarskiej. Zwykle jest to jedna z pierwszych chorób maleństwa, nie wiemy jeszcze jak reaguje na gorączkę, lepiej więc ustalić z lekarzem, co można mu podać.  

Kaszel bardzo męczący, uporczywy, któremu towarzyszą problemy z oddychaniem, jest wskazaniem do szybkiej wizyty u lekarza. Podobnie jak gwałtowne pogorszenie się stanu maleństwa. Nie ma co czekać na wizytę następnego dnia, lepiej od razu udać się na SOR.