Mleko krowie dla dziecka – czy można?

Od lat toczy się dyskusja, czy powinno się podawać dzieciom mleko krowie, czy lepiej przez całe dzieciństwo stosować mleko modyfikowane, np. typu junior. Pediatrzy są zgodni, że o ile u dziecka przed ukończeniem roku mleko krowie może nie być jeszcze odpowiednie z powodu problemów z jego trawieniem, o tyle po ukończeniu przez dziecko roku, jeśli nie wykazuje objawów alergii czy nietolerancji, nie ma powodu, by mleka krowiego unikać.  

Tym bardziej, że, jak piszą eksperci z Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie: „Mleko i produkty mleczne (krowie, modyfikowane, maślanka, jogurt, kefir, ser twarogowy czy żółty) stanowią przede wszystkim dobre źródło wapnia, ale zawierają również pełnowartościowe białko i witaminy z grupy B”. Dzieci powinny jeść przede wszystkim mleczne produkty fermentowane, takie jak jogurty czy kefiry. Zawarte w nich bakterie są korzystne dla organizmu i regulują działanie mikroflory jelit.  

“Mleko krowie jest przeciwwskazane w diecie niemowlęcia do ukończenia 1. roku życia, ale jego wyroby dozwolone, np. jogurty, kefiry czy sery. Najlepiej, aby podstawą w diecie małego dziecka do 3. roku życia było karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym” – tłumaczy położna Kamila Ciastek-Majtyka.  

Do listy wartości mleka krowiego specjaliści z Instytutu Żywności i Żywienia dodają także idealną proporcją wapnia do fosforu, co wzmacnia układ kostny. Ważne i potrzebne rosnącemu dziecku są także potas, magnez, cynk i mangan. W mleku mamy także witaminy z grupy B.  

Tłuszcz mleczny jest zaś nośnikiem witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: szczególnie A i D. Niedobór szczególnie tej ostatniej witaminy może skutkować wieloma problemami zdrowotnymi rosnącego organizmu. Jak tłumaczy dr Dagmara Chmurzyńska-Rutkowska znana jako Mama Pediatra: „Po pierwszym roku życia dziecko może wypijać mleko krowie normalnie z butelki czy kubka. Ale pamiętaj, że dotyczy to dziecka, które nie ma żadnych problemów z gospodarką żelazem ani innych niedoborów.”  

Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci mleko krowie przed ukończeniem pierwszego roku życia dziecka nie powinno być traktowane jako główny napój. „Nie powinno być tego mleka jakoś dużo. Optymalnie mówi się, że dwa kubki wystarczą. Po 1. roku życia mleko krowie w mojej ocenie ma pewną przewagę nad mlekiem modyfikowany. Mleka typu junior nie są mistrzostwem w składzie. Mogą zawierać słodziki w ilości totalnie niepotrzebnej dziecku” – pisze na swoim blogu Mama Pediatra.  

Mleko krowie dla rocznego dziecka powinno być podawane w ilości nie większej, niż pół litra. Najlepiej, by było to mleko o 2 proc. lub 3,2 proc. zawartości tłuszczu. Do tego należy podać dziecku co najmniej jedną porcję produktów mlecznych, np. jogurt, kefir, albo twarożek.  

Oczywiście, jeśli dziecko lubi mleko i chętnie go pije, nie ma co mu go zabraniać. Warto jednak pilnować, by dieta malucha była zrównoważona i dostawał on także warzywa, owoce i białko.  

Mleko krowie jest tematem dyskusji, ponieważ wielu rodziców obawia się alergii pokarmowych i nietolerancji laktozy u swojego dziecka. Jak podają eksperci z Instytutu Żywności i Żywienia w procesie fermentacji laktoza ulega częściowemu rozkładowi, dlatego też w mleku jest jej najwięcej, a w napojach mlecznych i twarogach znacznie mniej. Dlatego osoby nie tolerujące laktozy mogą jeść produkty mleczne. 

Nie każde dziecko może jednak pić mleko. Jeśli po jego spożyciu pojawiają się biegunki, wymioty, pokrzywka na skórze, duszności, obrzęk języka czy wstrząs anafilaktyczny, możemy mówić o uczuleniu.  

Alergia na białka mleka krowiego jest najwcześniej rozwijającą się alergią u człowieka. Uczulać mogą: kazeina, a także alfa- i beta-laktoglobulina. By przekonać się, czy mleko krowie dla dziecka będzie dobre, każde nowe danie wprowadzamy powoli i uważnie obserwujemy, jak dziecko reaguje.  

Mleko sojowe, migdałowe czy kokosowe, które ze smakiem spożywają weganie nie jest najlepszym wyborem dla małych dzieci. Lekarze uważają wręcz, że to całkiem inny napój, a nie mleko. Nieco zbliżone do mleka krowiego jest tylko mleko sojowe. “Mleko roślinne nie jest mlekiem i nie uzupełnia zapotrzebowania na nabiał, jest napojem, więc nie może być zamiennikiem mleka, chyba, że dziecko jest ze względów medycznych na diecie eliminacyjnej. Ponadto mleko zawiera naturalny cukier: laktozę, mleka roślinne zawierają na ogół dodatki cukru” – tłumaczy nam położna Kamila Ciastek-Majtyka.  

 Specjaliści z Instytutu Matki i Dziecka nie rekomendują także mleka koziego i owczego ze względu na wysoką zawartość soli mineralnych i niską zawartość kwasu foliowego i witamin (zwłaszcza B12). Mleka o takim składzie mogą przyczynić się do wystąpienia niedokrwistości.  

Warto też pamiętać, by nie podawać dziecku mleka prosto od krowy. Najpierw trzeba je zagotować. Dzieci nie powinny jeść produktów niepasteryzowanych lub niezagotowanych.  

Dziecko w wieku 13-36 miesięcy powinno każdego dnia otrzymywać 3 porcje mleka i produktów mlecznych w ciągu dnia. To mleko, ale także produkty mleczne fermentowane czy ser żółty. Dziecko w wieku przedszkolnym powinno dostawać co najmniej 3 szklanki mleka dziennie, które można zastąpić jogurtem naturalnym lub kefirem. Od samego początku powinno się eliminować z diety dziecka produkty słodzone i przetworzone. O wiele zdrowiej jest dodać surowe owoce do jogurtu, niż podać dziecku gotowy, słodzony produkt.  

O ile mleko jest niezbędnym elementem diety dziecka i podstawą jego żywienia w pierwszych latach, bo dostarcza mu wapnia niezbędnego do budowy kości, to jednak musimy pamiętać, że zawiera mało żelaza, które powinniśmy dostarczać dziecku w innych produktach, np. mięsie.  

Po ukończeniu przez dziecko 1. roku życia w jego diecie mogą już pojawiać się posiłki, jakie jedzą inni członkowie rodziny, oczywiście pod warunkiem, że są one zdrowe i zrównoważone.  

Kamila Ciastek-Majtyka – przyjmuje porody domowe i wspiera mamy w okolicach Wrocławia. W grudniu 2020 roku została wyróżniona Aniołem Fundacji Rodzić po Ludzku.