Zabawa z dzieckiem – wesoło i kreatywnie

Zabawa jest nieodłączną częścią dziecięcego świata – dzięki niej maluch może nabywać nowe umiejętności, uczyć się ważnych zasad życia w społeczeństwie, a także przyswajać różnego rodzaju normy i zasady.  Pełni ona niezwykle ważne funkcje na każdym etapie rozwoju dziecka – rozwija zmysły, sprzyja rozwojowi sprawności motorycznej, uczy wyrażania własnych emocji oraz jest istotna w procesie budowania relacji międzyludzkich. Z tego powodu, inicjując wspólne zabawy z dzieckiem, warto pamiętać, by wybierać aktywności, które będą niosły za sobą coś więcej niż tylko funkcję czysto rozrywkową. 

Wyróżnia się co najmniej kilkanaście różnych typów zabaw z dziećmi, w tym m.in. ruchowe, dydaktyczne, badawcze, fundamentalne i w końcu –  kreatywne, które rozwijają pomysłowość, wyobraźnię, a także dają poczucie sprawstwa. Przy wyborze zabaw dla swojego malucha warto pamiętać, by dostosować je do wieku dziecka i jego umiejętności. Jeśli nie weźmiemy tego pod uwagę, to zbyt łatwą zabawą możemy wywołać u dziecka znużenie, natomiast zbyt trudna może skutkować gniewem i frustracją malucha. Dlatego też zabawy dla rocznego dziecka raczej nie sprawdzą się u 5-letniego przedszkolaka i na odwrót.  

Zabawy z dzieckiem w domu

• Zabawa „co to jest” – niezbędne są do niej kolorowe karteczki, na których musimy napisać nazwy przedmiotów, zwierząt, roślin i osób, a następnie włożyć je do pudełka. Zabawa ta polega na wylosowaniu przez dziecko karteczki (bez czytania, co jest na niej napisane) i przekazaniu jej osobie dorosłej, która przypina ją do pleców dziecka. Zadaniem malucha jest odgadnięcie, co jest napisane na karteczce, poprzez zadanie pytania, na które można odpowiedzieć wyłącznie „tak” lub „nie”. Jest to dobry pomysł na wspólną zabawę z dzieckiem. Kreatywność tej aktywności polega na rozwijaniu wyobraźni malucha. 
• Zabawa w „kuferek skarbów” – zabawa polega na włożeniu do worka różnych przedmiotów powszechnego użytku, może to być np. śrubokręt, kombinerki, zalotka do rzęs, wałek do włosów, chochla do zupy itp. Zadaniem dzieci będzie odgadnięcie przeznaczenia danego przedmiotu. Tego typu aktywność świetnie sprawdzi się w roli zabawy z dziećmi w jesienne wieczory.  
• Zabawa w „skojarzenia” – to świetna propozycja zabawy z dzieckiem w samochodzie, a także w domu czy też w poczekalni do lekarza. Wystarczy wymienić jakiś przedmiot, np. krzesło, i zapytać dziecko, z czym ono się mu kojarzy. Mogą paść takie sformułowania, jak: z siedzeniem, nauką, nudą. Można też pokazywać dziecku różnego typu obrazki i poprosić je o opisanie, co się na nich znajduje. 

Zabawy z dzieckiem na świeżym powietrzu

• Zabawa „raz, dwa, trzy – Baba Jaga patrzy” – jest to typowa podwórkowa zabawa dla dzieci. Jedno z dzieci (lub dorosły) zostaje tytułową „babą jagą” i stoi odwrócone tyłem, wówczas dzieci próbują do niej podbiec, a gdy odwraca się ona przodem, dzieci zastygają w bezruchu. Jeśli któreś z maluchów się ruszy, to odpada, natomiast zwycięzcą zostaje to dziecko, które jako pierwsze dotknie „baby jagi”.
• Zabawa w „krowę” – to kolejna świetna zabawa z dzieckiem na świeżym powietrzu. Jedna osoba zostaje „krową”, wystawia ręce, a każde z dzieci chwyta za jej jeden palec. Po czym dzieci pytają „krowo, krowo jakie mleko dajesz”. Osoba, która wciela się w rolę krowy, może podać dowolny kolor – fioletowy, niebieski czy turkusowy, natomiast jeśli powie, że biały, to wszystkie dzieci uciekają, a „krowa” musi je złapać. Jeśli dotknie dziecka, to musi ono stanąć nieruchomo, ale w każdej chwili może zostać wybawione przez inne dziecko, które przejdzie mu pod nogami. 
• Zabawa „mamo, mamo ile kroków do ciebie” – świetna zabawa ruchowa z dziećmi; polega ona na tym, że jedna osoba zostaje tytułową „mamą” i stoi nieruchomo, a dzieci – oddalone od niej o kilkanaście metrów – pytają „mamo, mamo ile kroków do ciebie”. „Mama” może podać dowolną liczbę, ale musi określić też charakter kroków – np. 5 tip-topów, 3 kroki słoniowe itp. Wygrywa dziecko, które jako pierwsze dotrze do mamy. 

Niemal każda zabawa jest dla dziecka rozwijająca. Niemniej jednak organizując maluchowi czas, warto stale urozmaicać jego aktywności, gdyż dzięki temu zyskuje on szansę na rozwój różnych obszarów. Nie należy również zapominać o tym, by dostosować rodzaj zabawy do wieku dziecka. Dzięki zabawom dziecko może poznawać świat, rozwijać swoje zmysły i sprawność ruchową, a także uczyć się przestrzegania wcześniej ustalonych zasad i poznawać konsekwencje ich nieprzestrzegania. Wiele zabaw przygotowuje dziecko do życia dorosłego, w którym panują określone reguły i wzorce zachowań. Oprócz tego zabawy pełnią funkcję terapeutyczną, gdyż uczą wyrażać własne emocje. Ponadto dzieci, uczestnicząc w nich, mogą przyswajać to, jak w sposób „zdrowy” artykułować negatywne emocje (np. podczas przegranej zabawy). Nie należy zapominać także o funkcji socjalizującej zabawy – podczas niej dzieci mają szansę nawiązywać kontakty interpersonalne, uczyć się zasad współpracy, a także pogłębiać więzi emocjonalne.

Zabawki są obecnie jednym z nieodłącznych atrybutów zabaw dziecięcych, które pełnią bardzo ważną funkcję w rozwoju malucha, dlatego też należy podejść do ich wyboru rozsądnie. Warto pamiętać, że nadmiar różnego rodzaju zabawek może skutkować przebodźcowaniem dziecka, czego konsekwencją mogą być np. problemy z koncentracją. Dobrym pomysłem jest wybór takich zabawek, które nie narzucają z góry sposobu zabawy i pozwalają dziecku na zachowanie własnej inwencji – świetnie sprawdzą się:

• klocki edukacyjne, 
• zabawki muzyczne (np. cymbałki, tamburyn czy też gotowe zestawy rytmiczne), 
• zabawki zręcznościowe (np. przeszywanki, mozaiki czy też różnego rodzaju układanki),
• zabawki logopedyczne (np. piszczałki, gwizdki czy też dmuchane piłeczki), 
• zabawki kreatywne (np. tworzenie biżuterii, piasek do kolorowania, ciastolina czy też zestawy do przeprowadzania eksperymentów).

Podczas zabawy z dzieckiem warto w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na bezpieczeństwo – wszelkie inicjowane aktywności powinny być w pełni bezpieczne dla malucha. Z tego względu tak bardzo ważne jest dostosowanie zabaw do wieku dziecka. Ponadto wybierając różnego rodzaju zabawki dla dziecka, warto posiłkować się w tym względzie oznakowaniem na opakowaniu i nie kupować produktów oznaczonych jako „3+” dla rocznych czy dwuletnich maluchów. Oprócz tego podczas zabawy z dzieckiem warto oddać mu inicjatywę i nie narzucać swojego punktu widzenia czy dawać instrukcji (jeśli nie jest to konieczne). Warto też stale różnicować zabawy z dzieckiem – w miarę możliwości można spędzać czas na świeżym powietrzu i rozwijać zdolności motoryczne malucha.