Uszkodzone wędzidełko – co robić?

Wędzidełko jest cieniutkim fałdem błony śluzowej, a jego rolą jest podtrzymywanie struktur wewnątrz jamy ustnej i zapewnianie aparatowi mowy odpowiedniej pracy. W jamie ustnej człowieka występują trzy wędzidełka: wargi górnej, dolnej i języka. Pierwsze z nich ma kształt trójkąta i łączy górną wargę z dziąsłem na wysokości siekaczy. Wędzidełko wargi dolnej pełni analogiczną funkcję, co wędzidełko górnej wargi, tyle że opiera się na dolnych siekaczach. Z kolei wędzidełko języka łączy podstawę języka z dnem jamy ustnej. 

Każde wędzidełko wewnątrz jamy ustnej ma swoją określoną funkcję – żeby ją spełniać, musi być odpowiednio długie i właściwie usytuowane. Dlatego też każdorazowy uraz wędzidełka powinien zostać skonsultowany z lekarzem laryngologiem. Przykładowo konsekwencją uszkodzenia wędzidełka wargi górnej może być: diastema (przerwa pomiędzy jedynkami) czy też recesja dziąseł. Natomiast nieprawidłowości w budowie wędzidełka języka mogą prowadzić do wad wymowy – głównie do seplenienia.

Rozerwanie wędzidełka wargi górnej, dolnej, bądź języka występuje najczęściej na skutek urazu, który może się zdarzyć u dziecka dopiero zaczynającego raczkować bądź stawiającego pierwsze kroki. W takim przypadku następstwem urazu jest zwykle krwawienie, które wymaga zatamowania i konsultacji z lekarzem laryngologiem. Po obejrzeniu uszkodzonego wędzidełka wdroży on odpowiednio ukierunkowane leczenie. 

Niekiedy konieczne może być przeprowadzenie frenulektomii, czyli całkowite usunięcie uszkodzonego wędzidełka.

Uszkodzenie wędzidełka w jamie ustnej może prowadzić do różnych nieprawidłowości – stomatologicznych, ortodontycznych bądź logopedycznych. Dlatego też nie należy bagatelizować tego typu urazów. 

Przykładowo zbyt krótkie wędzidełko może powodować nadmierne odsłanianie dziąseł i prowadzić do paradontozy – uciążliwej choroby przyzębia. U niemowląt może też powodować problemy z karmieniem, a u nieco starszych dzieci – kłopoty z mówieniem. Nie bez znaczenia w tym kontekście jest to, że u dzieci ze skróconym wędzidełkiem występuje zwiększone ryzyko próchnicy zębów. 

Innym następstwem urazu wędzidełka może być jego przerost, czego konsekwencją jest zwykle niewłaściwe ułożenie dziąseł. Przerost to nic innego jak pogrubienie wędzidełka. Dziecko dotknięte tą dolegliwością może mieć problem z utrzymaniem higieny jamy ustnej, a także nadmiernie wysuniętą górną wargę, co stanowi defekt estetyczny wymagający korekty. 

W praktyce laryngologicznej spotyka się również niewłaściwy przyczep wędzidełek wargowych. Prawidłowy przyczep ma charakter śluzówkowy bądź dziąsłowy, natomiast nieprawidłowy – brodawkowy lub penetrujący. W praktyce oznacza to, że wędzidełko łączy się z brodawką międzyzębową bądź brodawką usytuowaną pomiędzy siekaczami. Konsekwencją nieprawidłowego przyczepu wędzidełka mogą być wady zgryzu lub diastema, czyli przerwa pomiędzy siekaczami.

Decyzję o postępowaniu leczniczym w przypadku uszkodzonego wędzidełka podejmuje lekarz laryngolog. W zależności od urazu może on zalecić korektę, która przyjmuje charakter zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu miejscowym w postaci żelu lub sprayu (rzadziej zastrzyku). 

Tego typu zabieg zwykle trwa od kilku do kilkunastu minut i jest przeprowadzany w warunkach ambulatoryjnych, co oznacza, że mały pacjent może wrócić do domu w dniu zabiegu. W przypadku nieprawidłowości w budowie anatomicznej wędzidełek lub ich uszkodzenia wykonuje się trzy typy zabiegów: podcięcie (frenulotomia), całkowite wycięcie (frenulektomia) lub korekta kształtu i położenia (frenuloplastyka).