EPA, DHA z ryb – wpływ DHA na prawidłowy rozwój dziecka

Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3-6-9 pełnią ważne role w prawidłowym rozwoju i pracy ludzkiego organizmu. Do najważniejszych z nich należą kwasy omega-3 – obecny w olejach roślinnych, orzechach i nasionach roślin strączkowych kwas α-linolenowy (ALA) oraz występujące w rybach i owocach morza kwasy eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA). O ile ALA łatwo dostarczyć dziecku w codziennych posiłkach, EPA i DHA występują naturalnie praktycznie tylko w organizmach wodnych – rybach, owocach morza, algach. Dlatego istotne jest wplecenie do dziecięcego jadłospisu ryb, ze szczególnym uwzględnieniem zawierających największe ilości tych związków tłustych ryb morskich, takich jak: 

• Śledź 
• Pstrąg 
• Makrela 
• Dorsz 
• Mintaj 
• Łosoś 
• Flądra 

W przypadku, gdy dziecko nie przepada za rybami, rozważyć można suplementację DHA i EPA olejami rybnymi. Pośród dostępnych na rynku tranów (olej z wątroby dorsza, nie rekina!) w kapsułkach oraz postaci płynnej, czasami wzbogaconej dodatkami smakowymi, można znaleźć produkty trafiające w gusta nawet bardziej wybrednych dzieci. Dbanie o prawidłowy poziom DHA i EPA u dzieci jest szczególnie ważne ze względu na rolę jaką związki te pełnią w rozwoju i pracy mózgu oraz narządu wzroku. 

Jak DHA wpływa na rozwój mózgu twojego dziecka? 

Kwasy omega-3, a w szczególności kwas dokozaheksaenowy (DHA) odgrywają ważną rolę w prawidłowym rozwoju mózgu dzieci, korzystnie wpływając na rozwój poznawczy i poziom inteligencji. DHA pełni rolę budulcową wchodząc w skład fosfolipidów błon komórek nerwowych i pomaga w utrzymaniu prawidłowego przekaźnictwa nerwowego. Wpływa również na dojrzewanie układu nerwowego i rozwój funkcji poznawczych, behawioralnych, mowy oraz narządu wzroku u niemowląt i małych dzieci oraz reguluje wzrost komórek nerwowych i poziom neurotransmiterów. Prowadzone w ostatnich latach badania wskazują również na rolę DHA w zapobieganiu chorobom neurodegeneracyjnym, takim jak demencja i choroba Alzheimera, oraz obniżonym ryzyku rozwoju depresji i choroby afektywnej dwubiegunowej.  

Zadbać o odpowiednią podaż DHA warto już w okresie ciąży. Kwasy omega-3 przechodzą do mleka matki, a przeprowadzone badania wykazały, że dzieci matek stosujących w ciąży dietę bogatą w ryby mają wyższy poziom inteligencji i rzadziej chorują na ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej). Niedobór DHA zarówno w życiu płodowym, jak i wieku szkolnym prowadzi do nieprawidłowego rozwoju somatycznego oraz obniżenia zdolności funkcji poznawczych, w tym zdolności uczenia się. 

Obok pracy mózgu, DHA odgrywa również dużą rolę w działaniu narządu wzroku. Kwas dokozaheksaenowy wchodzi w skład błon komórek budujących siatkówkę oka i jest niezbędny do zachowania jej prawidłowej struktury i funkcjonowania. Liczne badania wykazały, że niski poziom DHA negatywnie wpływa na proces przekształcania przez siatkówkę energii świetlnej na sygnały nerwowe (fototransdukcji), prowadząc do zaburzeń widzenia. Spowodowane niedoborem DHA problemy ze wzrokiem są odwracalne, a w celu ich wyleczenia wystarczy uzupełnić braki tego jakże ważnego składnika.  

Ile tych kwasów potrzebuje twoje dziecko? 

Zalecenia dotyczące spożycia kwasów omega-3 (głównie EPA i DHA) przez dzieci kształtują się na poziomie od 40-100 mg/dobę u starszych niemowląt (powyżej 6. miesiąca życia) i dzieci do 2. roku życia, do 250 mg/dobę u dzieci w wieku 2-8 lat i starszych. W przypadku dzieci po ukończeniu 2. roku życia dzienne zapotrzebowanie na EPA i DHA można pokryć umieszczając w tygodniowym jadłospisie 1–2 porcje ryb lub owoców morza, w tym raz ryby tłuste. 

Ze względu na rolę jaką DHA i EPA pełnią w prawidłowym rozwoju mózgu, przeciwdziałanie ich niedoborom jest szczególnie ważne u małych dzieci do 3. roku życia. Zgodnie z zaleceniami, jeśli dostarczenie odpowiedniej ilości kwasów omega-3 z dietą jest problematyczne, należy rozważyć suplementację 100 mg DHA/dobę. Wykorzystać w tym celu można dostępne na rynku suplementy diety, najlepiej w postaci kapsułek zawierających olej.  

Ryby oraz obecne w nich kwasy omega-3 – DHA i EPA są ważnym elementem diety sprzyjającej prawidłowemu rozwojowi dziecka. Włączenie do jadłospisu 1-2 porcji ryb tygodniowo pozwala na zapewnienie odpowiedniej podaży tych związków, niezbędnej do utrzymania prawidłowej pracy mózgu i wzorku. Regularne spożywanie EPA i DHA nie tylko może pozytywnie wpływać na inteligencję oraz zdolności poznawcze dziecka, ale również chronić rodziców przed chorobami układu krążenia, depresją czy schorzeniami neurologicznymi.