Dziecko ma koszmary, czyli problemy ze snem dziecka

Zaburzenie snu jest zakłóceniem jego czasu lub jakości. To trudności w zasypianiu, wybudzanie się w nocy lub dziwne zachowania podczas snu. 

Przyczyn problemów ze snem u dzieci może być mnóstwo. Na sen i jego jakość wpływ mogą mieć warunki w sypialni (temperatura powietrza, poziom nawilżenia, przewietrzenie, odpowiednie zaciemnienie itd.) oraz stan zdrowia dziecka (np. dziecko z katarem/kaszlem prawdopodobnie będzie się częściej wybudzać). 

– Problemy ze snem mogą wynikać też z tego, jak wygląda przygotowanie do snu – dzieci lubią stałość, przewidywalność i potrzebują stopniowego wyciszania, by być gotowymi do zaśnięcia. Jeśli któregoś z tych elementów brakuje, tzn. każdy wieczór wygląda inaczej, nie ma powtarzalności, a dodatkowo dziecko ma zasnąć zaraz po szalonej zabawie – może wywołać to trudności z zaśnięciem i wybudzanie się w nocy. Wreszcie wszelkiego rodzaju sytuacje stresowe, skoki rozwojowe – one też mogą powodować problemy ze snem. A czasem dziecko po prostu nie jest zmęczone wtedy, kiedy my byśmy tego oczekiwali – mówi psycholog Eliza Skop. 

Wpływ codzienności na sen u dzieci

Zaburzenia snu u dzieci mają najczęściej podłoże behawioralne, co oznacza, że są zależne od tego, co dzieje się w domu. Spokojna, cicha atmosfera, stałe godziny kładzenia się spać oraz bliskość rodziców, która zapewnia poczucie bezpieczeństwa, sprzyjają zasypianiu. Z kolei sprzeczki, kłótnie i nerwowa atmosfera w ciągu dnia przyczyniają się do kłopotów ze snem. Istotną rolę odgrywają również stres w przedszkolu czy szkole, duża ilość nauki, a także wygórowane wymagania i oczekiwania rodziców.

Regularny sen u dzieci jest niezwykle istotny dla ich prawidłowego rozwoju – zarówno fizycznego, jak też intelektualnego i emocjonalnego. Zaburzenia snu mają negatywny wpływ na ich funkcjonowanie. Do najczęstszych problemów ze snem dziecka należą:

• Parasomnia – to dziwne zachowania i mimowolne ruchy pojawiające się podczas snu. Zaliczymy do nich np. lunatykowanie, mówienie przez sen czy lęki nocne.
• Bezsenność – może mieć charakter pierwotny (pojawia się samoistnie) lub wtórny (towarzyszy innym chorobom). Problemy ze snem dziecka mogą być wywołane zaburzeniami lękowymi, stresem, nieodpowiednią dietą lub niewłaściwą higieną snu.
• Zaburzenia medyczno-psychiatryczne – najczęściej towarzyszą chorobom takim jak np. ADHD, depresja, zespół Downa, zaburzenia lękowe, upośledzenie umysłowe.

Brak zmęczenia u dziecka

Dzieci często odmawiają pójścia spać, gdy nie są zmęczone. Maluch, który nie poszedł do przedszkola i większość dnia spędził na kanapie, oglądając telewizję, drzemiąc i odpoczywając, wieczorem będzie miał problem z zaśnięciem. Zabawy, ruch i przebywanie na świeżym powietrzu prowadzą do zmęczenia układu nerwowego i mięśni, co sprzyja zasypianiu i długiemu, spokojnemu snowi. Często wystarczy zmienić styl życia, wprowadzić większą ilość ruchu, sportu, wysiłku w ciągu dnia, by problemy ze snem dziecka zniknęły. 

Gdy dziecko ma koszmary

Dużym i stosunkowo powszechnym problemem są koszmary, które, prędzej czy później, zaburzą sen każdego dziecka. Nieprzyjemne sny, które zazwyczaj pojawiają się w drugiej połowie snu, są bardzo realistyczne, a tym samym wywołują lęk, strach i niepokój u dzieci. Nierzadko są odzwierciedleniem lęków, obaw, ale też obejrzanych bajek czy przeczytanych książek ze strasznymi postaciami. Co zrobić, gdy dziecko ma koszmary? Obudzonemu ze snu malcowi pomoże przytulenie, bliskość rodzica lub opiekuna i jego głos – dzięki temu poczuje się bezpiecznie. Warto zapewnić dziecko, że wszystko jest w porządku i nie ma powodu do niepokoju. Należy wytłumaczyć – najlepiej rano po przebudzeniu – że złe stwory są fikcją i naprawę nie istnieją.

Problemów z zasypianiem, nocnego wybudzania i sennych koszmarów nie należy bagatelizować. Jak postąpić w takiej sytuacji?

– Musimy przede wszystkim szukać przyczyny. Zadbać o odpowiednie warunki w pokoju, w którym śpi dziecko (ciemność, temperatura, nawilżenie powietrza, przewietrzenie). Ustalić pewien rytuał zasypiania. Przed snem wprowadzić wyciszanie: unikać ekranów, bawić się w ciche zabawy, poczytać książkę, stopniowo zmniejszać nasilenie światła. A gdy nie widzimy poprawy, warto zgłosić się do lekarza, by sprawdzić, czy nie mamy do czynienia z jakimś problemem zdrowotnym – dodaje Eliza Skop. 

Warto zwrócić również uwagę na kolację. Powinna ona być lekkostrawna – należy unikać produktów z cukrem, które wzbudzają w maluchach przypływ energii.