Dlaczego dziecko ma refluks?

Refluks żołądkowo-przełykowy to zarzucanie treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Jest to proces fizjologiczny, który ma miejsce nie tylko u dziecka, ale także u zdrowego dorosłego człowieka. 

W czasie całej doby do zarzucania treści pokarmowej może dochodzić nawet kilkadziesiąt razy. U dzieci jednak do cofania się treści pokarmowej dochodzi znacznie częściej. Jest to spowodowane niedojrzałością układu pokarmowego, szczególnie do ukończenia pierwszego roku życia. W przypadku dzieci zwieracz dolny przełyku, czyli mięsień, który pozostając stale w skurczu, zapobiega cofaniu się treści żołądkowej do przełyku, nie pracuje jeszcze w poprawny sposób. Dodatkowo, żołądek u maluszka również różni się nieco budową od żołądka dorosłej osoby, co sprzyja refluksowi. Sytuacja ulega jednak zmianie najczęściej do końca pierwszego roku życia. 

Bardzo często refluksem nazywana jest choroba refluksowa. W przeciwieństwie do refluksu żołądkowo-jelitowego nie jest ona stanem fizjologicznym. Powstaje w wyniku podrażnienia śluzówki przełyku oraz gardła przez zbyt kwaśną treść żołądkową. Prowadzi to m.in. do zapalenia przełyku, zahamowania przyrostu masy ciała dziecka, ciężkich i uporczywych wymiotów czy też nawracających zakażeń układu oddechowego w postaci np. zapaleń płuc. Choroba refluksowa jest stosunkowo rzadkim powikłaniem refluksu żołądkowo-przełykowego. Najbardziej narażone na jej wystąpienie są wcześniaki oraz dzieci po przebytych operacjach przełyku i dróg oddechowych we wczesnym okresie życia.

Refluks u dzieci może objawiać się na różne sposoby. Najczęściej kojarzony jest z ulewaniem dziecka po podaniu pokarmu, czyli mimowolnym cofaniem się treści pokarmowej do jamy ustnej oraz poza nią. Jest to proces bardzo swobodny, mimo że niekiedy bardziej przypomina chlustanie. Jeżeli mamy do czynienia jedynie z refluksem żołądkowo-jelitowym, to z definicji, oprócz ulewania, dziecko nie będzie miało żadnych niepokojących objawów. Lekarz podczas badania stwierdza u maluszka refluks na podstawie starannie zebranego wywiadu i badania w pokoju lekarskim, a do potwierdzenia  diagnozy nie jest z reguły potrzebne wykonywanie dodatkowych badań.

Inaczej sprawa wygląda w przypadku choroby refluksowej. Zarzucana kwaśna treść podrażnia śluzówkę nie tylko przełyku, ale także gardła oraz dróg oddechowych. W tym przypadku dziecko może być niespokojne, płaczliwe, niechętnie przyjmować pokarm, a także bardzo często wymiotować. Co więcej, jak już zostało wcześniej wspomniane, dzieci te mogą cierpieć również na zapalenie przełyku, częste infekcje dróg oddechowych czy mieć słabe przyrosty masy ciała.

Refluks żołądkowo-jelitowy u maluszka nie niesie żadnych poważnych powikłań. Układ pokarmowy dziecka po kilku miesiącach zyskuje dojrzałość, a ulewania przestają występować. Mimo to u niektórych dzieci ulewania mogą być bardzo obfite, a co za tym idzie, być męczące nie tylko dla rodziców, ale także dla nich samych. 

Aby złagodzić nieco ulewania, możesz zastosować specjalne, gotowe mieszanki antyrefluksowe (AR). Przeznaczone są one dla dzieci karmionych butelką. Nie wpływają one jednak na refluks sam w sobie, jedynie zmniejszają częstość ulewań. Jak zostało to jednak wcześniej wspomniane, refluks nie stanowi dla dziecka zagrożenia. Jeżeli natomiast dziecko karmione jest piersią, możesz skorzystać z preparatów zagęszczających. Przykładem takiego preparatu jest Nutrition. Po dodaniu do niego niewielkiej ilości wody tworzy się swego rodzaju papka, która powinna być podawana bezpośrednio przed karmieniem piersią lub w jego trakcie. 

Jeżeli lekarz stwierdzi u dziecka chorobę refluksową, konieczne jest wdrożenie specjalistycznego leczenia. W tym celu używane są najczęściej inhibitory pompy protonowej, a jeżeli ich zastosowanie nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, w niektórych przypadkach konieczny może okazać się zabieg operacyjny. Pamiętaj jednak, aby zawsze stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego.

Niepowikłany refluks nie przysparza dziecku żadnych dolegliwości bólowych. Co więcej, w anglosaskim piśmiennictwie istnieje określenie „happy spitters”, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „wesoły ulewacz”. Określenie to ma na celu podkreślenie, że proces ten nie jest dla dziecka nieprzyjemny, mimo że niekiedy ulewanie może być bardzo spektakularne, a samo dziecko wydawać się rozdrażnione. 

Mając chorobę refluksową, dziecko zdecydowanie odczuwa ból. Jest on związany z uporczywymi wymiotami, które w przeciwieństwie do ulewania wiążą się ze sporym wysiłkiem. Ponadto dziecko może cierpieć z powodu nawracających zakażeń układu oddechowego czy podrażnienia błony śluzowej przełyku oraz żołądka. Dlatego tak ważne jest wdrożenie skutecznego leczenia, które łagodzi objawy i niweluje dolegliwości bólowe.