Brak witamin u dziecka – objawy

Witaminy to substancje niezbędne do życia, które należy dostarczać wraz z dietą, bo organizm nie potrafi ich sam wytworzyć. Wyjątkiem jest witamina D3, która powstaje w skórze pod wpływem promieni słonecznych. W polskich warunkach jej synteza jest zazwyczaj niewystarczająca. Niektóre witaminy z grupy B są w ciele produkowane przez bakterie jelitowe (np. witamina K i B12), jednak są to ilości niewystarczające i wytwarzane przez mikrobiom przede wszystkim w jelicie grubym, gdzie wchłania się niewielka ilość składników pokarmowych.

Prawidłowo zbilansowana dieta i odpowiednio zaplanowana suplementacja (witaminę D bardzo trudno jest dostarczyć ze źródeł pokarmowych, dlatego należy ją suplementować) zapewnią odpowiednią ilość witamin. Witaminy dzielimy na rozpuszczalne w wodzie, które są z organizmu łatwo wydalane z moczem (należą do nich witaminy B1, B2, B3, B6, foliany, B12 i C) oraz rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D, E i K). Te ostatnie mogą być w ciele magazynowane w tkance tłuszczowej i w nadmiarze bywają toksyczne. Dlatego wprowadzenie każdego suplementu do diety dziecka należy ustalać z lekarzem.

Niedobór witamin u dziecka może przyjmować postać hipowitaminozy (najczęściej), w której subtelne objawy niedoboru są już widoczne, ale przy trafnym działaniu można dość szybko wyrównać braki. Znacznie trudniejszą sytuacją są awitaminozy, w których niedobór jest poważny i prowadzi do rozwoju chorób (np. szkorbut w wyniku niedoboru witaminy C czy krzywica przy braku witaminy D). Awitaminozy są stosunkowo rzadkie, zdarzają się głównie z powodu zaburzonego wchłaniania, które wynika najczęściej z innej choroby (np. stanu zapalnego jelit czy celiakii). Czy można jednoznacznie wskazać, jakie objawy świadczą o braku witamin u dziecka? Nie, bo większość symptomów niedoboru jest niespecyficzna. Wystąpienie pojedynczego lub kilku z poniższych objawów może świadczyć, że dziecko zmaga się z niedoborami witamin:

• problemy z odpornością, nawracające infekcje,
• niewyjaśnione zmiany skórne, wypadanie włosów, łamiące się paznokcie,
• obniżenie nastroju,
• apatia i ciągłe zmęczenie,
• spadek apetytu,
• nawracające krwawienia z nosa i dziąseł,
• zatrzymanie wzrostu,
• niewielkie postępy rozwojowe,
• niewyjaśnione zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Niestety, niedobory witamin (np. powszechny niedobór witaminy D) często przez długi czas w ogóle nie dają żadnych objawów. Dlatego tak ważne jest, by regularnie odwiedzać lekarza pediatrę i wykonywać zlecone badania profilaktyczne, nawet jeśli nic nie budzi niepokoju.

Jeśli zauważasz niepokojące objawy braku witamin u dziecka, nie działaj na własną rękę. Po pierwsze nie masz pewności, czy faktycznie masz do czynienia z niedoborem witamin, czy może z innym problemem zdrowotnym. Po drugie samodzielnie nie jesteś w stanie stwierdzić, z jakim stopniem niedoboru masz do czynienia.

Najgorszym możliwym rozwiązaniem jest zastosowanie multiwitaminy. Tego typu suplementy są najczęściej przeładowane nadmiarem witamin, które wzajemnie konkurują o wchłanianie. W efekcie nie pomagają, tylko obciążają przewód pokarmowy.

Jeśli podejrzewasz, że masz do czynienia z brakiem witamin u dziecka, udaj się do lekarza i dietetyka. Dietetyk poprosi cię o dokładne spisanie tego, co je twoje dziecko. Specjalista przeprowadzi analizę jadłospisu i wskaże, w jaki sposób uzupełnić dietę w brakujące witaminy. Pamiętaj, że pierwszym krokiem zawsze jest zmiana diety, a dopiero potem suplementacja. Wyjątkiem są sytuacje znacznych niedoborów, kiedy oba działania prowadzi się jednocześnie.

Do lekarza warto udać się od razu, nie czekaj na poważne objawy niedoborów. Pediatra pomoże ci zweryfikować przypuszczenia, ale przede wszystkim zleci odpowiednie badania krwi lub moczu, które wskażą ewentualny brak witamin u dziecka. Na podstawie wyników lekarz zaproponuje suplementację (dawkowanie i czas trwania) lub zasugeruje współpracę z dietetykiem. W przypadku objawów niedoboru witamin u dzieci samodzielne działania mogą opóźnić właściwą diagnozę, dlatego nie czekaj, tylko umów się z pediatrą.